Sau hai năm chiến sự, kinh tế Nga - Ukraine còn lại gì?
Quỳnh Anh -
24/02/2024 13:57 (GMT+7)
(VNF) - Ngày 24/2 đánh dấu tròn 2 năm kể từ thời điểm Nga triển khai chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine. Cuộc chiến kéo dài 2 năm đã gây ra hàng trăm tỷ USD thiệt hại về kinh tế, chưa tính tới những thiệt hại khác về con người cũng như của cải vật chất, và cuộc sống của nhiều người dân đã bị thay đổi mãi mãi.
Chiến sự tại Ukraine chuẩn bị bước sang năm thứ 3.
Vào ngày 24/2/2022, người dân khắp Ukraine đã thức tỉnh trước tiếng tên lửa của Nga khi Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố tiến hành "chiến dịch quân sự đặc biệt" tại đất nước này.
Hai năm sau, hàng triệu người Ukraina đã phải di dời, hàng chục nghìn người đã thiệt mạng và một số thành phố và thị trấn đã bị phá hủy. Hàng nghìn biện pháp trừng phạt đã được áp đặt, nhưng cuộc chiến vẫn đang tiếp diễn.
Thiệt hại của Kiev
Ngân hàng Thế giới (WB) ước tính "hoạt động quân sự đặc biệt" của Nga gây thiệt hại trực tiếp 152 tỷ USD ở Ukraine kể từ ngày 24/2/2022.
Liên hợp quốc (UN) dự báo rằng sẽ cần 486 tỷ USD để phục hồi và tái thiết vì chiến sự đã tàn phá nhiều vùng đất ở Ukraine và hàng triệu người cần viện trợ, tăng so với ước tính trước đó vào năm 2022 là 411 tỷ USD.
Theo một báo cáo gần đây của Ủy ban Cứu hộ Quốc tế (IRC), ước tính khoảng 14,6 triệu người Ukraine - gần 1/3 dân số nước này, đang cần hỗ trợ nhân đạo tính đến năm nay, bao gồm 3,7 triệu người phải sơ tán trong nước.
Báo cáo của IRC tiết lộ rằng một khu vực có diện tích bằng đất nước Romania hiện đang đầy rẫy bom mìn và vụ nổ đập Nova Kakhkova ở phía nam vào tháng 6 đã khiến 600.000ha đất canh tác không có nước tưới.
Theo Trung tâm Chiến lược Kinh tế (CES) có trụ sở tại Kiev, tỷ lệ thất nghiệp ở Ukraine, khoảng 10% trước chiến sự, đã tăng lên hơn 30% trong cuộc xung đột trước khi giảm xuống mức 17% hiện tại.
Nạn đói cũng là mối lo ngại đáng kể trong suốt cuộc chiến, với tình trạng mất an ninh lương thực - tăng lên tới 30,3% - hiện ở mức 19,2% vào tháng 2/2024.
Xuất khẩu và nhập khẩu ở mức cân bằng, đạt khoảng 7,5 tỷ USD vào tháng 1/2022. Nhưng sự cân bằng này đã sụp đổ sau khi chiến sự bắt đầu, với cán cân thương mại kéo dài ở mức âm. Tính đến tháng 12, xuất nhập khẩu của Ukraine ở mức âm 3,7 tỷ USD.
Hoạt động xuất khẩu ngũ cốc bị ảnh hưởng đặc biệt nặng nề nhưng hiện đã phục hồi trở lại gần mức trước chiến sự với việc ký kết Thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen, Thổ Nhĩ Kỳ và Liên hợp quốc làm trung gian, vào tháng 7/2022. Thỏa thuận ban đầu được ấn định trong thời hạn 120 ngày, đã được gia hạn nhiều lần, trước khi Nga cuối cùng rút lui vào tháng 7/2023.
Tỷ lệ lạm phát hàng năm của Ukraine đạt 10% vào tháng 1/2022, tăng 26,6% vào tháng 10/2022 và hiện đã quay về mức 4,7%.
