Ngày 1/3, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo tuyên bố: “Bất kỳ một cuộc tấn công vũ trang nào nhằm vào các lực lượng, máy bay hoặc tàu dân sự của Philippines trên Biển Đông cũng sẽ kích hoạt các nghĩa vụ phòng vệ chung theo Điều IV hiệp ước phòng vệ chung của chúng tôi”.
Đối với nhiều nhà phân tích, tuyên bố của Ngoại trưởng Pompeo dường như là động thái mạnh mẽ nhất của chính quyền Trump nhằm “tăng cường cam kết của Mỹ đối với các đồng minh đã được thiết lập” tại khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương. Điều này đã được ghi nhận trong Chiến lược An ninh Quốc gia của Mỹ năm 2017.
Giữa lúc diễn ra các cuộc đàm phán hạt nhân của Triều Tiên, căng thẳng Ấn Độ - Pakistan, đàm phán thương mại Trung Quốc, tuyên bố của người đứng đầu Bộ Ngoại giao Mỹ đã thu hút sự chú ý nhất định. Vì sao ông Pompeo đưa ra tuyên bố này và ngụ ý của ngoại trưởng Mỹ là gì?
Mỹ và Philippines đã ký hiệp ước phòng vệ chung vào năm 1951. Với văn kiện này, các đồng minh cam kết “đối phó với các mối đe dọa chung” trong trường hợp xảy ra “một cuộc tấn công vũ trang nhằm vào vùng lãnh thổ đô thị của mỗi bên, hoặc nhằm vào vùng lãnh thổ đảo thuộc quyền tài phán của mỗi bên tại Thái Bình Dương, hoặc nhằm vào các lực lượng vũ trang, tàu và máy bay dân sự của mỗi bên tại Thái Bình Dương”.
Tuy nhiên, một vấn đề từ lâu vẫn chưa được làm rõ đó là liệu Biển Đông có nằm trong khu vực “Thái Bình Dương” mà hiệp ước phòng vệ chung Mỹ - Philippines sẽ được áp dụng trong trường hợp xảy ra tấn công vũ trang tại đây hay không. Nếu không, Philippines sẽ phải tự hành xử một mình trong trường hợp xung đột xảy ra và không nhận được sự hỗ trợ từ Mỹ.
Tổng thống Donald Trump từng hứa hẹn riêng với các nhà lãnh đạo Philippines rằng: “Chúng tôi sẽ ủng hộ các bạn”. Tuy nhiên, chưa có bất kỳ quan chức nào của Mỹ thực sự ràng buộc Washington với Manila bằng việc công khai làm rõ những cam kết còn chưa sáng tỏ trong hiệp ước phòng vệ chung suốt hàng chục năm qua.
Do vậy, việc Ngoại trưởng Pompeo đưa ra tuyên bố “Biển Đông là một phần của Thái Bình Dương” rõ ràng là một động thái mạnh mẽ của Mỹ.
Vào năm 1979, trong các cuộc đàm phán về dàn xếp lực lượng Mỹ tại Philippines, Ngoại trưởng Mỹ Cyrus Vance đã gửi một bức thư tới người đồng cấp Philippines Carlos Romulo.
Trong bức thư, ông Vance hứa hẹn rằng một cuộc tấn công nhằm vào các lực lượng vũ trang, tàu hoặc máy bay Philippines ở Thái Bình Dương không cần thiết phải xảy ra trong vùng lãnh thổ đô thị của Philippines hay vùng lãnh thổ đảo thuộc quyền tài phán của Philippines ở Thái Bình Dương mới thuộc phạm vi định nghĩa “khu vực Thái Bình Dương” theo hiệp ước phòng vệ chung.
Vào năm 1999, khi căng thẳng với Trung Quốc tăng cao trên Biển Đông, Đại sứ Mỹ Thomas Hubbard đã khẳng định rằng Washington sẽ Washington “giữ nguyên lập trường trong bức thư Vance-Romulo vào ngày 6/1/1979… Mỹ coi Biển Đông là một phần của khu vực Thái Bình Dương”.
Với tuyên bố mới đây, Ngoại trưởng Pompeo đã khẳng định lại lập trường trên của Mỹ. Một câu hỏi được đặt ra là tại sao mãi tới bây giờ, tức 20 năm sau tuyên bố của Đại sứ Hubbard, Mỹ mới làm rõ khái niệm “khu vực Thái Bình Dương” trong khuôn khổ hiệp ước phòng vệ chung với Philippines, ngay cả khi Manila đóng vai trò chiến lược ngày càng quan trọng với Washington.
