Trong năm 2022, chúng ta đã nghe nhắc đến nhiều vụ việc tiêu cực trên thị trường tài chính Việt Nam, như vụ việc trái phiếu Tân Hoàng Minh, Vạn Thịnh Phát, việc lừa đảo biến tiền gửi tiết kiệm thành bảo hiểm, hoặc các vụ việc cho vay với lãi suất “cắt cổ” và đòi nợ theo kiểu giang hồ. Tất cả những bất cập này đang gây hệ lụy tiêu cực cho cuộc sống của người dân và tiềm ẩn nguy cơ rối loạn an ninh, trật tự xã hội.
Với một quốc gia mà dân số trung lưu sẽ đạt 50 triệu người vào năm 2050 (theo World Bank), GDP đang tăng trưởng cao liên tục trong dài hạn ở mức 5-7%/năm, GDP đầu người đã tiệm cận mức 4.000 USD thì nhu cầu đầu tư, tích lũy và bảo vệ tài chính bản thân và gia đình là rất lớn. Với định hướng của Chính phủ đến năm 2030 có 10% dân số đầu tư chứng khoán, thị trường trái phiếu đạt 58% GDP, 18% dân số tham gia bảo hiểm nhân thọ, cùng với đó, chiến lược tài chính toàn diện của Chính phủ đặt kế hoạch đến năm 2025 có 70% người trưởng thành có lịch sử tín dụng tại các tổ chức tín dụng, rõ ràng, chúng ta đang có những mục tiêu rất cụ thể và mạnh mẽ.
Trong những câu chuyện lừa đảo, tiêu cực mà các cơ quan quản lý phanh phui thời gian qua không chỉ có những người giàu có, mà trong đó có hàng trăm, hàng nghìn người dân lao động. Họ tin tưởng vào hệ thống tài chính Việt Nam, vào các doanh nghiệp kinh doanh ngành dịch vụ tài chính Việt Nam và gửi gắm phần lớn, thậm chí là toàn bộ tài sản tích góp cả đời cho các doanh nghiệp này. Tuy nhiên, đổi lại, họ nhận được về sự lừa dối – thứ đã cắm rễ từ trong chính mô hình hoạt động đầy bất cập đã tồn tại hàng chục năm nay trên thị trường tài chính Việt Nam.
Thị trường tài chính Việt Nam bắt đầu ghi dấu ấn đậm nét vào năm 1998 khi thị trường chứng khoán Việt Nam ra đời, cùng với sự phát triển của Luật Bất động sản 1993 và Luật Bảo hiểm năm 2000, đã đánh dấu chặng đường mới phát triển mạnh mẽ của thị trường tài chính. Các định chế tài chính trong và nước ngoài hoạt động tại Việt Nam bắt đầu phát triển nhanh về số lượng và trải rộng khắp các ngành như: Ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm và bất động sản.
Cùng với sự phát triển nhanh về số lượng các công ty, định chế trong các mảng liên quan đến tài chính, là sự gia tăng nhanh chóng về số lượng người làm nghề “tư vấn tài chính”. Đến cuối năm 2022, Việt Nam có 274 nghìn nhân viên ngân hàng, 730 nghìn đại lý bảo hiểm, 300 nghìn nhân viên môi giới bất động sản và có cả trăm nghìn nhân viên tư vấn chứng khoán hoạt động trên thị trường.
Tuy nhiên, có hai yếu tố đáng bàn, đó là chất lượng của người làm tư vấn và sự xung đột lợi ích giữa nhân viên tư vấn với khách hàng. Trong đó, yếu tố xung đột lợi ích giữa nhân viên tư vấn và khách hàng (người sử dụng sản phẩm, dịch vụ tài chính) hiện đang rất nhức nhối và chưa được chú trọng giải quyết.
Ví dụ, một nhân viên tư vấn bảo hiểm nhân thọ có thể kiếm được 60-70% hoa hồng từ việc bán một sản phẩm bảo hiểm cho khách hàng A. Giả dụ, khách hàng A đóng số phí bảo hiểm năm đầu là 40 triệu đồng thì nhân viên tư vấn bảo hiểm sẽ nhận được 24 triệu đồng (tương đương 60% hoa hồng). Thế nhưng, khách hàng A lại là một cá nhân không có người phụ thuộc, nghĩa là theo lý thuyết về tài chính cá nhân, A không cần mua bảo hiểm nhân thọ. Như vậy, A đã chi ra một khoản tiền không đáng chi còn nhân viên tư vấn bảo hiểm thì được lợi 24 triệu đồng tiền hoa hồng bán hàng. Việc nhân viên tư vấn bảo hiểm được lợi nhưng khách hàng lại chịu thiệt chính là biểu thị cho sự xung đột lợi ích.
Sự xung đột này tồn tại ở cả môi trường tư vấn ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm và bất động sản. Có 2 nguyên nhân dẫn đến điều này. Thứ nhất, các định chế như công ty chứng khoán, bảo hiểm, ngân hàng và bất động sản luôn sản xuất ồ ạt các sản phẩm tài chính và ép chỉ tiêu bán hàng đối với nhân viên. Thứ hai, giao chỉ tiêu nhiều, nhưng việc đào tạo kiến thức và kỹ năng tư vấn gần như là “cho có”. Rất nhiều định chế chỉ tập trung đào tạo kỹ năng bán hàng, “múa môi cho dẻo” để thuyết phục khách hàng bằng tình cảm, thay vì tư vấn bằng kiến thức để khách hàng thực sự nhận ra tầm quan trọng của các sản phẩm tài chính mà họ cần. Nhiều nơi thậm chí không dám đào tạo quá kỹ vì sợ nhân viên hiểu ra vấn đề sẽ không bán hàng nữa; chẳng hạn như câu chuyện SCB – Vạn Thịnh Phát, nếu nhân viên thực sự hiểu về trái phiếu doanh nghiệp thì sẽ có rất nhiều người từ bỏ việc “đánh lận con đen”, lừa dối khách hàng để bán được trái phiếu.
