Mỹ thu giữ lô hàng 25 triệu USD của tỷ phú có kho nhôm bí mật tại Việt Nam

Đây được xem là động thái mạnh tay nhất từ trước đến nay của chính phủ liên bang Mỹ, nhằm điều tra xem liệu có hay không việc các công ty Mỹ thông đồng với ông trùm ngành sản xuất nhôm Trung Quốc Liu Zhongtian, để giúp mặt hàng nhôm Trung Quốc trốn thuế chống phá giá của Mỹ, bằng cách đưa số kim loại này đi vòng vèo qua nhiều nước để giấu xuất xứ.

Bộ Thương mại Mỹ phát hiện hãng China Zhongwang, hãng sản xuất nhôm của tỷ phú Liu, đang bán nhôm vào Mỹ thông qua các nước khác, từ đó tránh được khoản thuế chống phá giá 374% áp dụng cho nhôm Trung Quốc. 

Kim loại nhôm đang trở thành chủ đề tranh cãi trong quan hệ thương mại Mỹ - Trung, khi các nhà sản xuất Mỹ than phiền rằng, việc kinh doanh của họ đã bị ảnh hưởng bởi kim loại giá rẻ của Trung Quốc, được bán vào Mỹ một cách bất hợp pháp.

Kho nhôm bí mật từ Mexico chuyển về Việt Nam

Trước đó, vào trung tuần tháng 9, Wall Street Journal (WSJ) đã đưa tin một tỷ phú người Trung Quốc bị cáo buộc giấu gần 1 triệu tấn nhôm, trị giá 2 tỷ USD, bên trong một "pháo đài" được bảo vệ nghiêm ngặt với hàng rào dây thép gai nằm sâu bên trong sa mạc Mexico. Vụ việc làm dấy lên những lo ngại về những ảnh hưởng đến thị trường nhôm và giá nhôm thế giới.

Đến tháng 12, tờ báo này lại đưa tin kho nhôm bí ẩn này đã được chuyển về Việt Nam. Dựa trên số liệu xuất nhập khẩu và những nguồn tin thân cận, WSJ cho rằng kể từ đầu năm nay, 500.000 tấn nhôm đã được chuyển ra khỏi thành phố San Jose Iturbide của Mexico và đưa về Việt Nam. Số nhôm này được cất ở một nhà máy tại cảng Vũng Tàu.

Các chuyến hàng lớn bất thường này gây nhiều sự chú ý, và làm dấy lên lo ngại về tác động tới ngành công nghiệp nhôm và giá của kim loại này. Theo Dịch vụ Thông tin Thương mại Toàn cầu (GTIS), Việt Nam hiện là điểm đến cho 91% kim ngạch xuất khẩu nhôm ép của Mexico, điều gần như chưa hề xảy ra trước đây. 

Nhôm ép của Trung Quốc xuất khẩu sang Mỹ phải chịu mức thuế lên tới 374%, trong khi Việt Nam chỉ phải chịu thuế 5%. 

Hành trình kho nhôm từ Mexico tới Việt Nam trùng hợp với sự gia tăng xuất khẩu vào Việt Nam từ hai nước Trung Quốc và Mỹ. Số nhôm này được vận chuyển thông qua những cảng biển nằm gần các doanh nghiệp có liên quan tới ông Liu, theo nguồn tin thân cận với WSJ.

Kho nhôm bí ẩn của tỷ phú Trung Quốc được đã được chuyển về Việt Nam rồi xuất khẩu sang Mỹ nhằm trốn thuế chống phá giá

Chẳng hạn như tính đến tháng 8/2016, 65% kim ngạch xuất khẩu nhôm ép của Mỹ trong năm nay có điểm đến là Việt Nam, trong khi năm ngoái con số này chưa tới 3%, theo dữ liệu của GTIS. Dữ liệu nhập khẩu cho thấy một lượng lớn nhôm nhập khẩu từ Mỹ của Việt Nam trong năm nay đến từ công ty Perfectus Aluminum Inc.