Sau khi tăng trưởng 6,3% trong quý cuối năm 2021, nền kinh tế nước này đã giảm 14,9% trong quý I/2022, 36,9% trong quý II, 30,6% trong quý III và giảm 31,4% trong quý IV/2022.
Sau khi giảm 10,3% trong quý đầu tiên năm 2023, nền kinh tế Ukraine đã công bố tốc độ tăng trưởng GDP dương đầu tiên - 19,5% - trong quý II/2023. Mặc gù vậy, kinh tế Kiev vẫn chưa hoàn toàn lấy lại được động lực khi chỉ tăng trưởng 9,3% trong quý III và 6,5% trong quý vừa qua, theo ước tính của CES.
“Chỉ riêng năm 2024, chính quyền Ukraine ước tính nước này sẽ cần khoảng 15 tỷ USD cho các ưu tiên tái thiết và phục hồi ngay lập tức ở cả cấp quốc gia và cộng đồng, đặc biệt tập trung vào việc hỗ trợ và huy động khu vực tư nhân cùng với việc khôi phục nhà ở, cơ sở hạ tầng mềm và dịch vụ. năng lượng và giao thông", Ngân hàng Thế giới (WB) cho biết gần đây.
WB nói thêm rằng từ đầu cuộc chiến đến cuối năm ngoái, “thiệt hại trực tiếp ở Ukraine hiện đã lên tới gần 152 tỷ USD, trong đó nhà ở, giao thông, thương mại và công nghiệp, năng lượng và nông nghiệp là những lĩnh vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất”.
Thiệt hại của Moscow
Lạm phát hàng năm ở Nga, vốn ở mức khoảng 9% trước chiến sự, đã dao động ở mức 11-17,8% trong năm đầu tiên của cuộc xung đột.
Sau giai đoạn lạm phát 2 con số này, nó đã giảm xuống mức 2-3% do hiệu ứng cơ bản và việc tăng lãi suất của Ngân hàng Trung ương nước này. Nó đã tăng dần kể từ mức 2,3% trong tháng 4 lên 7,4% trong tháng 1/2024.
Ngân hàng Trung ương đã hạ lãi suất từ mức 20% xuống 7,5% từ tháng 3 đến tháng 9/2022 nhưng phải tăng dần lãi suất sau tháng 7 năm ngoái lên 16% tính đến tháng 12/2023.
Phí bảo hiểm rủi ro hoán đổi nợ xấu (CDS) của đất nước, ổn định từ lâu trước chiến sự ở mức khoảng 200, đã tăng vọt lên khoảng 13.800.
Một ước tính gần đây của Lầu Năm Góc đã ước tính chi phí cho cuộc chiến mà Moscow phải trả cho đến nay là 211 tỷ USD để trang bị, triển khai và duy trì các hoạt động ở Ukraine.
Người ta cũng ước tính rằng quân đội Nga đã phải gánh chịu 310.000 quân nhân thương vong, trong khi lực lượng Ukraine đã đánh chìm, phá hủy hoặc làm hư hại ít nhất 20 tàu Hải quân Nga cỡ trung bình hoặc lớn hơn.
Bên cạnh chi tiêu quân sự, nền kinh tế Nga còn bị ảnh hưởng bởi các lệnh cấm vận và biện pháp của phương Tây, trong đó EU áp đặt gói trừng phạt thứ 13 trước lễ kỷ niệm lần thứ hai của cuộc chiến.
Dự trữ của Ngân hàng Trung ương Nga ở mức hơn 320 tỷ USD đã bị Brussels, cùng với các nước G7 và Úc, phong tỏa kể từ khi bắt đầu chiến sự. Ngoài ra, 70% tài sản ngân hàng Nga và khoảng 20 tỷ euro (hơn 21,6 tỷ USD) tài sản của hơn 1.500 cá nhân và tổ chức đang chịu lệnh trừng phạt của phương Tây, theo một báo cáo của Hội đồng châu Âu công bố hồi tháng 5/2023.
