Liệu đồng Nhân dân tệ có thể thay thế USD trong thanh toán quốc tế?

Chuyên gia phân tích Piotr Tsvetov của đài Sputnik nhận định, căng thẳng chính trị quốc tế ngày càng leo thang hiện nay đang tác động đến kinh tế thế giới và các quốc gia đang thay đổi thái độ đối với đồng USD.

Các biện pháp trừng phạt mà Washington áp dụng đối với Nga bao gồm việc đóng băng dự trữ ngoại hối của Nga, lệnh cấm các ngân hàng Nga sử dụng đồng USD. Hậu quả là để thoát khỏi tình trạng này, các doanh nhân và chính trị gia Nga đã tìm cách giữ tính thanh khoản không phải bằng đồng USD mà bằng một số loại tiền tệ khác.

Trong số những loại tiền tệ đó, đồng Nhân dân tệ (NDT) của Trung Quốc có lẽ đáng nói hơn cả. Tổng thống Nga Vladimir Putin từ lâu đã đề xuất tiến hành thanh toán với các đối tác thương mại như Trung Quốc và Ấn Độ bằng đồng tiền tệ quốc gia. Có thể nếu ý tưởng này được thực hiện trên quy mô lớn sớm hơn, thì kinh tế Nga sẽ dễ dàng chịu đựng các lệnh trừng phạt hiện nay của phương Tây.

Các nước khác cũng đang suy nghĩ về việc mở rộng thanh toán bằng đồng NDT. Theo Wall Street Journal, chính quyền Saudi Arabia đang đàm phán với Trung Quốc để bán dầu bằng đồng NDT.

Trong khi đó, các nước ASEAN đã công nhận tính khả thi về kinh tế của việc sử dụng đồng NDT trong các thỏa thuận thương mại. Các quốc gia này, cũng như một số nước châu Á khác, đã tham gia vào các giao dịch song phương để thanh toán bằng tiền tệ quốc gia (hoán đổi), tuân theo thỏa thuận LCS, tức là thỏa thuận thanh toán bằng đồng nội tệ.

Việc thanh toán này làm giảm nhu cầu đối với đồng USD. Bộ trưởng Tài chính Indonesia Sri Mulyani Indrawati, phát biểu gần đây tại Hội thảo Bộ trưởng Tài chính G20, cho biết: "LCS nên được đưa vào chương trình nghị sự toàn cầu vì bằng cách này, giao dịch tài chính giữa các nước có thể được bảo đảm và giảm rủi ro vì tính chất dễ bị tổn thương toàn cầu về mặt kinh tế do bất ổn tài chính gây ra".

Các bước quan trọng đã được thực hiện trên con đường này. Giao dịch hoán đổi nội tệ trong phạm vi "ASEAN+3" (Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc) đạt tương đương 380 tỷ USD Mỹ trong một năm.

Indonesia có thể là ví dụ về một quốc gia tích cực sử dụng tiền địa phương trong thanh toán quốc tế, bao gồm cả đồng NDT của Trung Quốc. Ngân hàng Trung ương Indonesia gần đây đã gia hạn thỏa thuận hoán đổi song phương với Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC, ngân hàng trung ương) thêm 3 năm.

Tất nhiên, Trung Quốc là quốc gia tích cực nhất trong việc khuyến khích quá trình chuyển đổi sang đồng NDT và các loại tiền tệ quốc gia khác. Trung Quốc cũng giống như các nước châu Á khác, có thể đối mặt với nguy cơ tháo chạy vốn ngay sau khi Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) thực hiện thắt chặt chính sách.

Hơn nữa, việc thắt chặt như vậy có thể không phải vì lý do kinh tế mà vì lý do chính trị. Mỹ có thể cấm bất kỳ quốc gia nào sử dụng đồng USD.

Do đó, thật dễ hiểu mối lo ngại của các nhà kinh tế và chính trị gia từ các nước rằng Washington có thể tịch thu dự trữ ngoại hối của bất kỳ quốc gia nào, dựa trên lập trường chính trị của quốc gia đó, như đã làm đối với Nga.