Hai cuộc chiến nóng trên toàn cầu: Mỹ - Trung đối đầu vì chip, tấn công đẫm máu tại Gaza
Quỳnh Anh -
21/10/2023 16:50 (GMT+7)
(VNF) - Những diễn biến mới xung quanh chiến sự tại Dải Gaza giữa Israel và Palestine vẫn tiếp tục trở thành tâm điểm mới trong tuần. Trong khi đó, trên "mặt trận" thương mại, cuộc chiến chip Mỹ - Trung cũng ghi nhận những diễn biến mới.
Ảnh minh hoạ.
Bệnh viện tại Dải Gaza bị đánh bom, ít nhất 500 người thiệt mạng
Trong bối cảnh xung đột giữa Israel và phong trào Hồi giáo Hamas đang leo thang căng thẳng, một vụ nổ lớn tại Bệnh viện Ahli Arab ở Dải Gaza vào đêm 17/10 vừa qua đã trở thành tâm điểm chú ý và là nguồn căn "phẫn nộ" trên khắp Trung Đông.
Theo đó, Bệnh viện Ahli Arab ở Dải Gaza, nơi có hàng trăm người dân Palestine đang ẩn náu, đã bị trúng bom trong một cuộc không kích của Israel và khiến ít nhất 500 người thiệt mạng. Đây được coi là vụ tấn công đơn lẻ đẫm máu nhất kể từ khi chiến tranh Hamas – Israel nổ ra ngày 7/10.
Tuy nhiên, quân đội Israel phủ nhận trách nhiệm về vụ nổ tại bệnh viện, cho rằng cơ sở phát nổ vì một vụ phóng rocket thất bại của nhóm Thánh chiến Hồi giáo Palestine.
Người phát ngôn của Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) cho biết: “Một phân tích về hệ thống vận hành của IDF chỉ ra rằng một loạt rocket đã được bắn đi ở Gaza, bay qua gần bệnh viện Al Ahli ở Gaza vào thời điểm nó phát nổ”.
Đáp lại, Daoud Shehab - phát ngôn viên của tổ chức Thánh chiến Hồi giáo Hamas cho rằng phía Israel "nói dối trắng trợn".
Cuộc gặp cấp cao giữa Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas và Tổng thống Mỹ Joe Biden tại Jordan đã bị huỷ bỏ sau vụ việc. Thủ tướng Palestine gọi đây là "tội ác khủng khiếp" và cho biết các nước ủng hộ Israel cũng phải chịu trách nhiệm.
Trên khắp Trung Đông, người dân khắp Jordan, Thổ Nhĩ Kỳ, Li-băng, Iran và Iraq, cũng như các thành phố thuộc Bờ Tây như Ramallah, đã tổ chức các cuộc biểu tình để phản đối hành động phi nhân đạo.
Khung cảnh tan hoang quanh bệnh viện Al-Ahli al-Arabi sau cuộc đánh bom.
Canada - Ấn Độ leo thang căng thẳng
Theo thông báo được đưa ra ngày 19/10, Canada đã rút 41/62 nhà ngoại giao của nước này ở Ấn Độ về nước trong bối cảnh tranh cãi giữa hai bên liên quan tới vụ sát hại một thủ lĩnh ly khai người Canada gốc Sikh.
Ngoại trưởng Canada Melanie Joly cho biết Ấn Độ đã từng đặt thời hạn để Canada rút 41 nhân viên ngoại giao trước ngày 20/10 nếu không sẽ đơn phương hủy bỏ tư cách ngoại giao của những người này.
Bà Joly nhấn mạnh yêu cầu này của Ấn Độ là chưa từng có tiền lệ, không hợp lý và vi phạm Công ước Vienna năm 1961 về quan hệ ngoại giao.
Ngoại trưởng Joly cho biết: “Chúng tôi đã tạo điều kiện thuận lợi để họ rời Ấn Độ trở về nước an toàn”, đồng thời khẳng định Ottawa sẽ không đưa ra những động thái mang tính chất đáp trả vì sẽ khiến tình hình "trở nên nghiêm trọng hơn".