Xuất khẩu của Nga trong năm ngoái đã giảm 28,3% xuống còn 425,1 tỷ USD, giảm từ mức 588,3 tỷ USD, trong khi xuất khẩu của nước này sang châu Âu giảm 68% xuống còn 83,9 tỷ USD.
Nhập khẩu ở mức 280,4 tỷ USD vào năm 2022 và ở mức 285,1 tỷ USD vào năm ngoái.
Sau khi Nga bắt đầu "chiến dịch quân sự đặc biệt" chống lại nước láng giềng, nhiều ngành và quốc gia đã tuyên bố trừng phạt hoặc đình chỉ nước này. Một số công ty đã ngừng hoạt động và giao hàng ở Nga, trong khi những công ty khác chấm dứt đầu tư hoặc rút lui khỏi quan hệ đối tác ở đó và ở Belarus.
Tỷ trọng ngân sách quốc phòng trong tổng ngân sách chính phủ đã tăng 23% từ mức 21% năm 2022 và 20% năm 2021. Chi phí quân sự của nước này tiếp tục tăng trong năm 2023 và 2024.
Một số hình ảnh đánh dấu 2 năm chiến sự:
Một người dân địa phương đi ngang qua miệng hố bom và một tòa nhà dân cư bị hư hại sau vụ ném bom trên không gần đây ở Kupiansk, vùng Kharkov.Một người phụ nữ khóc bên thi thể các nạn nhân trong vụ tấn công tên lửa ở thị trấn Panteleimonovka, khu vực do Nga kiểm soát thuộc vùng Donetsk.Một gia đình tìm nơi trú ẩn tại một trong những ga tàu điện ngầm ở Kiev, nhiều ga trong số đó được thiết kế để sử dụng làm hầm tránh bom.Khói đen bốc lên từ cầu Crimea sau khi một chiếc xe tải phát nổ, khiến 3 người thiệt mạng.
(VNF) - Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBOC) khẳng định lập trường nghiêm ngặt với tiền điện tử, nhấn mạnh kinh doanh tài sản kỹ thuật số là bất hợp pháp trong phạm vi lãnh thổ nước này. Cơ quan này cũng cảnh báo nguy cơ các stablecoin tiềm ẩn rủi ro tài chính và khả năng bị lợi dụng cho các hoạt động phi pháp như rửa tiền, huy động vốn gian lận và chuyển vốn xuyên biên giới bất hợp pháp.
(VNF) - Các hãng hàng không Trung Quốc ra thông báo sẽ hủy hơn 900 chuyến bay tới Nhật Bản trong tháng 12, do căng thẳng ngoại giao giữa hai nước. Sự kiện này gây áp lực lớn lên các sân bay tại Nhật Bản, đồng thời tác động mạnh tới du lịch và kinh tế Tokyo với thiệt hại ước tính 1,2 tỷ USD.
(VNF) - Nhà sản xuất dầu lớn nhất của Nga Rosneft ngày 28/11 cho biết lợi nhuận ròng từ tháng 1 đến tháng 9 đã giảm 70% so với cùng kỳ năm trước, xuống còn 277 tỷ rúp (tương đương 3,57 tỷ USD), trong bối cảnh lãi suất cao, giá dầu giảm và đồng rúp mạnh hơn.
(VNF) - Giá bạc vượt mốc lịch sử khi chạm ngưỡng 55 USD/ounce, đánh dấu một giai đoạn tăng nóng hiếm thấy trên thị trường kim loại quý. Diễn biến này vừa phản ánh tình trạng thiếu hụt nguồn cung kéo dài, vừa cho thấy dòng vốn lớn tiếp tục đổ vào thị trường, củng cố kỳ vọng bạc sẽ bước vào chu kỳ tăng giá mạnh mẽ và bền vững trong nhiều năm tới.
