Các ngân hàng lớn nhất Phố Wall đối mặt thực tế khắc nghiệt tại Trung Quốc

Thực tế khó khăn

Goldman Sachs và Morgan Stanley là 2 trong số các ngân hàng đang tạm dừng kế hoạch mở rộng đầy tham vọng và dần từ bỏ mục tiêu lợi nhuận do tình hình ngày càng xấu đi tại Trung Quốc. 

Theo đó, Goldman Sachs, ghi nhận doanh thu tăng mạnh trong năm 2021, mới đây đã điều chỉnh các dự báo về kế hoạch 5 năm tới tại Trung Quốc.

Trong khi đó, Morgan Stanley đã giảm 150 triệu USD tiền đầu tư vào các công ty phái sinh và hợp đồng tương lai tại quốc gia tỷ dân. Công ty cũng đang lên kế hoạch cho một đợt cắt giảm việc làm khác ảnh hưởng đến 7% nhân viên ngân hàng đầu tư tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương ngay trong tuần này, trong đó đặc biệt nhắm tới các nhân viên tại Trung Quốc. Trung Quốc chiếm chưa đến một nửa doanh thu ngân hàng đầu tư của ngân hàng từ châu Á-Thái Bình Dương vào năm ngoái, so với khoảng 60% trong những năm trước.

Trước đó, hồi đầu năm nay, JPMorgan cũng cắt giảm số việc làm của nhân viên Trung Quốc.

Mặc dù nhiều ngân hàng cũng đang liên tục cắt giảm trên quy mô toàn cầu, nhưng việc cắt giảm ở thị trường Trung Quốc đang chiếm phần lớn hơn. Chỉ riêng Goldman đã sa thải hơn 1/10 lực lượng lao động của mình ở đại lục sau khi tăng gấp đôi số lượng nhân viên lên hơn 600 người để xây dựng hoạt động kinh doanh. 

Các động thái này đánh dấu một sự thay đổi đối với nhiều gã khổng lồ tài chính ở Phố Wall, những công ty mà mới 18 tháng trước còn nhiệt huyết lên kế hoạch tiếp quản các ngân hàng lớn của Trung Quốc ngay trên chính sân nhà của họ và tham vọng mở rộng hoạt động, giành thị phần tại thị trường trị giá 60.000 tỷ USD.

"Không còn đất diễn"

Trung Quốc đã ban hành những thay đổi sâu rộng nhất trong nhiều thập kỷ đối với các dịch vụ tài chính của mình, cho phép các công ty nước ngoài sở hữu toàn bộ công ty bảo hiểm, ngân hàng, môi giới và quản lý tài sản khi Chủ tịch Tập Cận Bình tìm cách hỗ trợ nền kinh tế khỏi tình trạng suy thoái mạnh nhất kể từ đầu những năm 1990. Tuy nhiên, các công ty thuộc sở hữu nhà nước của đất nước đã "cố thủ" vững chắc trên tất cả các phân khúc này sau khi học hỏi từ các đối tác liên doanh của họ trong nhiều năm, khiến các công ty toàn cầu khó cạnh tranh. 

“Các ngân hàng Trung Quốc hoàn toàn thống trị thị trường”, Dick Bove, nhà phân tích ngân hàng lâu năm và giám đốc chiến lược tài chính tại Odeon Capital Group ở New York, nói và cho biết thêm các công ty trong nước hiện “không cần đến chuyên môn của Mỹ”.

Năm 2022, JPMorgan, Citigroup, Bank of America và Morgan Stanley đã kết hợp đầu tư vào Trung Quốc với tổng giá trị 48.000 tỷ USD, giảm 16% so với năm trước. Theo tính toán của Bloomberg, các ngân hàng đã chi hơn 4 tỷ USD trong những năm gần đây để tăng hoặc mua cổ phần kiểm soát trong các liên doanh quản lý tài sản và chứng khoán của họ, dựa trên sự tăng trưởng trong tương lai.

Tuy nhiên, yếu tố thúc đẩy doanh thu lớn nhất trong những thập kỷ qua – đưa các công ty Trung Quốc lên sàn chứng khoán ở New York – gần như đã cạn kiệt. Chủ tịch Tập Cận Bình đã thắt chặt các quy tắc niêm yết trong khi Mỹ đã đưa ra các điều kiện kiểm toán khắc nghiệt với các công ty Trung Quốc. Điều đó đã khiến các đợt chào bán lần đầu ra công chúng bị tạm dừng và khiến một số cổ phiếu nổi tiếng như PetroChina Co. và hai hãng hàng không lớn nhất tìm cách hủy niêm yết ở New York.