Khi Trung Quốc ngày càng cứng rắn trên Biển Đông, Philippines đã chuyển hướng sang Mỹ để nhờ cậy sự giúp đỡ. Năm 2012, Trung Quốc đã chiếm quyền kiểm soát bãi cạn Scarborough sau khi được cho là đã phá vỡ một thỏa thuận đàm phán với Mỹ. Sau đó năm 2013, Trung Quốc bắt đầu bồi đắp và quân sự hóa trái phép 7 thực thể tranh chấp trên Biển Đông.
Các quan chức Philippines buộc phải xoay xở để đối phó với Trung Quốc. Họ đề nghị chính quyền Tổng thống Barack Obama làm rõ cam kết hiệp ước chung, song Mỹ khi đó chỉ khẳng định cam kết của nước này vẫn “vững chắc”.
Trong khi đó, để đối phó với căng thẳng ngày càng tăng tại biển Hoa Đông, Tổng thống Obama đặc biệt tuyên bố Hiệp ước An ninh Mỹ - Nhật sẽ được áp dụng với quần đảo Senkaku - nơi Trung Quốc và Nhật Bản có tranh chấp chủ quyền và Bắc Kinh gọi là quần đảo Điếu Ngư.
Các điều khoản trong hiệp ước của Mỹ với Nhật Bản và Mỹ với Philippines đương nhiên sẽ có sự khác biệt. Tuy vậy, phía Manila vẫn xem cách tiếp cận khác biệt của Mỹ là dấu hiệu cho thấy Mỹ có thể sẽ “bỏ rơi” Philippines.
Khi lên nắm quyền tại Philippines vào năm 2016, Tổng thống Rodrigo Duterte tiếp tục làm dấy lên nhiều quan ngại về mối quan hệ với Mỹ. Ông cũng bắt đầu công khai nghi ngờ giá trị của quan hệ đồng minh với Mỹ, thậm chí đòi lực lượng Mỹ rời khỏi Philippines.
Khi chính quyền Trump bắt đầu tiếp quản Nhà Trắng, giới chức Mỹ lo ngại rằng Philippines có thể bỏ rơi Mỹ. Ông Duterte từng nhiều lần xích lại gần Trung Quốc và tuyên bố ông ủng hộ việc tách Philippines khỏi Mỹ. Tháng 12/2018, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana từng đề xuất đã đến lúc phải “duy trì, củng cố hoặc xé bỏ” liên minh với Mỹ.
Ở thời điểm hiện tại, việc Mỹ tái khẳng định cam kết đồng minh với Philippines có thể đẩy Washington vào thế lưỡng nan khi nguy cơ sa lầy vào một cuộc xung đột không mong muốn có thể gia tăng. Trung Quốc có thể thử thách “lằn ranh đỏ” mới của Mỹ.
Ngoài ra, sự ủng hộ của Mỹ với Philippines cũng có thể tạo ra tình huống rủi ro. Manila có thể ỷ lại việc có Mỹ cam kết hậu thuẫn và tiến hành những động thái nguy hiểm hơn.
Bất chấp những nguy cơ trên, chính quyền Trump vẫn quyết định tăng cường liên minh với Philippines. Trong một động thái mang tính biểu tượng quan trọng cho liên minh này, vào tháng 12/2018, các quan chức cấp cao của Mỹ đã đồng ý trả lại chuông nhà thờ Balangiga mà lính Mỹ từng chiếm giữ của Philippines như một chiến lợi phẩm trong một chiến dịch vào năm 1901. Tiếp đó, Ngoại trưởng Mike Pompeo lại làm rõ khái niệm quan trọng trong hiệp ước với Philippines.
Xem thêm >> Bình Nhưỡng: Các cuộc tập trận của Hàn Quốc có thể ‘phá vỡ quan hệ liên Triều’
Tags:
(VNF) - Khi mới 16 tuổi, Zames Chew bỏ ra 23 USD (khoảng 600.000 đồng) mua một tên miền trên Internet - quyết định ngẫu hứng mà chính anh không ngờ sẽ trở thành nền tảng cho sự nghiệp sau này. 9 năm trôi qua, khoản đầu tư nhỏ ấy đã dẫn đường để chàng trai 26 tuổi xây dựng Repair.sg, doanh nghiệp sửa chữa - dọn dẹp quy mô với doanh thu khoảng 1,3 triệu USD (33 tỷ đồng) mỗi năm.