(VNF) - Một gia đình Canada đã mất 1,6 triệu USD Bitcoin sau khi bị một nhóm nghi phạm đột nhập, trói giữ và cưỡng ép suốt nhiều giờ. Vụ việc không chỉ thu hút sự chú ý về mức độ bạo lực mà còn phản ánh xu hướng gia tăng các tấn công nhắm vào chủ sở hữu crypto, cảnh báo rủi ro với tài sản kỹ thuật số.
(VNF) - Thụy Sĩ từ lâu đã được xem là thiên đường của giới siêu giàu, nơi 300 cư dân giàu nhất sở hữu tổng tài sản lên tới 850 tỷ franc Thụy Sĩ (tương đương hơn 1.000 tỷ USD), theo tạp chí kinh doanh Bilanz. Tuy nhiên, vào ngày 30/11 tới, cử tri nước này sẽ bỏ phiếu về một loại thuế thừa kế mới đang gây chấn động trong cộng đồng tài phiệt.
(VNF) - CEO OpenAI Sam Altman muốn dùng AI để chữa ung thư, tỷ phú Elon Musk nói robot AI sẽ xóa đói giảm nghèo, còn Trung Quốc lại đặt mục tiêu thực tế hơn: vận hành các nhà máy tốt hơn bằng AI.
(VNF) - Airbus thông báo triệu hồi khẩn cấp trên toàn cầu 6.000 máy bay dòng A320 nguy cơ lỗi phần mềm do liên quan đến bão từ khiến dữ liệu điều khiển bay bị sai lệch.
(VNF) - Indonesia được cho là đang phản đối nỗ lực của Mỹ nhằm đưa cái gọi là điều khoản “thuốc độc” vào một thỏa thuận thương mại thuế quan đang được hai bên đàm phán, hãng tin Financial Times dẫn nguồn tin am hiểu quá trình thảo luận cho hay.
(VNF) - Gần 1/4 doanh nghiệp niêm yết tại Trung Quốc báo cáo lỗ ròng trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 9, ghi nhận tỷ lệ cao nhất kể từ năm 2002, trong bối cảnh công suất dư thừa và nhu cầu nội địa tiếp tục yếu ớt.
(VNF) - Cổ phiếu China Taiping Insurance Holdings từng lao dốc 8% trong phiên 27/11, khi lo ngại về khoản bảo hiểm hơn 200 triệu USD cho khu chung cư Hồng Kông – nơi xảy ra vụ hỏa hoạn khiến ít nhất 94 người thiệt mạng và gần 300 người mất tích.
(VNF) - Giá cổ phiếu tăng nhẹ trong bối cảnh kỳ vọng ngày càng lớn về việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) có thể cắt giảm lãi suất ngay trong tháng tới. Đồng USD giảm so với hầu hết các đồng tiền chủ chốt, ngoại trừ yên Nhật – đồng tiền vẫn đang được theo dõi sát sao khi thị trường cân nhắc khả năng Tokyo nâng lãi suất trước cuối năm.
(VNF) - Năm 2024, giá đất trung bình ở Hồng Kông là khoảng 1,2 tỷ đồng/m2, cao nhất thế giới. Giá nhà quá cao khiến nhiều người phải sống trong các căn hộ chật hẹp giống như quan tài, hoặc đăng ký thuê nhà ở xã hội từ khi còn học cấp 3.
(VNF) - Truyền thông Mỹ đưa tin Apple sắp có biến động lớn, khi CEO lâu năm Tim Cook có thể rời vị trí sớm nhất là vào đầu năm tới. Ứng cử viên sáng giá nhất cho vị trí kế nhiệm ông đã lộ diện.
(VNF) - Bất động sản Trung Quốc đang đối mặt với sóng gió mới khi China Vanke, từng được xem là “đại bàng” của ngành, lần đầu tiên đề xuất hoãn thanh toán trái phiếu trong nước. Động thái này khiến nhà đầu tư lo ngại về thanh khoản của Vanke và mức độ hỗ trợ từ chính phủ trong bối cảnh thị trường bất động sản suy yếu.