Các giao dịch vốn cổ phần của Trung Quốc ở nước ngoài giảm xuống chỉ còn 19 tỷ USD vào năm 2022, khác xa so với mức hơn 120 tỷ USD ghi nhận vào năm 2020 và 2021, đứng đầu là các ngân hàng bao gồm UBS Group AG, Morgan Stanley và Goldman Sachs. 

Các ngân hàng toàn cầu cũng ít thâm nhập được vào thị trường nội địa có tính cạnh tranh cao. Goldman Sachs đứng thứ 13 trong việc thu xếp bán cổ phiếu ở Trung Quốc vào năm ngoái, xếp sau 12 ngân hàng địa phương. Thị trường trái phiếu nước ngoài, từng là nguồn thu phí chính cho các công ty bảo lãnh phát hành như HSBC Holdings Plc và Goldman, đã sụp đổ sau khi nhiều công ty bất động sản Trung Quốc vỡ nợ.

Đầu tư của Trung Quốc ra nước ngoài, một nguồn phí tư vấn khác, cũng đã chậm lại. Theo dữ liệu của Bloomberg, các công ty Trung Quốc chỉ công bố các giao dịch trị giá 44 tỷ USD vào năm ngoái, mức thấp nhất kể từ năm 2008 và chỉ bằng một phần nhỏ so với mức đỉnh 233 tỷ USD vào năm 2016.

Trong khi đó, các công ty nước ngoài đang phải đối mặt với sự giám sát ngày càng tăng của các cơ quan chức năng. Bắc Kinh cũng đã thúc giục các doanh nghiệp nhà nước của mình cắt đứt dần mối quan hệ với các công ty kế toán Big Four vì những lo ngại về bảo mật dữ liệu. Gần đây nhất, các nhà đầu tư đã được phen lo sợ khi một số công ty dữ liệu tài chính, bao gồm Wind Information, ngừng cung cấp thông tin chi tiết về các công ty Trung Quốc cho khách hàng nước ngoài.

Không còn là ưu tiên

Theo một cuộc khảo sát về môi trường kinh doanh của Phòng Thương mại Mỹ được công bố trong năm nay, do căng thẳng, Trung Quốc không còn là ưu tiên đầu tư trong top 3 đối với phần lớn các công ty Mỹ. 

Các giám đốc điều hành cấp cao của các ngân hàng toàn cầu cho biết, giờ đây họ nhận ra rằng họ cần suy nghĩ lại về nền kinh tế số 2 thế giới vì môi trường kinh doanh đã suy yếu đáng kể và các cơ hội tốt nhất để kiếm lợi nhuận vượt trội trong nước đã hết. 

Ngoài ra, những căng thẳng chính trị giữa Mỹ và Trung Quốc đã khiến các công ty Phố Wall như ở trên "tấm băng mỏng", có thể bị trừng phạt bất kỳ lúc nào. Một mặt, họ không quên Trung Quốc là một thị trường quá lớn để không thể bỏ qua, nhưng mặt khác, họ cũng phải "dè chừng" vì quan hệ Mỹ - Trung có thể xấu hơn bất kỳ lúc nào. Tình thế tiến thoái lưỡng nan của các ngân hàng này khiến nhiều nhà quản lý cấp cao ở châu Á đặt ra những câu hỏi về tính thanh khoản của họ và khả năng khách hàng có thể bị Mỹ trừng phạt. 

Giáo sư tài chính Mark Williams tại Đại học Boston cho biết: “Các ngân hàng toàn cầu này rất dễ bị tổn thương trước các hành động chính trị có thể gây tổn hại tài chính nghiêm trọng cho nhượng quyền thương mại của họ và cho các cổ đông”.

Chen Zhiwu, giáo sư tài chính tại Trường Kinh doanh Đại học Hong Kong, cho biết: “Các ngân hàng ở Phố Wall lẽ ra phải tính đến rủi ro địa chính trị từ lâu. Trong vòng 5 năm tới, kịch bản tốt nhất đối với họ là Trung Quốc đảo ngược hướng đi và quay trở lại với chính sách mở cửa thực sự và cải cách thị trường, phục hồi môi trường kinh doanh. Đây là một kịch bản cực kỳ khó xảy ra nhưng không phải là không thể xảy ra”.

Xem thêm >> Trung Quốc: Tỷ lệ thất nghiệp của giới trẻ đang ở mức ‘báo động đỏ’