(VNF) - Thụy Sĩ từ lâu đã được xem là thiên đường của giới siêu giàu, nơi 300 cư dân giàu nhất sở hữu tổng tài sản lên tới 850 tỷ franc Thụy Sĩ (tương đương hơn 1.000 tỷ USD), theo tạp chí kinh doanh Bilanz. Tuy nhiên, vào ngày 30/11 tới, cử tri nước này sẽ bỏ phiếu về một loại thuế thừa kế mới đang gây chấn động trong cộng đồng tài phiệt.
(VNF) - CEO OpenAI Sam Altman muốn dùng AI để chữa ung thư, tỷ phú Elon Musk nói robot AI sẽ xóa đói giảm nghèo, còn Trung Quốc lại đặt mục tiêu thực tế hơn: vận hành các nhà máy tốt hơn bằng AI.
(VNF) - Airbus thông báo triệu hồi khẩn cấp trên toàn cầu 6.000 máy bay dòng A320 nguy cơ lỗi phần mềm do liên quan đến bão từ khiến dữ liệu điều khiển bay bị sai lệch.
(VNF) - Indonesia được cho là đang phản đối nỗ lực của Mỹ nhằm đưa cái gọi là điều khoản “thuốc độc” vào một thỏa thuận thương mại thuế quan đang được hai bên đàm phán, hãng tin Financial Times dẫn nguồn tin am hiểu quá trình thảo luận cho hay.
(VNF) - Gần 1/4 doanh nghiệp niêm yết tại Trung Quốc báo cáo lỗ ròng trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 9, ghi nhận tỷ lệ cao nhất kể từ năm 2002, trong bối cảnh công suất dư thừa và nhu cầu nội địa tiếp tục yếu ớt.
(VNF) - Cổ phiếu China Taiping Insurance Holdings từng lao dốc 8% trong phiên 27/11, khi lo ngại về khoản bảo hiểm hơn 200 triệu USD cho khu chung cư Hồng Kông – nơi xảy ra vụ hỏa hoạn khiến ít nhất 94 người thiệt mạng và gần 300 người mất tích.
(VNF) - Giá cổ phiếu tăng nhẹ trong bối cảnh kỳ vọng ngày càng lớn về việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) có thể cắt giảm lãi suất ngay trong tháng tới. Đồng USD giảm so với hầu hết các đồng tiền chủ chốt, ngoại trừ yên Nhật – đồng tiền vẫn đang được theo dõi sát sao khi thị trường cân nhắc khả năng Tokyo nâng lãi suất trước cuối năm.
(VNF) - Năm 2024, giá đất trung bình ở Hồng Kông là khoảng 1,2 tỷ đồng/m2, cao nhất thế giới. Giá nhà quá cao khiến nhiều người phải sống trong các căn hộ chật hẹp giống như quan tài, hoặc đăng ký thuê nhà ở xã hội từ khi còn học cấp 3.
(VNF) - Truyền thông Mỹ đưa tin Apple sắp có biến động lớn, khi CEO lâu năm Tim Cook có thể rời vị trí sớm nhất là vào đầu năm tới. Ứng cử viên sáng giá nhất cho vị trí kế nhiệm ông đã lộ diện.
(VNF) - Bất động sản Trung Quốc đang đối mặt với sóng gió mới khi China Vanke, từng được xem là “đại bàng” của ngành, lần đầu tiên đề xuất hoãn thanh toán trái phiếu trong nước. Động thái này khiến nhà đầu tư lo ngại về thanh khoản của Vanke và mức độ hỗ trợ từ chính phủ trong bối cảnh thị trường bất động sản suy yếu.
(VNF) - Vụ cháy bùng phát và lan rộng tại một khu chung cư ở Hong Kong chiều 24/11 khiến ít nhất 13 người thiệt mạng và nhiều người khác bị thương. Giới chức Hong Kong cho biết số người mắc kẹt bên trong các tòa nhà hiện vẫn chưa được xác định.
(VNF) - Hãng xe Great Wall Motor (GWM) của Trung Quốc đang đặt mục tiêu sản xuất 300.000 xe mỗi năm vào năm 2029 tại châu Âu, nơi công ty đang tìm kiếm địa điểm xây dựng nhà máy ô tô đầu tiên trong nỗ lực khôi phục doanh số bán hàng đang sụt giảm tại khu vực.
(VNF) - Đài Loan dự chi 40 tỷ USD để nâng cấp năng lực phòng thủ, đẩy mạnh mua sắm vũ khí từ Mỹ nhằm đối phó rủi ro an ninh gia tăng trong khu vực.