Perfectus từng được sở hữu bởi con trai ông Liu, còn giờ đây được quản lý bởi Jacky Cheung, một đối tác kinh doanh của ông Liu.

Ông Cheung còn là đồng sở hữu của Global Vietnam Aluminum Co, công ty quản lý nhà máy ở Vũng Tàu, nơi một phần số nhôm nguồn gốc Mexico đang được cất giữ.

Tuy nhiên, cả ông Liu, China Zhongwang và Perfectus đều phủ nhận bất kỳ sự liên quan nào tới kho dự trữ nhôm đã biến mất khỏi Mexico. 

Theo số liệu của GTIS, từ đầu năm 2015, khoảng 1,7 triệu tấn nhôm đùn trị giá 5 tỉ USD đã được nhập vào Việt Nam từ Trung Quốc, Mỹ và cả 500.000 tấn từ Mexico mà WSJ đã điều tra. Việt Nam trở thành kho chứa nhôm lớn nhất thế giới, kho lớn thứ nhì ở Hà Lan chỉ bằng 1/3 ở Việt Nam.

Eoin Dinsmore, chuyên gia phân tích tại công ty kinh doanh nhôm CRU Group tại London cho biết: "Đây là một kho dự trữ khổng lồ".  Ông ước tính, kho trữ nhôm tại Việt Nam chiếm tới 14% tổng lượng hàng tồn kho nhôm trên thế giới. Nếu được bán ra thị trường, khối nhôm này sẽ tác động đáng kể đến giá nhôm, ông nhận định. 

Tỷ phú Trung Quốc sở hữu kho nhôm bí mật này là ai?

Tỷ phú Trung Quốc Liu Zhongtian là người đứng sau China Zhongwang, tập đoàn sản xuất và bán các sản phẩm nhôm ép hiện đang giữ vị trí số 1 ở châu Á và thứ 2 trên thế giới.

Theo Bloomberg, tỷ phú Liu Zhongtian sinh năm 1964, tại tỉnh Liêu Ninh, Trung Quốc. Hiện ông là một trong những tỷ phú giàu thứ 65 ở Trung Quốc với tài sản trị giá 3,1 tỷ USD.

Zhongwang xuất khẩu nhôm đến nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Mỹ, Bỉ, Hà Lan, Đức, Anh… Trong 6 tháng đầu năm 2016, 15% doanh thu của tập đoàn đến từ các thị trường nước ngoài.

Tỷ phú Trung Quốc Liu Zhongtian là người đứng sau China Zhongwang, tập đoàn sản xuất và bán các sản phẩm nhôm ép hiện đang giữ vị trí số 1 ở châu Á và thứ 2 trên thế giới

Tuy nhiên, năm 2010, Bộ Thương mại Mỹ buộc tội Zhongwang bán nhôm dưới mức giá thị trường và đánh thuế chống bán phá giá lên tới 374%. Sau đó các công ty nhôm Mỹ lại buộc tội Liu đã chuyển nhôm đến Mexico nhằm trốn thuế vì như vậy có thể che giấu xuất xứ Trung Quốc.

Do bị đánh thuế chống bán phá giá ở Mỹ, các thanh nhôm ép có xuất xứ Trung Quốc sẽ phải chịu mức thuế lên tới 374%; trong khi nhôm xuất từ Mexico được hưởng ưu đãi theo hiệp định thương mại tự do Bắc Mỹ.

Tất nhiên ông Liu và tập đoàn Zhongwang bác bỏ lời buộc tội này.

Việc phát hiện ra 6% lượng nhôm của toàn thế giới, có giá trị 2 tỷ USD và đủ để làm 77 tỷ lon bia bị chôn dưới sa mạc Mexico nhằm trốn thuế đã khiến 2 bên Mỹ - Trung căng thẳng.

Theo WSJ, lần này Liu lại áp dụng chiến thuật tương tự khi chuyển số nhôm nói trên về Việt Nam. Nhôm ép từ Việt Nam xuất đi Mỹ sẽ chỉ phải chịu mức thuế 5% mà thôi.