Hội đồng Chính sách Ô tô Hoa Kỳ: Nghị định 116 và Thông tư 03 vi phạm Hiệp định TBT

Theo AAPC, Nghị định 116 và Thông tư 03 vi phạm một số điều khoản của Hiệp định về các Rào cản Kỹ thuật đối với Thương mại (Hiệp định TBT) như Điều 2.9.1, Điều 2.9.4, Điều 5.1.1, Điều 5.1.2, Điều 5.6.2, Điều 5.9 về không phân biệt đối xử, thông báo và gây ra những trở ngại không cần thiết đối với thương mại quốc tế.

Cụ thể, AAPC cho rằng Điều 6.2 của Nghị định 116 yêu cầu tất cả phương tiện nhập khẩu vào Việt Nam phải đi kèm giấy chứng nhận kiểu loại (VTA) do cơ quan hoặc tổ chức nước ngoài cấp là “chỉ có ở Việt Nam, rất khó đáp ứng ở những nước khác và chỉ nhằm mục đích hỗ trợ quá trình nhập khẩu chứ không chứng minh được việc tuân thủ với các tiêu chuẩn bắt buộc về an toàn và khí thải trong nước”.

AAPC cho biết trên thực tế khi cung cấp VTA, xe sau khi đến cảng vẫn phải được kiểm tra để đảm bảo đáp ứng các tiêu chuẩn. Do đó đây là một quy định không cần thiết và tạo gánh nặng đối với xe nhập khẩu mà không bắt buộc với xe sản xuất trong nước. Theo AAPC, quy định về VTA là không phù hợp với Điều 5.12 Hiệp định TBT.

Về quy định thử nghiệm theo lô, AAPC cho rằng quy định này vi phạm điều khoản về không phân biệt đối xử trong Hiệp định TBT.

Cụ thể, Điều 6.12.a của Nghị định 116 bắt buộc các nhà sản xuất ô tô nước ngoài phải thực hiện thử nghiệm về khí thải và an toàn cho từng mẫu ô tô đại diện cho từng loại ô tô trong lô xe nhập khẩu.

“Quy định này buộc các nhà sản xuất ô tô Hoa Kỳ phải thử nghiệm lặp đi lặp lại cùng một mẫu ô tô tại cảng, dẫn đến việc kéo dài thời gian nhập khẩu có thể lên tới vài tháng vì Việt Nam chỉ có một phòng thử nghiệm khí thải và do đó gia tăng chi phí cho nhà nhập khẩu mà không có lợi ích rõ ràng về mặt an toàn.

“Trong khi đó, các mẫu xe sản xuất tại Việt Nam chỉ phải thử nghiệm một lần mỗi 36 tháng. Như vậy, quy định này không phù hợp với Điều 5.1.1 của Hiệp định TBT”, AAPC đánh giá.

Về quy định đường thử ô tô, Điều 7 Nghị định 116 quy định doanh nghiệp sản xuất và lắp ráp ô tô được cấp “Giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất, lắp ráp ô tô” khi đáp ứng một số điều kiện. Trong đó, tại Điều 7.1.a và Phụ lục I quy định doanh nghiệp sản xuất hoạt động ở Việt Nam phải có quyền sử dụng hợp pháp đối với đường thử ở Việt Nam và đường thử này phải đáp ứng các yêu cầu cụ thể về bề mặt, chiều dài và yêu cầu kỹ thuật.

AAPC cho hay một số doanh nghiệp sản xuât ô tô Hoa Kỳ đã sản xuất và lắp ráp xe ở Việt Nam hơn 20 năm nay được xây dựng ở những khu vực không đủ điều kiện để thi công loại đường thử như đã yêu cầu trong Nghị định 116.

Việc xây dựng một cơ sở thử nghiệm mới hoặc vận chuyển phương tiện đến đường thử để tuân thủ Nghị định 116 là rất tốn kém, nhất là khi các doanh nghiệp này thị phần tương đối nhỏ ở Việt Nam.

“Ngành sản xuất ô tô Hoa Kỳ đã vận hành nhiều cơ sở thử nghiệm trên khắp thế giới cho phép thực hiện nhiều thử nghiệm chính xác  trong mọi điều kiện lái. Đây là những doanh nghiệp sản xuất đã hoạt động ở Việt Nam nhiều năm nay và cũng không có luận cứ kỹ thuật nào được đưa ra để chứng minh những đường thử đang được sử dụng bởi những doanh nghiệp này không phù hợp hay thấp hơn quy định tại Nghị định 116.

“Do vậy AAPC cho rằng yêu cầu về thử nghiệm đường thử mới này là quy trình đánh giá sự phù hợp “khắt khe hơn mức cần thiết” theo các mục tiêu của Điều 5.1.2 của Hiệp định TBT”, văn bản của AAPC nêu quan điểm.

Ngoài các nội dung trên, AAPC cũng cho rằng Nghị định 116 và Thông tư 03 không tuân thủ yêu cầu về quy trình trong Hiệp định TBT và kiến nghị: “khi những quan ngại liên quan chưa được giải quyết thì nên hoãn thi hành Nghị định 116 và Thông tư 03 để ngành ô tô và cơ quan quản lý Hoa Kỳ có thể làm việc với Chính phủ Việt Nam nhằm sửa đổi nghị định theo hướng xây dựng và phù hợp với Hiệp định TBT”.