CEO SSIAM: Thị trường trái phiếu doanh nghiệp đã 'hạ cánh mềm'

Thị trường phục hồi, niềm tin trở lại

Phát biểu tại tọa đàm "Thúc đẩy phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp hiệu quả, an toàn, bền vững", tổ chức chiều 4/12, Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính các ngân hàng và các tổ chức tài chính (Bộ Tài chính) Nguyễn Hoàng Dương đánh giá, từ sau các vụ việc trên thị trường tài chính tháng 10/2022, cùng với diễn biến xấu trên thị trường tài chính trong và ngoài nước, thị trường trái phiếu doanh nghiệp bị tác động nặng nề, nhà đầu tư mất niềm tin, doanh nghiệp bị áp lực phải mua lại trái phiếu đã phát hành cũng như không phát hành được trái phiếu mới để huy động nguồn vốn cho sản xuất kinh doanh.

Trong bối cảnh đó, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã có rất nhiều chỉ đạo quyết liệt trong các lĩnh vực có liên quan đến thị trường này, từ việc hoàn thiện khung khổ pháp lý đến duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, cải thiện môi trường sản xuất kinh doanh cũng như các thị trường có liên quan tới thị trường trái phiếu như thị trường bất động sản, thị trường tín dụng, thực hiện các chính sách tài khóa hỗ trợ của Nhà nước. 

Trong số các chính sách này, ông Dương đánh giá việc Chính phủ khẩn trương và kịp thời ban hành Nghị định 08, trong đó có chính sách hoãn thực hiện số quy định của Nghị định 65 cũng như chính sách cho phép doanh nghiệp và nhà đầu tư có thể có các cơ chế đàm phán, giãn, hoãn và hoán đổi trái phiếu đã phát hành trên tinh thần rủi ro chia sẻ, lợi ích hài hòa giữa các bên.

"Sau khi Chính phủ ban hành Nghị định 08, thị trường đã có những dấu hiệu tích cực hơn, doanh nghiệp đã quay lại phát hành được trái phiếu, quý I hầu như không có đợt phát hành nào nào, từ quý II trở đi, tháng sau khối lượng phát hành đều cao hơn tháng trước. Tới hết tháng 11, có 77 doanh nghiệp phát hành khối lượng khoảng 220.000 tỷ đồng", ông Nguyễn Hoàng Dương dẫn chứng.

Về vai trò của thị trường trái phiếu trong thời gian tới, ông Dương cho rằng đây là kênh huy động vốn trung và dài hạn rất quan trọng của doanh nghiệp. Việc phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp cũng là để từng bước phát triển cân bằng giữa thị trường vốn và thị trường tín dụng ngân hàng. Trong thời gian tới, khi doanh nghiệp cần một lượng vốn lớn để mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh sau khi kinh tế hồi phục, kênh trái phiếu doanh nghiệp càng trở nên quan trọng hơn.

Đồng tình với quan điểm của ông Dương, chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực đánh giá thời gian qua Chính phủ có 4 nhóm chính sách quyết định phục hồi thị trường này. Trong đó, Nghị định 08 đã tháo gỡ những vướng mắc, khó khăn như cho phép giãn hoãn, quay vòng... với những điều kiện mới thuận lợi hơn so với trước đây.

Bên cạnh đó, việc vận hành hệ thống trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tập trung là điểm quan trọng làm tăng thanh khoản. Theo thống kê của HNX, đã có khoảng 760 mã trái phiếu doanh nghiệp của khoảng 200 tổ chức phát hành được đưa lên hệ thống này, qua đó tăng thanh khoản cho thị trường, tăng khoảng 20-30 lần so với giai đoạn trước. Điều này rất quan trọng, tăng công khai minh bạch cho thị trường...

