‘Đại địa chấn’ với NVIDIA: Thị phần AI tại Trung Quốc rơi từ 95% xuống 0%

NVIDIA bị loại khỏi cuộc chơi tại Trung Quốc

Tại sự kiện Citadel Securities Future Of Global Markets 2025, CEO NVIDIA – Jensen Huang – đã thẳng thắn thừa nhận một sự thật: “Thị phần của chúng tôi tại Trung Quốc đã giảm từ 95% xuống còn 0%. Hiện giờ, chúng tôi hoàn toàn không còn hiện diện ở đó”.

Theo Huang, quyết định chính trị và các lệnh hạn chế xuất khẩu của Mỹ đã khiến NVIDIA mất trắng một trong những thị trường AI lớn nhất thế giới.

“Chúng tôi hiện bị loại khỏi Trung Quốc. Tôi không thể tưởng tượng được nhà hoạch định chính sách nào lại cho rằng điều này là tốt. Trong mọi dự báo, chúng tôi đều giả định doanh thu từ Trung Quốc bằng 0. Nếu có gì thay đổi, đó chỉ là phần thưởng thêm”, ông nói thêm.

Phát biểu của Huang không chỉ cho thấy tác động nghiêm trọng của căng thẳng Mỹ - Trung mà còn là dấu hiệu cho thấy NVIDIA đang ở thế bị động hoàn toàn trong một thị trường từng mang lại hàng tỷ USD doanh thu cho hãng.

Trước đây, NVIDIA gần như độc chiếm thị trường AI chip tại Trung Quốc với thị phần 95% nhờ các dòng GPU cao cấp như A100 và H100. Tuy nhiên, lệnh cấm xuất khẩu chip AI tiên tiến do chính quyền Mỹ ban hành với lý do an ninh quốc gia đã buộc hãng phải ngừng cung cấp sản phẩm mạnh nhất cho các tập đoàn công nghệ Trung Quốc như Alibaba, Tencent, Baidu và Huawei.

Khi không thể bán các dòng chip cao cấp, NVIDIA đã cố gắng tùy chỉnh các mẫu GPU yếu hơn như H20, L20 và L2 dành riêng cho Trung Quốc. Nhưng theo giới phân tích, hiệu năng giảm quá sâu, khiến các doanh nghiệp Trung Quốc không còn mặn mà.

Trong khi đó, Trung Quốc lại đẩy mạnh phát triển công nghệ nội địa, với hàng loạt giải pháp thay thế như chip Ascend của Huawei hay Cambricon MLU – những sản phẩm tuy chưa ngang tầm H100, nhưng đang tăng tốc đáng kể nhờ chính sách bảo hộ và đầu tư công.

Huawei trở thành “cơn ác mộng” mới với NVIDIA

Theo nhiều báo cáo, Huawei đang chuẩn bị tung ra thế hệ chip AI mới nhằm cạnh tranh trực diện với dòng Vera Rubin – hệ thống rack-scale tiên tiến nhất của NVIDIA. Công ty Trung Quốc được cho là đã vạch ra lộ trình chip AI 5 năm với mục tiêu tự chủ hoàn toàn về phần cứng lẫn phần mềm.

Trong khi đó, NVIDIA không còn bất kỳ sản phẩm nào hợp pháp để xuất sang Trung Quốc, bởi tất cả giải pháp hiệu năng cao hơn kiến trúc Hopper đều bị cấm. Ông Huang từng đề cập rằng giải pháp “thế hệ mới cho Bắc Kinh” có thể là dòng Blackwell B40, nhưng việc xuất khẩu vẫn phụ thuộc vào sự chấp thuận của cả Washington và Bắc Kinh – điều ngày càng xa vời trong bối cảnh căng thẳng leo thang.

Kết quả là Trung Quốc gần như biến mất khỏi bản đồ doanh thu của NVIDIA, trong khi các đối thủ nội địa ngày càng mạnh mẽ. Sự mất mát này không chỉ là vấn đề tài chính, mà còn là sự tụt lại chiến lược trong cuộc đua AI toàn cầu.

Trong bài phát biểu tại Citadel Securities, Jensen Huang thừa nhận rằng NVIDIA “không có sản phẩm nào phù hợp để cung cấp cho khách hàng Trung Quốc” vào lúc này.

“Chúng tôi đang chờ các cơ quan quản lý phê duyệt, nhưng thực tế là mọi thứ bị giới hạn đến mức cực đoan”, ông nói. “Nếu Mỹ tiếp tục ngăn chặn mọi sản phẩm mạnh mẽ, chúng tôi sẽ chẳng thể cạnh tranh được nữa”.

Điều đó có nghĩa dù NVIDIA có sẵn sàng cung cấp, họ vẫn không thể đưa các chip thế hệ mới – như Blackwell hay Kyber – vào Trung Quốc. Trong khi đó, các công ty Trung Quốc đang tự xây dựng hệ sinh thái phần cứng - phần mềm riêng, khiến khả năng quay lại của NVIDIA ngày càng mong manh.