(VNF) - Vụ cháy bùng phát và lan rộng tại một khu chung cư ở Hong Kong chiều 24/11 khiến ít nhất 13 người thiệt mạng và nhiều người khác bị thương. Giới chức Hong Kong cho biết số người mắc kẹt bên trong các tòa nhà hiện vẫn chưa được xác định.
(VNF) - Hãng xe Great Wall Motor (GWM) của Trung Quốc đang đặt mục tiêu sản xuất 300.000 xe mỗi năm vào năm 2029 tại châu Âu, nơi công ty đang tìm kiếm địa điểm xây dựng nhà máy ô tô đầu tiên trong nỗ lực khôi phục doanh số bán hàng đang sụt giảm tại khu vực.
(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo đặc phái viên Steven Witkoff và con rể Jared Kushner sẽ gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Moscow (Nga) vào tuần tới trong một nỗ lực thúc đẩy hòa bình ở Ukraine. Các diễn biến ngoại giao này, nếu thành công, có thể ảnh hưởng tới giá năng lượng, thị trường cổ phiếu quốc phòng và dòng vốn quốc tế.
(VNF) - Theo một tài liệu của Bộ An ninh Nội địa (DHS), Mỹ đang tìm cách vượt lên Trung Quốc trong cuộc đua khai thác và kiểm soát vùng Bắc Cực, đồng thời cảnh báo rằng tình trạng thiếu hụt thợ đóng tàu tại Mỹ có thể cản trở nỗ lực này.
(VNF) - Các nước vùng Vịnh đang chi không tiếc tay vào trí tuệ nhân tạo (AI) nhằm đa dạng hóa nền kinh tế và khẳng định vị thế công nghệ trên bản đồ thế giới. Dù tiềm lực tài chính vượt trội, họ vẫn đối mặt thách thức về nhân lực, hạ tầng và khung pháp lý để biến tham vọng thành hiện thực.
(VNF) - Một loạt dữ liệu ảm đạm được công bố ngay trước kỳ nghỉ Lễ Tạ ơn đã làm gia tăng quan ngại về sức khỏe của nền kinh tế lớn nhất thế giới, đồng thời tạo thêm áp lực lên Tổng thống Mỹ Donald Trump.
(VNF) - Alphabet – công ty mẹ của Google – đang trên đà chạm mức định giá kỷ lục 4.000 tỷ USD trong phiên giao dịch ngày 25/11, tiếp tục nối dài chuỗi tăng trưởng suốt một năm qua nhờ chiến lược tập trung mạnh vào các công cụ trí tuệ nhân tạo (AI).
(VNF) - Sự biến động mạnh trên thị trường chứng khoán toàn cầu và những phản ứng bất thường của cổ phiếu công nghệ đang khiến tâm lý của các nhà đầu tư quốc tế chuyển từ lạc quan sang bi quan. Dù vậy, các chuyên gia tài chính nhấn mạnh những biến động ngắn hạn không đồng nghĩa với việc đánh mất cơ hội đầu tư dài hạn.
(VNF) - Các quỹ đầu tư hàng đầu châu Á đang rút vốn khỏi Hàn Quốc và Đài Loan để chuyển sang cổ phiếu AI tại Trung Quốc, nơi mức định giá còn thấp, chi phí đầu tư rẻ và tiềm năng tăng trưởng dài hạn hấp dẫn hơn.
(VNF) - Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBOC) khẳng định lập trường nghiêm ngặt với tiền điện tử, nhấn mạnh kinh doanh tài sản kỹ thuật số là bất hợp pháp trong phạm vi lãnh thổ nước này. Cơ quan này cũng cảnh báo nguy cơ các stablecoin tiềm ẩn rủi ro tài chính và khả năng bị lợi dụng cho các hoạt động phi pháp như rửa tiền, huy động vốn gian lận và chuyển vốn xuyên biên giới bất hợp pháp.
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.