Galilê, nhà thiên văn và vật lý nổi tiếng người Italia đi vào lịch sử nhân loại, chấp nhận tù đày sau khi phản bác quan niệm sai trái của Giáo hội thời trung cổ, dõng dạc tuyên bố “Dù sao thì trái đất vẫn quay quanh mặt trời”. Đancô, nhân vật huyền thoại trong truyện ngắn “Trái tim Đan cô” của văn hào M.Gorky, đã dũng cảm tự xé toang lồng ngực, móc trái tim mình làm ngọn lửa dẫn dắt đồng bào mình vượt qua bóng tối, đầm lầy, muông thú để đến với thảo nguyên ngập tràn tự do và ánh sáng. Nhìn rộng ra, lịch sử nhân loại sẽ không thể phát triển được như ngày nay nếu vắng bóng những anh hùng, với trái tim nóng và cái đầu lạnh. Và trong dòng chảy đó của lịch sử, thật đáng thương cho những đất nước và thế kỷ vắng anh hùng.
Lịch sử dân tộc ta “hào kiệt đời nào cũng có” (Nguyễn Trãi), nhất là những lúc có giặc ngoại xâm. Trải qua ba mươi năm đổi mới, một số đột phá về chính sách ở tầm vĩ mô và các sáng tạo, sáng kiến, đôi khi là “xé rào” cần thiết vi mô đã xuất hiện, góp phần thúc đẩy đổi mới.
Tuy nhiên, trên một bình diện rộng, rất hiếm những giai đoạn có đổi mới như dải sáng Ngân Hà mà chỉ lác đác dăm ba ngôi sao như ông Kim Ngọc (khoán hộ), bà Ba Thi (xé rào để “buôn lậu gạo”), cựu Thủ tướng Võ Văn Kiệt (đường dây 500 KV Bắc Nam)…
Điều này đã làm chậm tốc độ phát triển, làm giảm năng lực cạnh tranh quốc gia mà, nếu không có những đột phá quyết liệt trong chính sách đổi mới công tác tổ chức, đặc biệt là khuyến khích, bảo vệ các cán bộ năng động sáng tạo, trước hết là ở người đứng đầu trong các tổ chức của Đảng, Nhà nước thì nguy cơ tụt hậu sẽ ngày càng cấp bách.
Đây cũng là lý do để Bộ Chính trị ban hành Kết luận số 14-KL/TW với hai nội dung chủ yếu, một là cán bộ, nhất là người đứng đầu phải có “6 dám” (dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám sáng tạo, dám đột phá và dám chịu trách nhiệm) và “2 được” (được miễn hoặc được giảm trách nhiệm khi kết quả thí điểm sáng tạo không đạt hoặc không đạt một phần với điều kiện các sáng kiến đột phá đó phải được cấp có thẩm quyền đồng ý cho thực hiện hoặc thí điểm và cán bộ đó có động cơ trong sáng, làm vì mục đích chung.
Để chủ trương đúng đắn và thiết thực này đi vào cuộc sống, thiển nghĩ cần thực hiện đồng bộ các giải pháp sau đây:
Một là đưa tiêu chí về cán bộ “6 dám” nói trên vào từng tổ chức, buộc người đứng đầu phải có biện pháp khuyến khích, hỗ trợ, tạo điều kiện để cùng cán bộ thuộc quyền phát hiện, có biện pháp tháo gỡ các điểm nghẽn, nút thắt trong cơ chế chính sách, nhất là những vấn đề chưa được qui định hoặc đã qui định nhưng không còn phù hợp, tạo được chuyển biến mạnh mẽ; coi đây là chỉ tiêu đánh giá hiệu quả của người đứng đầu và tổ chức đó.
Hai là phải có cơ chế khuyến khích cán bộ năng động, sáng tạo, đặc biệt là phải có cơ chế hiệu quả để bảo vệ được cán bộ có “6 dám” nêu trên, coi việc không hoàn thành hoặc hoàn thành một phần không chỉ là “thất bại” tạm thời của cán bộ đó mà là của cả tập thể, tránh hiện tượng “dậu đổ, bìm leo”, trừng trị nghiêm khắc những kẻ lợi dụng việc không thành này để đấu tố, trù dập cán bộ “6 dám”, nếu họ đã làm đúng qui trình và động cơ trong sáng, vì mục đích chung.
Cơ chế hướng dẫn miễn, giảm trách nhiệm cần được xây dựng một cách rõ ràng, minh bạch, không chỉ trong các cấp ủy Đảng mà cả trong chính quyền, không chỉ trong chính sách cán bộ mà cả trong hệ thống hành pháp và đặc biệt là tư pháp để tránh hình sự hóa khi việc không thành. Có như vậy, những ai dám dấn thân vì lợi ích chung mới yên tâm sáng tạo, đột phá.
Ba là cần phân biệt hiện tượng tuy bề ngoài có thể giống nhau nhưng bản chất rất khác nhau; đó là lợi dụng việc đổi mới sáng tạo để gây bè kéo cánh, phục vụ cho lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ và đối lập là việc để sáng tạo, đột phá thành công, cán bộ cần phải có ekip thực hiện, dám làm, dám chịu vì mục đích chung. Người đứng đầu tổ chức cần có đủ sự sáng suốt, bản lĩnh để kịp thời ngăn chặn biểu hiện đầu đồng thời khuyến khích, ủng hộ, cùng chịu trách nhiệm với các biểu hiện sau.
