Nguy cơ từ doanh nghiệp SPE
Trong hơn một thập niên qua, thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ về cả lượng và chất, khẳng định vị thế là một kênh huy động vốn hiệu quả cho ngân sách của doanh nghiệp.
Giai đoạn 2017 – 2021 chứng kiến sự bùng nổ của thị trường trái phiếu doanh nghiệp với các đợt phát hành trái phiếu chủ yếu từ các doanh nghiệp trong ngành bất động sản (với 36%) và ngân hàng (31%).
Trong năm 2017, tổng quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp ở mức dưới 310.000 tỷ đồng nhưng đến năm 2021, con số này đã tăng lên 1.469.000 tỷ đồng, tăng trưởng 4,3 lần quy mô của thị trường chỉ trong vòng 5 năm.
Riêng trong năm 2021, vai trò của thị trường trái phiếu doanh nghiệp đã được khẳng định rất rõ ràng trong hoạt động chung của thị trường tài chính. Trong năm này, tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp được phát hành mới lên tới 746.000 tỷ đồng, tương đương 60% tổng dư nợ tín dụng do các ngân hàng cung cấp ra thời gian đó và vượt trội hơn so với quy mô phát hành mới trên thị trường cổ phiếu trong cùng thời gian.
Thời điểm này đánh dấu dấu mốc thị trường trái phiếu doanh nghiệp đã phát triển đến một mức đủ lớn để không ai có thể bỏ qua được.
Nguyên nhân đằng sau sự tăng trưởng nóng của thị trường trái phiếu là do chi phí huy động từ hoạt động phát hành trái phiếu không đắt hơn so với vay ngân hàng mà lại không cần tài sản đảm bảo và không chịu sự giám sát khoản vay, ông Trần Lê Minh, Tổng Giám đốc VIS Rating cho biết tại hội thảo “Cập nhật các biến động trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam và hoạt động xếp hạng tín nhiệm”.
Tuy nhiên, đi cùng với sự tăng trưởng nóng, các đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp trong giai đoạn này lại xuất hiện một vấn đề, đó là quy mô phát hành của các doanh nghiệp SPE tăng đột biến, từ 36.000 tỷ đồng vào năm 2018 lên 137.000 tỷ đồng trong năm 2021. Tỷ trọng SPE/tổng số trái phiếu phát hành là 35%, mức cao nhất trong vòng 5 năm trở lại đây.
Các doanh nghiệp SPE là các doanh nghiệp vỏ, được tạo ra với mục đích huy động vốn và không có dòng tiền thật hoạt động để trả nợ. Chính vì thế, việc hơn một nửa số SPE có vấn đề trong trả nợ trong khi bên mua lại trái phiếu của nhóm này chủ yếu là nhà đầu tư cá nhân. Tính đến cuối năm 2021, nhà đầu tư cá nhân là đối tượng sở hữu trái phiếu nhiều thứ hai sau ngân hàng, với mức sở hữu lên tới khoảng 480.000 tỷ trái phiếu.
Những SPE có vấn đề đã để lại hậu quả chưa thể khắc phục trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Hậu quả đầu tiên là không đáp ứng được nghĩa vụ nợ đối với trả cả gốc lẫn lãi. Theo thống kê của VIS, trái phiếu chậm trả lãi gốc/lãi chủ yếu đến từ các nhóm bất động sản (tỷ lệ 23,5%), xây dựng (tỷ lệ 24,8%) và năng lượng tái tạo (tỷ lệ 21,9%), những nhóm ngành từng dẫn đầu thị trường trái phiếu doanh nghiệp trong thời kỳ bùng nổ.
Điều này đã khiến thị trường trái phiếu doanh nghiệp chững lại trong một thời gian dài, kể từ tháng 10/2022. Tuy nhiên, dòng vốn đã quay trở lại thị trường trái phiếu doanh nghiêp từ tháng 7/2023 với nhiều tín hiệu tích cực. Số lượng trái phiếu chậm trả gốc và lãi lần đầu cũng đã giảm dần. Các giá trị trái phiếu có rủi ro cao cũng giảm dần trong vòng 12 – 13 tháng tới.
