ThS. Phạm Ngọc Thạch, Phó Trưởng ban Pháp chế VCCI nhấn mạnh, trong bối cảnh thế giới đang chuyển dịch mạnh mẽ sang mô hình phát triển bền vững, Việt Nam đã và đang chủ động tham gia xu thế này với cam kết đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Đây là bước ngoặt mang tính chiến lược của Việt Nam, mở ra cả cơ hội và thách thức cho tiến trình phát triển trong giai đoạn tới. Chuyển đổi xanh không chỉ giúp tạo ra các động lực tăng trưởng mới mà còn thúc đẩy hàng loạt ngành nghề bền vững, hình thành việc làm xanh cho tương lai.
Từ năm 2013, Việt Nam đã xác định tăng trưởng xanh và ứng phó biến đổi khí hậu là nhiệm vụ trọng tâm thông qua Nghị quyết 24 của Ban Chấp hành Trung ương. Tiếp đó là Kết luận 56 và các văn bản thể chế hóa chiến lược tăng trưởng xanh, thể hiện sự kiên định trong định hướng phát triển bền vững. Quy hoạch vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung ban hành năm 2024 cũng đặt mục tiêu phát triển hạ tầng xanh, thông minh, thích ứng khí hậu, hướng tới một vùng kinh tế biển bền vững, hiện đại vào năm 2050.
Theo ThS. Phạm Ngọc Thạch, mô hình kinh tế xanh mà Việt Nam đang hướng tới dựa trên ba trụ cột chính. Đó là giảm phát thải khí nhà kính, hướng tới nền kinh tế các-bon thấp. Thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, sử dụng hiệu quả tài nguyên, giảm rác thải và tái chế tối đa. Xanh hóa các ngành kinh tế, tích hợp nguyên tắc bền vững trong mọi lĩnh vực, từ năng lượng tái tạo, tài chính xanh đến chuỗi cung ứng và nông nghiệp.
Điều đáng ghi nhận là khu vực tư nhân đang có bước chuyển rõ nét – từ bị động tuân thủ sang chủ động thực hành kinh doanh có trách nhiệm. Tiêu chí ESG (Môi trường – Xã hội – Quản trị) không còn là chi phí mà trở thành lợi thế cạnh tranh bền vững.
Từ năm 2019, VCCI đã nghiên cứu và công bố Chỉ số Xanh cấp tỉnh (PGI) nhằm đánh giá chất lượng quản trị môi trường ở cấp địa phương, khuyến khích “cuộc đua xanh” giữa các tỉnh, thành. Kết quả năm 2024 cho thấy sự cải thiện rõ nét, trong đó Đà Nẵng nổi bật với việc tuân thủ tiêu chuẩn môi trường, hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi xanh và khuyến khích đầu tư công nghệ sạch.
Nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã chủ động áp dụng năng lượng tái tạo, phát triển mô hình kinh tế tuần hoàn, xây dựng chuỗi cung ứng bền vững, công bố báo cáo phát triển bền vững và tăng tính minh bạch với nhà đầu tư. Những bước đi này cho thấy “kinh doanh có trách nhiệm” đang trở thành chiến lược cốt lõi của doanh nghiệp Việt Nam trong kỷ nguyên mới.
PGS.TS Nguyễn Viết Thảo - nguyên Phó Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương cho rằng, thực hành kinh doanh có trách nhiệm không chỉ là vấn đề đạo đức doanh nghiệp, mà còn là yêu cầu sống còn của nền kinh tế toàn cầu.
Thứ nhất, đó là trách nhiệm với quy luật khách quan của sự phát triển. Con người phải tôn trọng mối quan hệ giữa con người và tự nhiên, giữa con người với nhau. Phương Đông từ lâu đã có tư duy “thuận thiên” – sống, sản xuất, tiêu dùng hài hòa với tự nhiên trong mối quan hệ thiên – nhân – địa. Còn theo tư tưởng phương Tây, “mỗi khi con người vi phạm thiên nhiên, thiên nhiên sẽ trừng phạt lại ít nhất một lần.” Do đó, phát triển kinh tế xanh trước hết là hành động tuân thủ quy luật tất yếu ấy.
Thứ hai là trách nhiệm với yêu cầu cấp bách của toàn nhân loại. Trong nhiều thập kỷ, thế giới đã khai thác và tiêu dùng vượt quá giới hạn của tự nhiên. Hệ quả là khủng hoảng khí hậu, thiên tai và ô nhiễm toàn cầu. Để ứng phó, Liên Hợp Quốc đã đặt ra 17 Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs) với 169 chỉ tiêu cụ thể, trong đó rất nhiều liên quan đến kinh tế xanh, tăng trưởng xanh – những chuẩn mực mà Việt Nam cần chủ động thực hiện.
Thứ ba là trách nhiệm với xu thế toàn cầu về phát triển bền vững. Hiện nay, thế giới không chỉ dừng lại ở lời kêu gọi hay khuyến nghị, mà đã thiết lập các hệ thống luật pháp, định chế quốc tế để bắt buộc các quốc gia, doanh nghiệp và cộng đồng phải hành động. Việt Nam – quốc gia có độ mở kinh tế lớn, với tổng giá trị xuất nhập khẩu gấp 150–200% GDP và đã ký 17 hiệp định thương mại tự do, trong đó có 3 hiệp định thế hệ mới – cần tiên phong thực thi những chuẩn mực này.
Thứ tư là trách nhiệm với thiên nhiên và cộng đồng xã hội. Chỉ cần con người trừng phạt thiên nhiên một lần, thì thiên nhiên sẽ trừng phạt lại chúng ta nhiều lần hơn. Những thảm họa môi trường và khí hậu toàn cầu trong thời gian qua là minh chứng rõ ràng cho mối quan hệ nhân – quả này.
