Đề xuất giảm thời gian đóng bảo hiểm xã hội để được hưởng lương hưu sớm

Ngày 29/11, tại Hà Nội, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội (Bộ LĐ&TB-XH) và Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) tổ chức hội thảo quốc tế về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội - kinh nghiệm quốc tế và khuyến nghị cho Việt Nam.

Theo ông Phạm Trường Giang, Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm Xã hội (Bộ LĐ&TB-XH), tình trạng nghỉ hưu sớm trong điều kiện dân số già hóa với tuổi thọ ngày càng tăng đang và sẽ là một gánh nặng lớn cho quỹ bảo hiểm xã hội. Việc điều chỉnh tăng lương hưu nhiều năm qua theo cách cào bằng dẫn tới có sự chênh lệch lớn giữa lương hưu của nhiều đối tượng.

Ông Phạm Trường Giang băn khoăn: "Trong điều kiện dân số già hóa với tuổi thọ ngày càng tăng đang và sẽ là gánh nặng cho Quỹ bảo hiểm xã hội. Tính trung bình, thời gian hưởng lương hưu là 24,7 năm (nam là 22,5 năm, nữ là 26,9 năm).

Thời gian đóng bình quân là 28 năm với tỷ lệ 21%, trong khi thời gian hưởng là 24,7 năm với tỷ lệ hưởng là 70,2%. Nguyên tắc định phí bảo hiểm xã hội để hưởng 20 năm phải đóng 40 năm. Trong khi tiền đóng bảo hiểm xã hội trong 28 năm chỉ đủ trả trong vòng 8 năm. Vậy ai sẽ chịu "gánh nặng" khi thời gian hưởng trung bình là 24,7 năm?".

Cũng tại hội thảo, ông Phạm Lương Sơn, Phó tổng giám đốc bảo hiểm xã hội Việt Nam cho hay một trong những giải pháp đã được đưa ra để đảm bảo cân đối quỹ là mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội.

"Nguyện vọng của người lao động khi đóng bảo hiểm xã hội là về sau có lương hưu hằng tháng, nhưng quy định hiện nay thời gian đóng quá dài, quá xa khiến người lao động không tiếp cận được. Cần giảm thời gian hưởng tối đa xuống để người lao động tiếp cận với chính sách", ông Sơn nói.

Ông Đặng Thanh Long, Viện trưởng Viện Chính sách công (Đại học Kinh tế Quốc dân) nhận định, trong Quỹ bảo hiểm xã hội của Việt Nam, chỉ có nhóm quỹ hưu trí và tử tuất có thể vỡ. Còn những quỹ với các khoản bảo hiểm khác tương đối ổn định và có thể tích lũy trong tương lai.

"Không nước nào áp dụng mức đóng 22% nhưng lại hưởng đến 75%", ông Long nhấn mạnh, đồng thời cho rằng cần phải thay đổi nhưng phải triển khai từng bước, phải xây dựng hệ thống bảo hiểm đa tầng, lấy mảng nọ bù mảng kia.

Đồng tình với quan điểm trên, bà Nguyễn Thị Diệu Hồng, chuyên gia về an sinh xã hội (Viện Khoa học bảo hiểm xã hội) đề xuất nên thiết kế chính sách bảo hiểm xã hội theo chế độ ngắn hạn và dài hạn, có tính chất linh hoạt cao để người lao động lựa chọn.

"Quy định thời gian tham gia tối thiểu hưởng lương hưu trí 20 năm là quá dài. Do đó, tới đây, Bộ LĐ&TB-XH sẽ đề xuất cải cách xây dựng lộ trình điều chỉnh thời gian tối thiểu để được hưởng lương hưu xuống 15 năm, 10 năm", ông Phạm Trường Giang cho biết.