2024: Cửa sáng hé mở
Ông Simon Chen, Giám đốc khối xếp hạng và nghiên cứu của VIS Rating, cho biết sau cú sốc về thanh khoản trong thị trường trái phiếu doanh nghiệp gây ra nhiều vấn đề cho các nhà phát hành, dẫn đến xu hướng lãi và gốc trái phiếu không được thanh toán đúng hạn thì thị trường trái phiếu doanh nghiệp sẽ có những bước tiến mới trong năm 2024.
Ông dự báo trong năm 2024, tốc độ gia tăng các trái phiếu không được thanh toán lãi và gốc sẽ chậm lại, thị trường sẽ phát triển theo hướng kỉ luật và chặt chẽ hơn cùng với đó, niềm tin đối với thị trường trái phiếu doanh nghiệp sẽ đần được khôi phục, dẫn đến hoạt động phát hành sẽ dần phục hồi.
Về nhận định tỷ lệ trái phiếu chậm trả gốc lãi phát sinh mới sẽ giảm, ông Chen cho biết xu hướng này chủ yếu đến từ môi trường lãi suất thấp do 4 lần cắt giảm của Ngân hàng Nhà nước giúp việc huy động vốn trở nên dễ dàng hơn. Chính phủ cũng có các biện pháp hỗ trợ, kích thích nền kinh tế, giúp cải thiện điều kiện kinh doanh tại các lĩnh vực có nhu cầu huy động vốn bằng trái phiếu. Điều kiện kinh doanh của nhiều doanh nghiệp được cải thiện, dòng tiền sẽ được ổn định, hỗ trợ khả năng thanh toán của nhiều đơn vị phát hành trái phiếu.
Trong khi đó, Bộ Tài chính đã có những sáng kiến mới, giúp cải thiện cách các nhà đầu tư, đơn vị phát hành trái phiếu và bên trung gian hoạt động trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp.
“Từ năm 2024, các quy định còn lại trong Nghị định 65 sẽ chính thức có hiệu lực, đồng nghĩa rằng những bên phát hành trái phiếu sẽ phải công bố nhiều thông tin hơn và thường xuyên hơn, từ đó các nhà đầu tư có thể đưa ra quyết định dựa trên số liệu cụ thể. Năm 2024 sẽ là một thời kỳ thú vị khi các đơn vị phát hành trái phiếu công bố nhiều thông tin một cách đều đặn và kịp thời”, ông nói
Trong năm 2023, giá trị trái phiếu chậm thanh toán phát sinh mới sẽ giảm dần và các ngân hàng sẽ là đầu tàu thúc đẩy hoạt động phát hành trái phiếu. Đây sẽ là những thay đổi tích cực giúp phục hồi niềm tin của cà nhà đầu tư và đơn vị phát hành vào thị trường trái phiếu, ông Chen nhận định.
| Ngày 24/11, Tổ chức xếp hạng tín dụng VIS Rating chính thức khai trương hoạt động. VIS Rating được thành lập vào tháng 11/2021, được Bộ Tài chính cấp phép cung cấp dịch vụ xếp hạng tín nhiệm vào ngày 18/9/2023 và là tổ chức thứ 3 được cung cấp dịch vụ trong lĩnh vực này. Mục tiêu của VIS Rating đảm bảo rằng trái phiếu doanh nghiệp thực sự trở thành một công cụ quan trọng trong việc thu hút vốn cho các doanh nghiệp, đồng thời góp phần quan trọng vào sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam. |
Tags:
(VNF) - Ông Nguyễn Tiến Huy, Giám đốc Văn phòng Doanh nghiệp vì sự Phát triển bền vững (VCCI) cho biết, trong bối cảnh toàn cầu hóa mạnh mẽ và yêu cầu ngày càng cao từ thị trường quốc tế, kinh doanh có trách nhiệm không còn là lựa chọn tự nguyện, mà đã trở thành một tiêu chuẩn bắt buộc.