(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo đặc phái viên Steven Witkoff và con rể Jared Kushner sẽ gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Moscow (Nga) vào tuần tới trong một nỗ lực thúc đẩy hòa bình ở Ukraine. Các diễn biến ngoại giao này, nếu thành công, có thể ảnh hưởng tới giá năng lượng, thị trường cổ phiếu quốc phòng và dòng vốn quốc tế.
(VNF) - Theo một tài liệu của Bộ An ninh Nội địa (DHS), Mỹ đang tìm cách vượt lên Trung Quốc trong cuộc đua khai thác và kiểm soát vùng Bắc Cực, đồng thời cảnh báo rằng tình trạng thiếu hụt thợ đóng tàu tại Mỹ có thể cản trở nỗ lực này.
(VNF) - Các nước vùng Vịnh đang chi không tiếc tay vào trí tuệ nhân tạo (AI) nhằm đa dạng hóa nền kinh tế và khẳng định vị thế công nghệ trên bản đồ thế giới. Dù tiềm lực tài chính vượt trội, họ vẫn đối mặt thách thức về nhân lực, hạ tầng và khung pháp lý để biến tham vọng thành hiện thực.
(VNF) - Một loạt dữ liệu ảm đạm được công bố ngay trước kỳ nghỉ Lễ Tạ ơn đã làm gia tăng quan ngại về sức khỏe của nền kinh tế lớn nhất thế giới, đồng thời tạo thêm áp lực lên Tổng thống Mỹ Donald Trump.
(VNF) - Alphabet – công ty mẹ của Google – đang trên đà chạm mức định giá kỷ lục 4.000 tỷ USD trong phiên giao dịch ngày 25/11, tiếp tục nối dài chuỗi tăng trưởng suốt một năm qua nhờ chiến lược tập trung mạnh vào các công cụ trí tuệ nhân tạo (AI).
(VNF) - Sự biến động mạnh trên thị trường chứng khoán toàn cầu và những phản ứng bất thường của cổ phiếu công nghệ đang khiến tâm lý của các nhà đầu tư quốc tế chuyển từ lạc quan sang bi quan. Dù vậy, các chuyên gia tài chính nhấn mạnh những biến động ngắn hạn không đồng nghĩa với việc đánh mất cơ hội đầu tư dài hạn.
(VNF) - Các quỹ đầu tư hàng đầu châu Á đang rút vốn khỏi Hàn Quốc và Đài Loan để chuyển sang cổ phiếu AI tại Trung Quốc, nơi mức định giá còn thấp, chi phí đầu tư rẻ và tiềm năng tăng trưởng dài hạn hấp dẫn hơn.
(VNF) - Ngày 25/11, tập đoàn Amazon cho biết họ sẽ đầu tư 50 tỷ USD để mở rộng năng lực cung cấp trí tuệ nhân tạo (AI) và khả năng điện toán hiệu năng cao cho khách hàng là các cơ quan chính phủ Mỹ.
(VNF) - Thị trường bất động sản (BĐS) Trung Quốc tiếp tục khủng hoảng với gần 80 triệu căn hộ trống và giá nhà liên tục giảm sâu. Trước sức ép chưa từng có, nhiều chủ sở hữu và dân buôn BĐS buộc phải tìm đến các biện pháp tâm linh, từ cầu nguyện ở chùa đến đặt bùa nhằm tìm tia hy vọng trong bối cảnh thị trường tê liệt.
(VNF) - Từng bị xem là “thủ phạm” tàn phá rừng nhiệt đới và đẩy loài đười ươi tới bờ tuyệt chủng, các tập đoàn dầu cọ Malaysia nay bất ngờ bước vào một cuộc đua mới: xây dựng trung tâm dữ liệu AI và pin mặt trời. Liệu những “kẻ thù khí hậu” suốt nhiều thập kỷ có thật sự lột xác thành các nhà cung cấp năng lượng xanh?
(VNF) - Cuộc điện đàm giữa nhà lãnh đạo Mỹ và Trung Quốc xoay quanh các "điểm nóng" toàn cầu như Đài Loan, Ukraine và hợp tác thương mại.
(VNF) - Khi mới 16 tuổi, Zames Chew bỏ ra 23 USD (khoảng 600.000 đồng) mua một tên miền trên Internet - quyết định ngẫu hứng mà chính anh không ngờ sẽ trở thành nền tảng cho sự nghiệp sau này. 9 năm trôi qua, khoản đầu tư nhỏ ấy đã dẫn đường để chàng trai 26 tuổi xây dựng Repair.sg, doanh nghiệp sửa chữa - dọn dẹp quy mô với doanh thu khoảng 1,3 triệu USD (33 tỷ đồng) mỗi năm.
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.