Theo PGS.TS Nguyễn Viết Thảo, để thực hiện được các trách nhiệm đó, Việt Nam cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật và cơ chế quản trị, đảm bảo việc phát triển kinh tế xanh diễn ra đồng bộ, công bằng và lâu dài. Nếu một doanh nghiệp thực hiện nghiêm túc còn doanh nghiệp khác không, sẽ tạo ra sự mất cân bằng, làm giảm động lực đầu tư xanh.
Việt Nam cần chuyển trọng tâm từ tăng trưởng số lượng sang tăng trưởng chất lượng, thông qua các chỉ tiêu cụ thể: mức giảm phát thải khí nhà kính, giảm ô nhiễm môi trường, tỷ lệ tái chế tài nguyên, hay chỉ số phát triển xanh của từng ngành, từng địa phương.
"Chỉ khi có hệ thống chỉ tiêu cụ thể, chúng ta mới có thể đo lường, đánh giá và thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh thực chất", PGS.TS Nguyễn Viết Thảo nhấn mạnh.
Tags:
(VNF) - Làn sóng chuyển đổi kép – kết hợp giữa chuyển đổi số và chuyển đổi xanh đang trở thành xu thế tất yếu, định hình lại nền kinh tế toàn cầu. Đối với cộng đồng doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNNVV) Việt Nam, đây vừa là cơ hội để vươn tầm, vừa là một bài toán đầy thách thức.
(VNF) - Phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số được xác định là yếu tố quyết định giúp Việt Nam hướng tới mục tiêu 2030 và 2045. Cùng với đó, chuyển đổi xanh được nhấn mạnh là “điều kiện tiên quyết” để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.
(VNF) - Các doanh nghiệp nhỏ và vừa không chỉ luẩn quẩn trong bài toán thiếu vốn - thiếu công nghệ khi tiến hành chuyển đổi xanh, mà nếu không cẩn trọng còn đối mặt với “bẫy chi phí”. Nhưng chuyển đổi xanh là xu hướng lớn, không thể không làm.
(VNF) - Khi làn sóng ESG ập đến, phần nổi của tảng băng là những báo cáo đẹp đẽ và các cam kết. Nhưng phần chìm, thứ đang khiến hàng nghìn doanh nghiệp Việt "đau đầu" chính là cuộc khủng hoảng dữ liệu thầm lặng: Số liệu phân mảnh, thu thập thủ công, và không thể chứng minh với đối tác quốc tế.
(VNF) - Hàng loạt quy định về chống phá rừng, minh bạch nguồn gốc và giảm phát thải đang khiến nông sản Việt đối mặt thách thức lớn khi muốn tiếp cận thị trường cao cấp. Trong đó, mắc ca – ngành còn non trẻ đang phải vượt qua yêu cầu khắt khe từ EU và các hệ thống bán lẻ quốc tế.
(VNF) - Người có xe máy xăng khi chuyển sang xe điện có giá trị từ 10 triệu đồng trở lên sẽ được hỗ trợ tiền tối đa 5 triệu đồng, theo dự thảo của HĐND TP. Hà Nội.
(VNF) - Trong khi các thị trường lớn siết chặt tiêu chuẩn, ESG đang trở thành “tấm hộ chiếu” để doanh nghiệp Việt bước vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Tuy nhiên, khoảng cách giữa khẩu hiệu và hành động vẫn còn rất lớn. Các chuyên gia cho rằng ESG chỉ thực sự mang lại giá trị khi doanh nghiệp chủ động thay đổi, thay vì chạy theo phong trào.
(VNF) - Mô hình chính quyền hai cấp được triển khai song song với yêu cầu đẩy nhanh đô thị hóa bền vững đã mở ra cơ hội tái thiết đô thị toàn diện dựa trên trụ cột số hóa, phân quyền minh bạch và liên kết vùng.
(VNF) - Ông Julien Seillan, Giám đốc Cơ quan Phát triển Pháp (AFD) tại Việt Nam cho rằng nền kinh tế Việt Nam đã vươn lên đáng kinh ngạc chỉ sau 30 năm. Bước vào giai đoạn chuyển đổi xanh, theo ông, Việt Nam cần huy động nguồn lực từ nhiều phía, trong đó có sự “vào cuộc” của khu vực kinh tế tư nhân.
(VNF) - Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và yêu cầu giảm phát thải ngày càng trở nên cấp bách, “xanh hóa sản xuất” đang trở thành xu hướng tất yếu trong ngành nông nghiệp Việt Nam. Không chỉ là khẩu hiệu, quá trình này đang dần được cụ thể hóa bằng hàng loạt mô hình mới từ năng lượng tái tạo, công nghệ số cho đến nông nghiệp tuần hoàn...
(VNF) - Trong làn sóng chuyển đổi xanh đang định hình lại nền kinh tế toàn cầu, Liên minh châu Âu (EU) không chỉ là người đặt ra “luật chơi” mới, mà còn là đối tác đồng hành giúp các nền kinh tế đang phát triển – trong đó có Việt Nam – thích ứng và vươn lên.
(VNF) - Bộ Nông nghiệp và Môi trường vừa công bố trình lộ trình siết khí thải đối với ôtô đang lưu hành. Theo đó các xe sản xuất từ năm 2017 - 2021 sẽ phải đạt chuẩn Euro 3 từ đầu năm 2026. Riêng Hà Nội và TP. HCM dự kiến áp chuẩn cao hơn nhằm giảm ô nhiễm không khí tại các khu vực đô thị lớn.