(VNF) - Mưa lũ những ngày qua đã gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng tại các miền Trung, khiến 102 người chết và mất tích, hàng trăm nghìn ngôi nhà bị ngập, hơn 80.000ha lúa và hoa màu hư hỏng...
(VNF) - Thanh tra Chính phủ vừa chỉ ra hạn chế, thiếu sót, vi phạm tại dự án Cải tạo, nâng cấp đê Hữu sông Đáy do Ban QLDA Đầu tư xây dựng công trình Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Ninh Bình làm chủ đầu tư.
(VNF) - Trang web chính thức của thẩm mỹ viện Mailisa vẫn công khai hiển thị toàn bộ sản phẩm và cho phép khách hàng đặt mua như bình thường.
(VNF) - Đóng góp cho Dự thảo các Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng, Hiệp hội Tư vấn Tài chính Việt Nam (VFCA) đề nghị bổ sung cụm từ “kỹ năng quản lý tài chính cá nhân – gia đình” vào nội dung về phát triển mạnh mẽ, toàn diện văn hoá và con người Việt Nam.
(VNF) - Ông Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng kinh tế Việt Nam năm 2025 duy trì tăng trưởng ấn tượng khoảng 7,85% nhờ những điểm sáng từ đầu tư công, vốn FDI và triển khai đồng bộ “Bộ tứ chiến lược” cùng các Nghị quyết mới, tạo nền tảng vững chắc cho tăng trưởng bền vững trong dài hạn.
(VNF) - Không chỉ là “thành phố biển” theo mùa, Hải Phòng đang từng bước tái cấu trúc ngành du lịch theo hướng khai thác quanh năm.
(VNF) - Ngày 21/11, Ban tổ chức Giải bóng đá báo chí tỉnh thành 2025 đã tổ chức cuộc họp khởi động nhằm chuẩn bị các công việc cần thiết cho giải đấu năm nay.
(VNF) - Liên danh Chủ đầu tư Tổng công ty Đầu tư và Phát triển nhà Hà Nội và Tổng công ty Viglacera – CTCP hướng dẫn hồ sơ mua, thuê mua, thuê nhà ở xã hội của dự án nhà ở xã hội CT3 thuộc dự án đầu tư xây dựng Khu nhà ở xã hội tại ô đất CT3, CT4 KĐT mới Kim Chung, xã Thiên Lộc, thành phố Hà Nội.
(VNF) - Hai dự án xây dựng cơ sở hạ tầng Khu du lịch sinh thái Tràng An (gọi tắt là dự án Sinh thái Tràng An) và Dự án thành phần xây dựng cơ sở hạ tầng khu núi chùa Bái Đính (dự án Núi chùa Bái Đính) vừa bị Thanh tra Chính phủ nêu ra hàng loạt sai phạm, tồn tại.
(VNF) - Mưa lớn kéo dài nhiều ngày qua đã gây ngập lụt nghiêm trọng trên diện rộng ở Khánh Hòa, khiến gần 15.000 hộ dân bị ảnh hưởng và 126 điểm giao thông sạt lở. Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh cho biết đây mới chỉ là số liệu thống kê ban đầu, bởi nhiều khu vực vẫn đang ngập sâu, mất điện, mất liên lạc, gây khó khăn cho công tác rà soát thiệt hại.
(VNF) - Trước tình hình mưa lớn kéo dài gây lũ lịch sử tại nhiều tỉnh miền Trung và Tây Nguyên, Hà Nội đã xây dựng kế hoạch hỗ trợ các địa phương bị thiệt hại.
(VNF) - Bà Phan Thị Mai cùng chồng là Hoàng Kim Khánh - chủ thẩm mỹ viện Mailisa - bị bắt với cáo buộc buôn lậu.
(VNF) - Trước sự lan rộng nhanh chóng của thuốc lá điện tử và các sản phẩm nicotine mới trong giới trẻ, COP11 của WHO cảnh báo về “nạn dịch thuốc lá mới” và kêu gọi các quốc gia hành động khẩn cấp.
