Năm Hợi, bàn về kỷ luật trong đầu tư chứng khoán

Bất cứ ai theo dõi bậc thầy đầu tư Jim Cramer đều biết nguyên tắc số 1 của ông: "Bulls make money, bears make money and pigs get slaughtered", tạm dịch là "Bò tót kiếm được tiền, gấu kiếm được tiền và lợn bị giết thịt". Nguyên tắc này vốn là một câu nói nổi tiếng ở Phố Wall.

Bò tót (bull), gấu (bear) là một thuật ngữ đã quá quen thuộc với giới đầu tư, ám chỉ xu hướng đi lên và đi xuống của thị trường. Trong khi đó, lợn (pig) là một thuật ngữ vẫn còn khá xa lạ với nhiều nhà đầu tư Việt Nam.

"Lợn" ám chỉ bất kỳ nhà đầu tư nào đặt lòng tham trước các nguyên tắc đầu tư hoặc chiến lược đầu tư hợp lý của mình. Họ có xu hướng kỳ vọng đến mức tham lam vào một tỷ suất lợi nhuận không thực tế.

Thường thì điều này xảy ra khi khoản đầu tư của họ bắt đầu cho mức sinh lời cao và họ quyết định chờ giá tiếp tục lên, thay vì bán ở mức giá đã dự định ban đầu. Thậm chí nhiều nhà đầu tư còn vay mượn, dùng margin để mua thêm cổ phiếu với kỳ vọng nhận được nhiều tiền hơn nữa.

Và "lợn sẽ bị giết thịt" khi giá chứng khoán giảm, lợi nhuận ban đầu mất đi, nhiều trường hợp "cháy tài khoản" nếu giá tiếp tục giảm và nhà đầu tư chần chừ không cắt lỗ.

Chẳng hạn, anh Nguyễn Văn A đầu tư vào cổ phiếu XYZ vì cổ phiếu bị định giá thấp. Sau khi cổ phiếu tăng gấp đôi giá trong hai tháng, A giữ toàn bộ khoản đầu tư, hy vọng rằng nó sẽ tăng gấp đôi trong hai tháng tới, thay vì bán một phần đầu tư để nhận được lợi nhuận như chiến lược đề ra ban đầu.

Khi đó, A là một nhà đầu tư "lợn" bởi anh ta tham lam vì lợi nhuận khổng lồ và anh ta cho phép lòng tham của mình lấn át chiến lược đầu tư giá trị ban đầu của mình.