Cá chết hàng loạt: loại nguyên nhân tự nhiên, tập trung vào độc tố và tảo độc

Trao đổi với báo chí chiều 14/5, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Phạm Công Tạc cho biết sẽ sớm công bố nguyên nhân khiến cá chết hàng loạt tại các tỉnh miền Trung thời gian qua.

"Cho đến nay, các kết quả phân tích mẫu, kết quả đối chứng đã cơ bản thể hiện sự hội tụ và phù hợp với những quy luật và diễn biến thực địa. Có thể nói đã đủ cơ sở để khẳng định sẽ có được câu trả lời với căn cứ khoa học thuyết phục, được quốc tế thừa nhận", ông nói.

Thứ trưởng Tạc cho biết, qua theo dõi của tổ công tác hiện trường, từ ngày 4/5 đến nay không còn phát hiện hiện tượng bất thường tại khu vực này nữa. Trong suốt thời gian qua, các cơ quan chức năng được giao đã tổ chức lấy và phân tích mẫu hải sản chết tại 4 tỉnh miền Trung này. 

Đến nay, các hiện tượng bất thường, từ góc độ khoa học đều đã được tiếp cận, duy trì cập nhật và xử lý làm cơ sở cho việc phân tích xác định nguyên nhân. Bộ Khoa học và Công nghệ cũng nhận được chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ hàng ngày với tinh thần xuyên suốt là đảm bảo khẩn trương, nhanh chóng làm rõ nguyên nhân, có kết luận độc lập, khách quan với đầy đủ căn cứ khoa học thuyết phục, không bao che cho bất cứ tổ chức, cá nhân nào nếu vi phạm. 

Theo chỉ đạo của Thủ tướng, Hội đồng chuyên gia quốc gia cũng đã mời một số chuyên gia khoa học nước ngoài từ Nhật Bản, Đức, Pháp, Mỹ, Israel có kinh nghiệm tham gia phối hợp xác định nguyên nhân của hiện tượng nêu trên.

"Thực chất đến nay đã xác định đây là sự cố môi trường trên diện rộng, mà việc giải quyết về mặt khoa học vừa đòi hỏi huy động liên ngành vừa yêu cầu tính chuyên sâu cao trong từng xem xét phân tích khoa học. Các kết quả phân tích riêng lẻ không đủ cơ sở để có câu trả lời đầy đủ căn cứ khoa học vững chắc. Khi làm việc với các nhà khoa học, có những thời điểm ban đầu, đôi khi có cảm nhận là thực sự khó khăn để có được một kết luận tổng hợp, toàn diện và thuyết phục", ông nói.

Tính đến thời điểm ngày 26/4, các kết quả phân tích cho thấy đã đủ căn cứ khoa học để loại trừ hầu hết các nhóm nguyên nhân tự nhiên từ địa chấn, sốc nhiệt, dịch bệnh... và khu trú tập trung vào hai nhóm nguyên nhân chính: độc tố học và tảo độc. Đặc biệt, cho đến nay, các kết quả phân tích mẫu, kết quả đối chứng đã cơ bản thể hiện sự hội tụ và phù hợp với những quy luật và diễn biến thực địa.

Theo lãnh đạo Bộ Khoa học và Công nghệ, kịch bản nguồn phát sinh tác động, lan truyền ra sao, ảnh hưởng đến cá và sinh vật biển kể cả san hô như thế nào đã dần được sáng tỏ. 

"Hơn một tháng qua chúng ta đã nỗ lực và cũng đã đi một chặng đường dài đến giai đoạn nước rút cuối cùng thực hiện mục tiêu đề ra. Như vậy có thể nói đã đủ cơ sở để khẳng định sẽ có được câu trả lời với căn cứ khoa học thuyết phục, được quốc tế thừa nhận. Bộ đang nỗ lực cùng với hội đồng chuyên gia và các bộ, ngành liên quan để đưa ra kết luận cuối cùng sớm nhất, báo cáo Thủ tướng và nhân dân", ông Tạc nói.