(VNF) - Mưa lũ những ngày qua khiến miền Trung chịu thiệt hại đặc biệt nặng nề, với 52 người chết và mất tích, hàng chục nghìn nhà dân ngập sâu và tổng thiệt hại kinh tế ước vượt 3.000 tỷ đồng
(VNF) - Nhiều đại biểu Quốc hội bày tỏ lạc quan với mục tiêu tăng trưởng GDP đạt 10% trở lên trong Nghị quyết về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026 được Quốc hội thông qua. Tuy vậy, để mục tiêu này trở nên khả thi hơn, các đại biểu cho rằng cần nâng cao công tác cải cách thể chế, đưa chủ trương, chính sách vào đời sống kinh tế, xã hội và thực tiễn.
(VNF) - Để đạt mục tiêu tăng trưởng cả năm 8,5%, quý IV phải tăng hơn 12% - đây là mức tăng mà nhiều năm liền TP. HCM chưa từng đạt đến.
(VNF) - Nhiều doanh nghiệp thu hẹp tồn kho để giảm áp lực chi phí, trong khi một số khác tăng tích trữ đón nhu cầu cuối năm.
(VNF) - Theo Nghị định 282/2025/NĐ-CP, từ ngày 15/12/2025, các khách sạn, nhà nghỉ sẽ không được phép giữ thẻ căn cước của khách mà chỉ được quét, nhập thông tin hoặc đối chiếu theo đúng quy định, sau đó phải trả lại ngay cho khách.
(VNF) - TS Trương Anh Dũng, Cục trưởng Cục Giáo dục nghề nghiệp và Giáo dục thường xuyên (Bộ Giáo dục và Đào tạo), nhấn mạnh: đầu tư cho giáo dục không chỉ là chi phí trước mắt, mà là khoản đầu tư chiến lược, mang lại lợi nhuận bền vững cho tương lai quốc gia.
(VNF) - Ninh Bình kêu gọi đầu tư 6 dự án bất động sản trị giá hơn 3.460 tỷ đồng, đánh dấu đợt mời gọi lớn nhất trong năm. Hồ sơ mời thầu sẽ được phát hành từ đầu tháng 12/2025.
(VNF) - Mưa lũ khiến nơi ở Gia Lai, Đắk Lắk, Khánh Hòa chìm trong biển nước, hàng nghìn hộ dân bị cô lập, nguy cơ lũ quét và sạt lở đất tiếp tục ở mức cao khi mưa lớn còn kéo dài.
(VNF) - Đại biểu Quốc hội cho rằng việc người dân thức đêm, xếp hàng từ 3h sáng để đi đăng ký mua hàng cây vàng không thể nói là tiết kiệm.
(VNF) - Đại biểu Quốc hội đề nghị việc đầu tư dự án sân bay Gia Bình phải nhanh hơn, tiến độ phải khẩn trương, tập trung hơn để sân bay Gia Bình là cảng hàng không 5 sao.
(VNF) - Ông Trần Phong, Phó Bí thư Tỉnh ủy Khánh Hòa, được HĐND tỉnh tín nhiệm bầu giữ chức Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa, nhiệm kỳ 2021-2026.
(VNF) - Ông Nguyễn Tiến Huy, Giám đốc Văn phòng Doanh nghiệp vì sự Phát triển bền vững (VCCI) cho biết, trong bối cảnh toàn cầu hóa mạnh mẽ và yêu cầu ngày càng cao từ thị trường quốc tế, kinh doanh có trách nhiệm không còn là lựa chọn tự nguyện, mà đã trở thành một tiêu chuẩn bắt buộc.
(VNF) - Dự án Khu phức hợp công nghiệp – đô thị – dịch vụ Tiên Tiến (Mường Central) do Công ty cổ phần Thương mại Dạ Hợp thực hiện, với quy mô diện tích lên tới 82ha.