Tháng trước, Ấn Độ yêu cầu Canada giảm số lượng nhân viên ngoại giao của Ottawa. New Delhi đưa ra yêu cầu này sau khi Thủ tướng Justin Trudeau cho rằng đặc vụ Ấn Độ có liên quan tới cái chết của một thủ lĩnh người Sikh, ông Hardeep Singh Najjar (45 tuổi) ở tỉnh British Columbia (BC) hồi tháng 6. Ấn Độ đã bác bỏ nghi vấn này.
Mỹ tăng cường hạn chế chip với Trung Quốc
Ngày 17/10, chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden đã tăng cường các hạn chế về công nghệ chip đối với Trung Quốc. Việc tăng cường các biện pháp hạn chế giúp Washington tinh chỉnh và khắc phục những "kẽ hở" còn sót lại của những biện pháp hạn chế về công nghệ và chip được công bố từ tháng 10 năm ngoái, theo Bloomberg.
Cụ thể, Bộ Thương mại Mỹ yêu cầu các công ty có trụ sở hoặc công ty mẹ ở bất kỳ một trong khoảng 20 quốc gia bị Mỹ cấm vận vũ khí phải có giấy phép mới được xuất khẩu các loại chip được kiểm soát và thành phần sản xuất các loại chip này sang Trung Quốc.
Quy định này vốn trước đó chỉ được áp dụng đối với Trung Quốc và Macau nhằm ngăn chặn các công ty có được công nghệ của Mỹ thông qua các chi nhánh ở nước ngoài.
Các quy định mới có tác động đáng kể đến công ty Nvidia của Mỹ, do sự thay đổi về thông số chip nhằm ảnh hưởng đến số lượng chip lớn hơn.
Trước đó, nhà sản xuất chip AI đã bị hạn chế bán các bộ xử lý đồ họa A100 và H100 cao cấp nhất của mình cho Trung Quốc sau lệnh hạn chế tháng 10 năm ngoái, và đã phải chuyển qua sản xuất riêng một phiên bản chip AI cho thị trường Trung Quốc (A800).
Tuy nhiên, sau lệnh hạn chế mới nhất, "cửa" bán chip A800 và H800 của Nvidia sang Bắc Kinh sẽ bị thu hẹp.
Trong một diễn biến liên quan, ngày 20/10, Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết nước này sẽ yêu cầu giấy phép xuất khẩu đối với một số sản phẩm than chì - nguyên liệu chính cho pin xe điện từ ngày 1/12 để bảo vệ an ninh quốc gia.
Theo Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ, than chì là nguyên liệu được sử dụng trong pin cho xe điện (EV) và Trung Quốc là nhà sản xuất hàng đầu thế giới, cung cấp 67% nguồn cung toàn cầu ở dạng tự nhiên.
Trung Quốc kỷ niệm 10 năm sáng kiến "Vành đai và Con đường"
Ngày 17-18/10 tại thủ đô Bắc Kinh của Trung Quốc, đã diễn ra Diễn đàn cấp cao Hợp tác quốc tế Vành đai và Con đường lần thứ III, với sự tham dự của đại diện hơn 140 quốc gia và hơn 30 tổ chức quốc tế.
Phát biểu tại lễ khai mạc Diễn đàn ngày 17/10, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nêu rõ trong 10 năm qua, hợp tác Vành đai và Con đường (BRI) đã phát triển từ kế hoạch chi tiết thành những dự án thực tế, mang lại nhiều kết quả nổi trội.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình phát biểu tại lễ khai mạc Diễn đàn ngày 17/10.
Theo Sách Trắng về BRI do Trung Quốc công bố mới đây, tính đến nay, sáng kiến này đã thu hút sự tham gia của hơn 150 nước, tức hơn 3/4 quốc gia trên thế giới và hơn 30 tổ chức quốc tế. Các lĩnh vực hợp tác trải dài từ cơ sở hạ tầng đến công nghệ và thậm chí cả hợp tác trong lĩnh vực hàng hải và không gian vũ trụ.
Tính đến cuối năm 2021, GDP của hơn 150 quốc gia ký thỏa thuận BRI với Trung Quốc là 20.030 tỷ USD, chiếm 23% GDP toàn cầu. Tổng dân số 3,68 tỷ người, chiếm 47% tổng dân số thế giới.
Sau một thời gian mở rộng về quy mô, BRI đang có những điều chỉnh. Các khoản đầu tư đã bắt đầu giảm xuống, cụ thể là các dự án của sáng kiến này ở châu Phi đã giảm cả về số lượng và giá trị của các khoản vay.
