Đại biểu Quốc hội chỉ ra 'lỗ hổng pháp lý lớn nhất trong đấu giá đất'

Người tham gia đấu giá có thể bóp méo thị trường đất đai

Góp tại phiên thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản, đại biểu Trần Văn Khải (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hà Nam) đã đề cập đến vấn đề đấu giá tài sản có giá trị lớn, khó định giá, tài sản phi vật thể như: quyền sử dụng đất, quyền khai thác khoáng sản, quyền sử dụng rừng, cho thuê rừng.

Đại biểu cho biết, việc đấu giá tài sản lần này khác biệt, có nhiều bất cập, cần nghiên cứu bổ sung quy định chặt chẽ hơn, đặc biệt là hành vi nghiêm cấm đối với người tham gia đấu giá tài sản, như đấu giá quyền sử dụng đất quy định tại Điều 9 của Luật Đấu giá tài sản. 

Theo đại biểu Khải, tình trạng người tham gia đấu giá không đủ năng lực tài chính là phổ biến. Theo Luật Đấu giá tài sản hiện hành, khoản 5 Điều 9 quy định các hành vi nghiêm cấm đối với người tham gia đấu giá tài sản, không có quy định xác định nguồn lực tài chính của người tham gia đấu giá. 

"Việc này dẫn đến tình trạng lợi dụng đấu giá làm rối loạn thị trường đất đai, hay đấu giá hộ không đủ nguồn lực tài chính, nhiều trường hợp dựa hoàn toàn vào bảo lãnh của ngân hàng, hay trường hợp bỏ cọc xảy ra không dễ thu tiền cọc, hay trúng đấu giá xong thì triển khai dự án rất chậm trễ", đại biểu nêu.

Đại biểu Khải cho rằng đây là vấn đề rất nghiêm trọng đã xảy ra phổ biến, đặc biệt là đấu giá tài sản quyền sử dụng đất. Trong thực tiễn đấu giá quyền sử dụng đất vừa qua, vấn đề vướng mắc nhất hiện nay cũng là lỗ hổng pháp lý lớn nhất là xác định năng lực tài chính, vốn thực có của người tham gia đấu giá quyền sử dụng đất. Làm sao kiểm soát được nguồn tài chính, nguồn vốn công khai, minh bạch của người tham gia đấu giá có đủ năng lực tài chính để tham gia đấu giá trong các cuộc đấu giá. 

Bên cạnh đó, đây không chỉ là câu chuyện quy định ở Luật Đất đai, Luật Đấu giá tài sản mà còn là câu chuyện đầu cơ phức tạp. Họ có thể lợi dụng từ giai đoạn đấu giá bị can thiệp bởi nguồn vốn đen chiếm dụng hay rửa tiền, dẫn đến tính khả thi của tài sản đấu giá chậm trễ, kéo dài, bị khai thác, sử dụng theo ý đồ của doanh nghiệp hay một thế lực nào đó, kìm hãm sự phát triển kinh tế - xã hội hay tác động đến an ninh, quốc phòng, kinh tế - xã hội, như: quyền sử dụng rừng, quyền khai thác khoáng sản, quyền sử dụng đất vàng... trong khi doanh nghiệp bị thao túng bởi các nhà đầu tư nước ngoài ngày càng nhiều.

Theo đại biểu Khải, ngoài việc nghiên cứu hoàn thiện quy định về 8 trường hợp đấu giá tại Điều 118 Luật Đất đai 2013, cần nghiên cứu bổ sung thêm quy định nghiêm cấm người tham gia đấu giá tài sản không đủ nguồn lực tài chính hay sử dụng nguồn lực tài chính không minh bạch để tham gia đấu giá, hay việc liên kết nhận ủy quyền tham gia đấu giá trả giá cho bên thứ hai, thứ ba vào điểm 5 Điều 9 Luật Đấu giá tài sản (sửa đổi) lần này.

"Từ đó khắc phục tình trạng nhũng nhiễu trong đấu giá quyền sử dụng đất bằng nguồn vốn thiếu minh bạch. Người tham gia đấu giá có thể trả giá cao ngất rồi bỏ cọc, bóp méo thị trường đất đai hoặc giành giật quyền mua tài sản phi vật thể, giá trị kinh tế, thương mại, an ninh xã hội rất lớn, tuy không bỏ cọc nhưng cũng không có đủ nguồn lực tài chính, nguồn vốn để triển khai dự án, mua rồi để đấy, chờ thời cơ sang nhượng, liên kết hay chuyển đổi", đại biểu nói.

"Quân xanh, quân đỏ" lộng hành

Về hiện tượng cò đấu giá, quân xanh, quân đỏ lộng hành thông đồng dìm giá, làm sai lệch kết quả đấu giá hay đe dọa người tham gia đấu giá để dìm giá, bỏ giá rất cao một số lô đất rồi bỏ cọc, tạo mặt bằng giá ảo để thao túng thị trường, đại biểu Trần Văn Khải cho rằng ngoài việc xử lý nghiêm việc để lộ, lọt thông tin, cần nghiêm cấm tổ chức đấu giá tài sản và Hội đồng đấu giá tài sản để người không có đủ năng lực tài chính, nguồn vốn tham gia đấu giá.

Cùng với đó, những người không được tham gia đăng ký đấu giá tài sản cần bổ sung quy định không đủ năng lực tài chính, nhằm xác định lý lịch tài chính người tham gia đấu giá vào hồ sơ, trong đó xác định rõ về ngành nghề, công việc, nguồn vốn lịch sử tham gia đấu giá, việc đóng thuế, vi phạm hành chính kinh tế, v.v..”. 

"Những bổ sung này là rất cần thiết để người tham gia đấu giá những tài sản có giá trị rất lớn, tài sản phi vật thể là quyền sử dụng đất, quyền khai thác khoáng sản hay quyền sử dụng rừng, quyền sử dụng đất trong nhiều trường hợp là tài sản rất lớn, có ý nghĩa phát triển kinh tế - xã hội, sử dụng lâu dài liên quan đến an ninh, kinh tế quốc phòng", đại biểu nhấn mạnh.

Vì vậy, đại biểu Trần Văn Khải kiến nghị Luật Đấu giá tài sản nên bổ sung nội dung các hành vi nghiêm cấm đối với người tham gia đấu giá tài sản.