Sau hai năm chiến sự, kinh tế Nga - Ukraine còn lại gì?

Vào ngày 24/2/2022, người dân khắp Ukraine đã thức tỉnh trước tiếng tên lửa của Nga khi Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố tiến hành "chiến dịch quân sự đặc biệt" tại đất nước này.

Hai năm sau, hàng triệu người Ukraina đã phải di dời, hàng chục nghìn người đã thiệt mạng và một số thành phố và thị trấn đã bị phá hủy. Hàng nghìn biện pháp trừng phạt đã được áp đặt, nhưng cuộc chiến vẫn đang tiếp diễn.

Thiệt hại của Kiev

Ngân hàng Thế giới (WB) ước tính "hoạt động quân sự đặc biệt" của Nga gây thiệt hại trực tiếp 152 tỷ USD ở Ukraine kể từ ngày 24/2/2022.

Liên hợp quốc (UN) dự báo rằng sẽ cần 486 tỷ USD để phục hồi và tái thiết vì chiến sự đã tàn phá nhiều vùng đất ở Ukraine và hàng triệu người cần viện trợ, tăng so với ước tính trước đó vào năm 2022 là 411 tỷ USD.

Theo một báo cáo gần đây của Ủy ban Cứu hộ Quốc tế (IRC), ước tính khoảng 14,6 triệu người Ukraine - gần 1/3 dân số nước này, đang cần hỗ trợ nhân đạo tính đến năm nay, bao gồm 3,7 triệu người phải sơ tán trong nước. 

Báo cáo của IRC tiết lộ rằng một khu vực có diện tích bằng đất nước Romania hiện đang đầy rẫy bom mìn và vụ nổ đập Nova Kakhkova ở phía nam vào tháng 6 đã khiến 600.000ha đất canh tác không có nước tưới.

Theo Trung tâm Chiến lược Kinh tế (CES) có trụ sở tại Kiev, tỷ lệ thất nghiệp ở Ukraine, khoảng 10% trước chiến sự, đã tăng lên hơn 30% trong cuộc xung đột trước khi giảm xuống mức 17% hiện tại.

Nạn đói cũng là mối lo ngại đáng kể trong suốt cuộc chiến, với tình trạng mất an ninh lương thực - tăng lên tới 30,3% - hiện ở mức 19,2% vào tháng 2/2024.

Xuất khẩu và nhập khẩu ở mức cân bằng, đạt khoảng 7,5 tỷ USD vào tháng 1/2022. Nhưng sự cân bằng này đã sụp đổ sau khi chiến sự bắt đầu, với cán cân thương mại kéo dài ở mức âm. Tính đến tháng 12, xuất nhập khẩu của Ukraine ở mức âm 3,7 tỷ USD.

Hoạt động xuất khẩu ngũ cốc bị ảnh hưởng đặc biệt nặng nề nhưng hiện đã phục hồi trở lại gần mức trước chiến sự với việc ký kết Thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen, Thổ Nhĩ Kỳ và Liên hợp quốc làm trung gian, vào tháng 7/2022. Thỏa thuận ban đầu được ấn định trong thời hạn 120 ngày, đã được gia hạn nhiều lần, trước khi Nga cuối cùng rút lui vào tháng 7/2023.

Tỷ lệ lạm phát hàng năm của Ukraine đạt 10% vào tháng 1/2022, tăng 26,6% vào tháng 10/2022 và hiện đã quay về mức 4,7%.

Sau khi tăng trưởng 6,3% trong quý cuối năm 2021, nền kinh tế nước này đã giảm 14,9% trong quý I/2022, 36,9% trong quý II, 30,6% trong quý III và giảm 31,4% trong quý IV/2022.

Sau khi giảm 10,3% trong quý đầu tiên năm 2023, nền kinh tế Ukraine đã công bố tốc độ tăng trưởng GDP dương đầu tiên - 19,5% - trong quý II/2023. Mặc gù vậy, kinh tế Kiev vẫn chưa hoàn toàn lấy lại được động lực khi chỉ tăng trưởng 9,3% trong quý III và 6,5% trong quý vừa qua, theo ước tính của CES.