Theo Trung tâm Chính sách phát triển toàn cầu của Đại học Boston, kể từ những năm trước đại dịch 2017 - 2019 đến giai đoạn hậu đại dịch 2020 - 2022, mức cho vay trung bình đã giảm 37% từ 213,03 triệu USD xuống còn 135,15 triệu USD. Về các khoản cho vay, con số này đã giảm từ 184 xuống còn 32 trong thời kỳ hậu đại dịch.
Trong một phát biểu mới đây khi công bố Sách Trắng về BRI, Thứ trưởng Bộ Thương mại Trung Quốc Quách Đình Đình nhấn mạnh Trung Quốc sẽ “tập trung thúc đẩy hợp tác kinh tế thương mại trong BRI ngày càng đi vào chiều sâu và thực chất hơn”. Bắc Kinh cũng sẽ bồi dưỡng những động lực tăng trưởng kinh tế mới, phối hợp thúc đẩy các dự án trọng điểm và dự án “nhỏ mà đẹp”.
Diễn ra vào kịp kỷ niệm 10 năm ra đời sáng kiến “Vành đai, Con đường”, sự kiện lần này sẽ đánh giá những thành tựu mà sáng kiến đã đạt được đối với sự phát triển kinh tế toàn cầu. Bên cạnh đó, các đại biểu cũng sẽ thảo luận về các biện pháp thúc đẩy hợp tác trong khuôn khổ sáng kiến với chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu của bối cảnh kinh tế thế giới hiện tại.
Đầu tuần này, Reuters đưa tin các con sông ở trung tâm rừng nhiệt đới Amazon ở Brazil đã giảm xuống mức thấp nhất trong hơn một thế kỷ khi hạn hán kỷ lục cướp đi sinh mạng của hàng trăm nghìn người và gây thiệt hại cho hệ sinh thái rừng rậm.
Theo trang web của cảng Manaus, thành phố đông dân nhất khu vực, tại điểm giao nhau của Rio Negro và sông Amazon, mực nước đã ghi nhận là 13,59 m vào ngày 16/10, so với mức 17,60 m ghi nhận 1 năm trước.
Đây là mức thấp nhất kể từ khi các kỷ lục bắt đầu cách đây 121 năm vào năm 1902, vượt qua mức thấp nhất mọi thời đại được thiết lập vào năm 2010.
Các nhánh sông chảy vào Amazon hùng vĩ khô cạn nhanh chóng đã khiến tàu thuyền mắc cạn, cắt nguồn cung cấp thực phẩm và nước uống cho các ngôi làng xa xôi, trong khi nhiệt độ nước cao được cho là đã giết chết hơn 100 con cá heo sông đang có nguy cơ tuyệt chủng.
Theo trung tâm cảnh báo thiên tai của chính phủ Brazil, Cmaden, một số khu vực ở Amazon có lượng mưa ít nhất từ tháng 7 đến tháng 9 kể từ năm 1980.
Bộ Khoa học Brazil cho rằng hạn hán là nguyên nhân gây ra hiện tượng khí hậu El Niño trong năm nay, gây ra các kiểu thời tiết khắc nghiệt trên toàn cầu. Trong một tuyên bố hồi đầu tháng này, Bộ cho biết họ dự kiến hạn hán sẽ kéo dài ít nhất đến tháng 12, khi tác động của El Niño được dự báo sẽ lên đến đỉnh điểm.
(VNF) - Công ty SpaceX của tỷ phú Elon Musk lần đầu tiên lọt vào danh sách 100 nhà sản xuất vũ khí hàng đầu thế giới của SIPRI. Doanh thu từ vũ khí của hãng tăng gấp đôi so với năm trước, đạt 1,8 tỷ USD, phản ánh tầm ảnh hưởng ngày càng tăng của công nghệ không gian và viễn thông trong lĩnh vực quốc phòng toàn cầu.
(VNF) - Do nhu cầu leo thang từ các cuộc xung đột ở Ukraine và Gaza cùng xu hướng gia tăng chi tiêu quốc phòng của nhiều quốc gia, doanh thu từ bán vũ khí và dịch vụ quân sự của các tập đoàn quốc phòng lớn trên thế giới đã tăng 5,9% trong năm ngoái, theo báo cáo công bố ngày 1/12 của Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI).