Ông Lực đánh giá Nghị định 08 là quyết sách chưa từng có trong tiền lệ, cho phép giãn, hoãn nợ trái phiếu và cho hoán đổi tiền hàng, tức là cho phép hoán đổi trái phiếu lấy sản phẩm là bất động sản hoặc thứ khác. Đây là tháo gỡ rất quan trọng cho thị trường bất động sản.

Theo ông Lực, các chính sách đó dẫn đến thị trường trái phiếu doanh nghiệp đang phục hồi, số liệu đến nay đã phát hành khoảng 240.000 tỷ đồng, trong đó có 220 nghìn tỷ đồng phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, 20.000 tỷ đồng phát hành trái phiếu ra công chúng, chỉ giảm 10% so với cùng kỳ năm trước.

"Rõ là tuy còn rào cản, nhưng thị trường đang phục hồi tích cực, niềm tin đã trở lại... Đây là các dấu hiệu giúp thị trường phát triển tốt hơn", ông Cấn Văn Lực nhấn mạnh.

Kỳ vọng thị trường tăng trưởng vượt bậc trong năm 2024

Tại tọa đàm, bà Nguyễn Ngọc Anh, Tổng Giám đốc Công ty Quản lý Quỹ SSI cho rằng từ cuối năm 2022, các thành viên trong thị trường đều có chung một mối quan ngại là liệu rằng đến năm 2023 điều gì sẽ xảy ra tiếp theo. Tuy vậy đến thời điểm này, chúng ta đều có thể nói rằng đã có "hạ cánh mềm" cho sự việc này.

Bà Nguyễn Ngọc Anh đánh giá Bộ Tài chính đã quyết liệt đưa ra Nghị định 08 để có cơ sở pháp lý giúp các bên cùng đàm phán và gia hạn. Đồng thời, việc đưa vào vận hành thị trường trái phiếu riêng lẻ thứ cấp trong một thời gian thật sự nhanh chưa từng có tiền lệ cũng giúp hỗ trợ rất lớn cho việc xây dựng lại niềm tin của nhà đầu tư và thị trường.

Theo bà Ngọc Anh, nếu như trước đây, các nhà đầu tư thứ cấp chỉ có thể thông qua hệ thống phân phối, bên môi giới bán hàng để tiếp cận thông tin và thông tin được truyền tải một cách không đầy đủ. Bây giờ, thông qua thị trường trái phiếu tập trung, nhà đầu tư hoàn toàn có quyền và có khả năng tiếp cận được đầy đủ tất cả thông tin mà họ muốn tiếp cận. 

Ngoài ra, nếu trước đây các nhà đầu tư không có một thị trường để giao dịch, mua đi bán lại thì hiện nay họ đã có một thị trường giao dịch điện tử để mua đi bán lại với những điều khoản, điều kiện và cam kết rất rõ ràng.

"Thời điểm sắp kết thúc 2023 cũng là thời điểm tất cả chúng ta đều thấy rằng một năm rất khó khăn đã đi qua và thực sự đây là cơ hội, tiền đề để sang năm 2024 sẽ có những tăng trưởng vượt bậc trong thị trường này", bà Nguyễn Ngọc Anh nói.

Bàn về thị trường thứ cấp, ông Nguyễn Anh Phong, Tổng Giám đốc Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) cho rằng thị trường thứ cấp vừa đi vào hoạt động thời gian qua đang càng ngày thể hiện càng sự rõ nét về tính công khai, minh bạch. Khi giao dịch thực hiện qua Sở Giao dịch chứng khoán cũng như thanh toán qua Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam, thì an toàn trong giao dịch và thanh toán của giao dịch đó được đảm bảo.

Trong thời gian tới, ông Phong đánh giá việc vận hành thị trường thứ cấp sẽ góp phần vào phục hồi thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ. Qua đó, thị trường riêng lẻ cũng như thị trường phát hành đại chúng đều có sự phục hồi để kênh huy động vốn qua thị trường trái phiếu thực sự là một trong những kênh dẫn vốn quan trọng trung và dài hạn cho các doanh nghiệp.