Thực ra, nhiều nhân viên tư vấn tài chính cũng chính là nạn nhân của một ngành tư vấn tài chính đang có quá nhiều bất cập. Xung đột lợi ích đang lên đến đinh điểm, nguy cơ gây rối loạn thị trường tài chính. Đã đến lúc cần nhìn thẳng vào căn bệnh này và đưa ra cách chữa trị.
1940 là năm thay đổi chất lượng của ngành tư vấn tài chính tại Mỹ, khi đạo luật Cố vấn đầu tư ra đời sau giai đoạn các nhà tư vấn đầu tư tài chính tại Mỹ cung cấp hoạt động tư vấn rất tự phát và gây nhiều tác hại cho người dân Mỹ. Điểm đáng chú ý và là sự tiến bộ vượt bậc của Đạo luật Cố vấn đầu tư là “Tiêu chuẩn ủy thác”. Đây là tiêu chuẩn buộc một nhà tư vấn đầu tư phải hành động vì lợi ích khách hàng, đặt lợi ích khách hàng lên trên hết. Các cố vấn phải tư vấn cho khách hàng các khoản đầu tư một cách tốt nhất, với chi phí thấp nhất. Sau này, vào năm 1970, tiêu chuẩn về nhà tư vấn hoạch định tài chính cá nhân ra đời một lần nữa khẳng định vai trò của tiêu chuẩn ủy thác đối với tất cả người làm nghề tư vấn tài chính, ở tất cả các phân ngành chứ không chỉ riêng ngành đầu tư.
Giả dụ, một tư vấn viên hoạt động với tiêu chuẩn ủy thác và có một khách hàng A tìm đến để sử dụng sản phẩm gửi tiết kiệm. Người tư vấn đó nhất định sẽ phải tư vấn một danh sách sản phẩm gửi tiết kiệm tốt nhất với chi phí thấp nhất. Ví dụ có 3 sản phẩm gửi tiết kiệm tại BIDV với lãi suất 6%/năm, gửi tiết kiệm tại MB với lãi suất 7%/năm, gửi tiết kiệm tại VIB với lãi suất 7,2%/năm thì rõ ràng một người hoạt động với tiêu chuẩn ủy thác, đặt lợi ích khách hàng lên trên hết, sẽ phải tư vấn khách hàng A gửi tiết kiệm tại VIB với lãi suất 7,2%/năm. Tuy nhiên trên thực tế, nhân viên làm việc tại ngân hàng BIDV chắc chắn sẽ không bao giờ dám tư vấn khách hàng của mình gửi tiết kiệm tại VIB.
Khách hàng muốn được làm việc theo tiêu chuẩn ủy thác thì chỉ có thể gặp tư vấn viên độc lập tại các công ty tư vấn độc lập. Một công ty tư vấn độc lập sẽ là công ty không bán bất kỳ một sản phẩm tài chính nào. Họ sẽ lọc và lựa chọn ra sản phẩm tài chính tối ưu nhất trên thị trường để đề xuất cho khách hàng. Đổi lại, họ thu phí tư vấn. Phần lớn tư vấn viên tại Việt Nam sống bằng phí hoa hồng (commission fee), thị trường đang hoàn toàn thiếu đi cơ chế thu phí tư vấn (consultant fee) để các tư vấn viên được làm việc độc lập, không gây xung đột lợi ích với khách hàng.
Hiện nay, thị trường tư vấn tài chính tại Mỹ quản lý tài sản của hơn 60 triệu khách hàng. Đây là mô hình phát triển tất yếu của tất cả các thị trường, và Việt Nam theo thời cuộc cũng sẽ phải đi theo xu hướng đó. Đây là con đường không thể không đi, là cột mốc chuyển mình về chất của ngành tư vấn tài chính Việt Nam, góp phần thúc đẩy thị trường tài chính phát triển ngày càng lành mạnh, bền vững.
Tags:
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Quá trình M&A trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là vấn đề tài chính mà còn đòi hỏi sự nhạy bén trong quản trị văn hóa và vận hành. Đây là bài học mà ông Punendu Sharma, Giám đốc đầu tư (CIO) của EQuest Education Group, rút ra sau nhiều năm tham gia các thương vụ M&A tại Việt Nam.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng, nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Ngô Bình An, sinh năm 2009 tại Cà Mau, hiện là một trong những gương mặt trẻ được quan tâm trong lĩnh vực an ninh mạng tại Việt Nam.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng, chiến lược phát triển AI của Việt Nam là “vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn”. AI phải phục vụ con người, là trợ lý cho con người, không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người với tầm nhìn tầm nhìn AI sẽ trở thành “hạ tầng trí tuệ” của quốc gia.
(VNF) - Đại tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an cảnh báo: Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội, hoặc dẫn tới các dạng chiến tranh phi truyền thống trong không gian mạng, thông tin và dư luận
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.