(VNF) - Dưới lòng siêu núi lửa cổ đại, một trữ lượng lithium trị giá hàng nghìn tỷ USD được đánh giá như “kho báu” có thể thay đổi cán cân năng lượng và chuỗi cung ứng pin toàn cầu.
(VNF) - Nga chuẩn bị phát hành trái phiếu chính phủ bằng nhân dân tệ lần đầu tiên, tạo động lực quan trọng cho chiến lược quốc tế hóa đồng tiền Trung Quốc. Quyết định này không chỉ giúp Moscow tối ưu hóa nguồn vốn nội địa mà còn góp phần mở rộng tầm ảnh hưởng toàn cầu của nhân dân tệ.
(VNF) - Tổng thống Donald Trump cho biết ông sẽ chỉ định Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang (Fed) vào cuối năm nay, trong bối cảnh Nhà Trắng thúc đẩy chiến lược hạ lãi suất để củng cố tăng trưởng. Quyết định này đang được giới đầu tư theo sát, bởi nó có thể định hình đường hướng chính sách tiền tệ của Mỹ trong nhiệm kỳ mới và tác động trực tiếp tới thị trường tài chính toàn cầu.
(VNF) - Trong nhiệm kỳ thứ hai, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thực hiện một loạt lệnh ân xá và giảm án mang tính chất phi truyền thống, mở rộng từ những chính khách đến các doanh nhân và tỷ phú có tầm ảnh hưởng trong các lĩnh vực kinh tế mới như tiền điện tử. Gây chú ý cả về khía cạnh pháp lý lẫn tác động tài chính.
(VNF) - Ngày 30/11, cử tri Thụy Sĩ đã bác bỏ sáng kiến thu thuế thừa kế 50% đối với giới tỷ phú. Kết quả này có tác động trực tiếp tới niềm tin nhà đầu tư và môi trường kinh tế Thụy Sĩ.
(VNF) - Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBOC) khẳng định lập trường nghiêm ngặt với tiền điện tử, nhấn mạnh kinh doanh tài sản kỹ thuật số là bất hợp pháp trong phạm vi lãnh thổ nước này. Cơ quan này cũng cảnh báo nguy cơ các stablecoin tiềm ẩn rủi ro tài chính và khả năng bị lợi dụng cho các hoạt động phi pháp như rửa tiền, huy động vốn gian lận và chuyển vốn xuyên biên giới bất hợp pháp.
(VNF) - Hoạt động sản xuất của Trung Quốc cải thiện nhưng vẫn thu hẹp trong tháng 11, kéo dài chuỗi suy giảm lên mức kỷ lục khi nền kinh tế tiếp tục đối mặt với đà giảm tốc.
(VNF) - Chính phủ Indonesia triển khai chiến dịch quy mô lớn nhằm đóng cửa khoảng 1.400 mỏ vàng trái phép tại Vườn quốc gia Halimun Salak. Đánh dấu một trong những chiến dịch mạnh tay nhất của quốc đảo trong nhiều năm với lĩnh vực tài nguyên khoáng sản.
(VNF) - Khi mới 16 tuổi, Zames Chew bỏ ra 23 USD (khoảng 600.000 đồng) mua một tên miền trên Internet - quyết định ngẫu hứng mà chính anh không ngờ sẽ trở thành nền tảng cho sự nghiệp sau này. 9 năm trôi qua, khoản đầu tư nhỏ ấy đã dẫn đường để chàng trai 26 tuổi xây dựng Repair.sg, doanh nghiệp sửa chữa - dọn dẹp quy mô với doanh thu khoảng 1,3 triệu USD (33 tỷ đồng) mỗi năm.
(VNF) - Thị trường toàn cầu ghi nhận nhiều biến động trước kỳ vọng Fed hạ lãi suất. Trên thị trường tiền điện tử, Bitcoin phục hồi nhẹ nhưng vẫn tiềm ẩn rủi ro, gây thiệt hại hàng tỷ USD cho TT Trump. Thế giới cũng rung chuyển sau vụ cháy chung cư nghiêm trọng ở Hong Kong, phơi bày cuộc khủng hoảng nhà ở và BĐS trầm trọng ở Trung Quốc.