NVIDIA đứng giữa hai “cơn bão”

Song song với “cơn đau đầu” về chính trị, NVIDIA còn phải đối mặt với một thách thức khác: năng lượng.

Theo báo cáo của nhà phân tích Ray Wang, chỉ trong 8 năm, mức tiêu thụ điện của các máy chủ AI NVIDIA đã tăng gấp 100 lần, từ kiến trúc Ampere (ra mắt năm 2020) đến Kyber – dự kiến ra mắt trong vài năm tới.

Cụ thể, mỗi hệ thống Hopper hiện vận hành ở mức 10 kilowatt mỗi khung chassis, trong khi thế hệ Blackwell – do tăng số lượng GPU và hiệu năng – đã vọt lên gần 120 kilowatt. Các hệ thống thế hệ Kyber sắp tới dự kiến còn ngốn điện nhiều hơn nữa, phản ánh xu hướng tăng trưởng khủng khiếp của ngành AI.

Có ba nguyên nhân chính khiến các trung tâm dữ liệu AI “ngốn điện” khủng khiếp.

Một là số lượng GPU trên mỗi rack tăng liên tục, cùng với mức TDP (điện năng thiết kế) của từng GPU cũng tăng theo từng thế hệ.

Hai là hệ thống kết nối tốc độ cao như NVLink/NVSwitch yêu cầu năng lượng lớn để duy trì băng thông giữa hàng nghìn GPU.

Ba là hiệu suất sử dụng cao và vận hành 24/7, khiến mức tiêu thụ luôn ở đỉnh trong thời gian dài.

Theo Wang, các “siêu cơ sở hạ tầng AI” (AI hyperscalers) hiện tiêu thụ năng lượng ở mức chưa từng có. Cuộc đua xây dựng “trại siêu máy tính AI” giờ đây được đo bằng gigawatt, chứ không còn bằng megawatt.

Các tập đoàn như OpenAI, Meta, Amazon và Google đều đang hướng tới việc bổ sung hơn 10 GW công suất điện toán AI trong vài năm tới – tương đương điện năng tiêu thụ của hàng chục triệu hộ gia đình.

Để hình dung, 1 gigawatt điện có thể cung cấp đủ năng lượng cho khoảng 1 triệu hộ dân Mỹ. Như vậy, chỉ riêng một trung tâm dữ liệu AI quy mô lớn đã ngốn điện bằng cả một quốc gia tầm trung.

Khi hàng loạt “đại bản doanh AI” mọc lên ở Mỹ, châu Âu và châu Á, ngành năng lượng toàn cầu đang bị đẩy đến giới hạn. Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) trong báo cáo Energy & AI 2025 dự đoán rằng:

Đến năm 2030, riêng AI sẽ khiến nhu cầu điện toàn cầu tăng gấp đôi, nhanh gấp 4 lần tốc độ tăng trưởng của lưới điện hiện nay.

Giá điện sinh hoạt sẽ tăng mạnh, đặc biệt ở các khu vực gần trung tâm dữ liệu AI.

Các quốc gia như Mỹ có thể đối mặt với tình trạng thiếu điện cục bộ nếu không nhanh chóng nâng cấp hạ tầng.

Tổng thống Donald Trump đã nhiều lần chỉ trích “sự bùng nổ AI thiếu kiểm soát” và cảnh báo rằng “AI có thể khiến nước Mỹ trả giá bằng cả hệ thống năng lượng quốc gia”.

Với Jensen Huang, hai cơn bão lớn nhất đang cùng lúc ập đến: bão địa chính trị – khi NVIDIA bị loại khỏi Trung Quốc, thị trường chiếm hơn 20% doanh thu AI toàn cầu và Bão năng lượng – khi mỗi thế hệ sản phẩm mới lại “uống điện” nhiều hơn, đẩy ngành AI vào ngõ cụt về hạ tầng.

NVIDIA vẫn là người dẫn đầu tuyệt đối trong lĩnh vực phần cứng AI, với lợi thế công nghệ vượt trội. Tuy nhiên, sự cô lập khỏi thị trường Trung Quốc cùng với áp lực tiêu thụ năng lượng khổng lồ đang khiến công ty phải tái định hình chiến lược toàn cầu.

Khi thị phần rơi từ 95% xuống 0%, khi năng lượng trở thành tài nguyên khan hiếm và khi đối thủ Huawei đang lớn mạnh từng ngày, câu hỏi lớn đặt ra là: liệu NVIDIA có thể tiếp tục duy trì ngôi bá chủ AI thế giới – mà không cần đến Trung Quốc?

Tương lai, có lẽ, sẽ trả lời câu hỏi ấy bằng cả sức mạnh công nghệ lẫn giá điện mà nhân loại phải trả cho giấc mơ trí tuệ nhân tạo.