Bốn là chủ trương này không chỉ phổ biến, yêu cầu thực hiện trong các tổ chức Đảng và nhà nước mà cần được tuyên truyền phổ biến rộng rãi trong nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp để họ có cơ sở phản ánh đến chính quyền khi họ gặp phải điểm nghẽn, nút thắt mà cán bộ không chịu giải quyết, lạnh lùng vô cảm đút các phản ánh ấy vào ngăn kéo hoặc thản nhiên đá quả bóng trách nhiêm này.
Các tổ chức Đảng và nhà nước cần tạo ra các đột phá, khơi dậy tinh thần năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm trong toàn xã hội để khai thác cho được sự phát triển như vũ bão của công nghệ và hội nhập, cạnh tranh quốc tế hiện nay vốn dĩ thời cơ cũng nhiều những khó khăn thách thức lại không hề ít.
Đây cũng là công cụ để người dân, doanh nghiệp có căn cứ đánh giá, xếp hạng chính quyền, phê phán hoặc biểu dương các tổ chức, cán bộ liên quan đến việc thực hiện chủ trương này mà Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam đã thực hiện trong hơn 15 năm qua là một ví dụ. VCCI đã đưa chỉ số năng động, sáng tạo là một trong 10 chỉ số để doanh nghiệp nhỏ và vừa chấm điểm chính quyền.
Cụ thể có ba câu hỏi liên quan đến chỉ số này, một là DN đánh giá UBND tỉnh có linh hoạt trong khuôn khổ pháp luật hay không; hai là UBND tỉnh có năng động sáng tạo trong giải quyết các vấn đề mới phát sinh hay không và ba là phản ứng của tỉnh như thế nào khi có điểm chưa rõ ràng trong chính sách, pháp luật của trung ương “trì hoãn thực hiện”/“không làm gì cả”?
Kết quả là qua số liệu 5 năm gần đây (2016-2021) cho thấy các tỉnh được điểm khá cao và có sự cải thiện trong câu hỏi 1 và 2, riêng câu hỏi 3 đã có sự cải thiện đáng kể ở câu 1 và 2 nhưng bị chấm điểm thấp (chưa đến 30/100 điểm) và càng ngày càng giảm điểm ở câu hỏi 3.
Các số liệu trung thực, khách quan này sẽ giúp tỉnh nhận biết tình hình tỉnh mình, cấp trung ương có thể thấy được chuyển động ở cấp địa phương, qua từng thời kỳ, liên quan đến từng cán bộ đứng đầu để có giải pháp cải thiện. Ví dụ, với các địa phương có chỉ số này cao, rất cần nghiên cứu, rút kinh nghiệm phổ biến cho các nơi khác cũng như cần thiết phải mở rộng đánh giá này ở cấp bộ ngành.
Cùng với các giải pháp khác, thiết nghĩ đây cũng là cách làm hiệu quả để áp dụng thành công Kết luận này vào đời sống thực tiễn hiện nay, giúp đất nước nhanh chóng rút ngắn cách biệt, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia trong đó chỉ số đổi mới sáng tạo như là một chỉ số có trọng số lớn trong xếp hạng quốc gia trên thế giới hiện nay.
Tags:
(VNF) - Đề cập tới mối quan hệ giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp, Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty luật ANVI cho rằng, hiện nay chúng ta đang yêu cầu các hộ kinh doanh quy mô lớn phải thực hiện sổ sách, kê khai thuế phức tạp như doanh nghiệp. Nếu đã phải làm y hệt như vậy thì chuyển thành doanh nghiệp còn hơn. Do đó, cần sửa luật để tạo ra một mô hình trung gian, tạm gọi là “doanh nghiệp hộ kinh doanh”.
(VNF) - Theo các chuyên gia, muốn đạt tăng trưởng 10%/năm, Việt Nam cần một hệ thống tín dụng tăng tốc chưa từng có, với quy mô tín dụng dự kiến tăng gấp đôi trong 5 năm.
(VNF) - Theo TS Lê Xuân Nghĩa, nói người dân tích trữ vàng gây hại cho nền kinh tế là thiếu cơ sở. Đồng thời, không thể yêu cầu người dân “đừng mua vàng” bằng những khẩu hiệu suông.
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Quá trình M&A trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là vấn đề tài chính mà còn đòi hỏi sự nhạy bén trong quản trị văn hóa và vận hành. Đây là bài học mà ông Punendu Sharma, Giám đốc đầu tư (CIO) của EQuest Education Group, rút ra sau nhiều năm tham gia các thương vụ M&A tại Việt Nam.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng, nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Ngô Bình An, sinh năm 2009 tại Cà Mau, hiện là một trong những gương mặt trẻ được quan tâm trong lĩnh vực an ninh mạng tại Việt Nam.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
(VNF) - Đề cập tới mối quan hệ giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp, Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty luật ANVI cho rằng, hiện nay chúng ta đang yêu cầu các hộ kinh doanh quy mô lớn phải thực hiện sổ sách, kê khai thuế phức tạp như doanh nghiệp. Nếu đã phải làm y hệt như vậy thì chuyển thành doanh nghiệp còn hơn. Do đó, cần sửa luật để tạo ra một mô hình trung gian, tạm gọi là “doanh nghiệp hộ kinh doanh”.
(VNF) - Dự án cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị - Chi Lăng có tổng mức đầu tư lên đến 11.029 tỷ đồng dự kiến sẽ chính thức thông tuyến vào ngày 19/12.