(VNF) - Các hãng hàng không Trung Quốc ra thông báo sẽ hủy hơn 900 chuyến bay tới Nhật Bản trong tháng 12, do căng thẳng ngoại giao giữa hai nước. Sự kiện này gây áp lực lớn lên các sân bay tại Nhật Bản, đồng thời tác động mạnh tới du lịch và kinh tế Tokyo với thiệt hại ước tính 1,2 tỷ USD.
(VNF) - Nhà sản xuất dầu lớn nhất của Nga Rosneft ngày 28/11 cho biết lợi nhuận ròng từ tháng 1 đến tháng 9 đã giảm 70% so với cùng kỳ năm trước, xuống còn 277 tỷ rúp (tương đương 3,57 tỷ USD), trong bối cảnh lãi suất cao, giá dầu giảm và đồng rúp mạnh hơn.
(VNF) - Giá bạc vượt mốc lịch sử khi chạm ngưỡng 55 USD/ounce, đánh dấu một giai đoạn tăng nóng hiếm thấy trên thị trường kim loại quý. Diễn biến này vừa phản ánh tình trạng thiếu hụt nguồn cung kéo dài, vừa cho thấy dòng vốn lớn tiếp tục đổ vào thị trường, củng cố kỳ vọng bạc sẽ bước vào chu kỳ tăng giá mạnh mẽ và bền vững trong nhiều năm tới.
(VNF) - Một gia đình Canada đã mất 1,6 triệu USD Bitcoin sau khi bị một nhóm nghi phạm đột nhập, trói giữ và cưỡng ép suốt nhiều giờ. Vụ việc không chỉ thu hút sự chú ý về mức độ bạo lực mà còn phản ánh xu hướng gia tăng các tấn công nhắm vào chủ sở hữu crypto, cảnh báo rủi ro với tài sản kỹ thuật số.
(VNF) - Thụy Sĩ từ lâu đã được xem là thiên đường của giới siêu giàu, nơi 300 cư dân giàu nhất sở hữu tổng tài sản lên tới 850 tỷ franc Thụy Sĩ (tương đương hơn 1.000 tỷ USD), theo tạp chí kinh doanh Bilanz. Tuy nhiên, vào ngày 30/11 tới, cử tri nước này sẽ bỏ phiếu về một loại thuế thừa kế mới đang gây chấn động trong cộng đồng tài phiệt.
(VNF) - CEO OpenAI Sam Altman muốn dùng AI để chữa ung thư, tỷ phú Elon Musk nói robot AI sẽ xóa đói giảm nghèo, còn Trung Quốc lại đặt mục tiêu thực tế hơn: vận hành các nhà máy tốt hơn bằng AI.
(VNF) - Airbus thông báo triệu hồi khẩn cấp trên toàn cầu 6.000 máy bay dòng A320 nguy cơ lỗi phần mềm do liên quan đến bão từ khiến dữ liệu điều khiển bay bị sai lệch.
(VNF) - Indonesia được cho là đang phản đối nỗ lực của Mỹ nhằm đưa cái gọi là điều khoản “thuốc độc” vào một thỏa thuận thương mại thuế quan đang được hai bên đàm phán, hãng tin Financial Times dẫn nguồn tin am hiểu quá trình thảo luận cho hay.
(VNF) - Gần 1/4 doanh nghiệp niêm yết tại Trung Quốc báo cáo lỗ ròng trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 9, ghi nhận tỷ lệ cao nhất kể từ năm 2002, trong bối cảnh công suất dư thừa và nhu cầu nội địa tiếp tục yếu ớt.
(VNF) - Cổ phiếu China Taiping Insurance Holdings từng lao dốc 8% trong phiên 27/11, khi lo ngại về khoản bảo hiểm hơn 200 triệu USD cho khu chung cư Hồng Kông – nơi xảy ra vụ hỏa hoạn khiến ít nhất 94 người thiệt mạng và gần 300 người mất tích.
(VNF) - Công ty SpaceX của tỷ phú Elon Musk lần đầu tiên lọt vào danh sách 100 nhà sản xuất vũ khí hàng đầu thế giới của SIPRI. Doanh thu từ vũ khí của hãng tăng gấp đôi so với năm trước, đạt 1,8 tỷ USD, phản ánh tầm ảnh hưởng ngày càng tăng của công nghệ không gian và viễn thông trong lĩnh vực quốc phòng toàn cầu.
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.