“Chỉ riêng năm 2024, chính quyền Ukraine ước tính nước này sẽ cần khoảng 15 tỷ USD cho các ưu tiên tái thiết và phục hồi ngay lập tức ở cả cấp quốc gia và cộng đồng, đặc biệt tập trung vào việc hỗ trợ và huy động khu vực tư nhân cùng với việc khôi phục nhà ở, cơ sở hạ tầng mềm và dịch vụ. năng lượng và giao thông", Ngân hàng Thế giới (WB) cho biết gần đây.

WB nói thêm rằng từ đầu cuộc chiến đến cuối năm ngoái, “thiệt hại trực tiếp ở Ukraine hiện đã lên tới gần 152 tỷ USD, trong đó nhà ở, giao thông, thương mại và công nghiệp, năng lượng và nông nghiệp là những lĩnh vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất”.   

Thiệt hại của Moscow

Lạm phát hàng năm ở Nga, vốn ở mức khoảng 9% trước chiến sự, đã dao động ở mức 11-17,8% trong năm đầu tiên của cuộc xung đột.

Sau giai đoạn lạm phát 2 con số này, nó đã giảm xuống mức 2-3% do hiệu ứng cơ bản và việc tăng lãi suất của Ngân hàng Trung ương nước này. Nó đã tăng dần kể từ mức 2,3% trong tháng 4 lên 7,4% trong tháng 1/2024.

Ngân hàng Trung ương đã hạ lãi suất từ ​​mức 20% xuống 7,5% từ tháng 3 đến tháng 9/2022 nhưng phải tăng dần lãi suất sau tháng 7 năm ngoái lên 16% tính đến tháng 12/2023.

Phí bảo hiểm rủi ro hoán đổi nợ xấu (CDS) của đất nước, ổn định từ lâu trước chiến sự ở mức khoảng 200, đã tăng vọt lên khoảng 13.800.

Một ước tính gần đây của Lầu Năm Góc đã ước tính chi phí cho cuộc chiến mà Moscow phải trả cho đến nay là 211 tỷ USD để trang bị, triển khai và duy trì các hoạt động ở Ukraine.

Người ta cũng ước tính rằng quân đội Nga đã phải gánh chịu 310.000 quân nhân thương vong, trong khi lực lượng Ukraine đã đánh chìm, phá hủy hoặc làm hư hại ít nhất 20 tàu Hải quân Nga cỡ trung bình hoặc lớn hơn.

Bên cạnh chi tiêu quân sự, nền kinh tế Nga còn bị ảnh hưởng bởi các lệnh cấm vận và biện pháp của phương Tây, trong đó EU áp đặt gói trừng phạt thứ 13 trước lễ kỷ niệm lần thứ hai của cuộc chiến.

Dự trữ của Ngân hàng Trung ương Nga ở mức hơn 320 tỷ USD đã bị Brussels, cùng với các nước G7 và Úc, phong tỏa kể từ khi bắt đầu chiến sự. Ngoài ra, 70% tài sản ngân hàng Nga và khoảng 20 tỷ euro (hơn 21,6 tỷ USD) tài sản của hơn 1.500 cá nhân và tổ chức đang chịu lệnh trừng phạt của phương Tây, theo một báo cáo của Hội đồng châu Âu công bố hồi tháng 5/2023.

Xuất khẩu của Nga trong năm ngoái đã giảm 28,3% xuống còn 425,1 tỷ USD, giảm từ mức 588,3 tỷ USD, trong khi xuất khẩu của nước này sang châu Âu giảm 68% xuống còn 83,9 tỷ USD.

Nhập khẩu ở mức 280,4 tỷ USD vào năm 2022 và ở mức 285,1 tỷ USD vào năm ngoái.

Sau khi Nga bắt đầu "chiến dịch quân sự đặc biệt" chống lại nước láng giềng, nhiều ngành và quốc gia đã tuyên bố trừng phạt hoặc đình chỉ nước này. Một số công ty đã ngừng hoạt động và giao hàng ở Nga, trong khi những công ty khác chấm dứt đầu tư hoặc rút lui khỏi quan hệ đối tác ở đó và ở Belarus.

Tỷ trọng ngân sách quốc phòng trong tổng ngân sách chính phủ đã tăng 23% từ mức 21% năm 2022 và 20% năm 2021. Chi phí quân sự của nước này tiếp tục tăng trong năm 2023 và 2024.

Một số hình ảnh đánh dấu 2 năm chiến sự:

Xem thêm >> Hai năm chiến sự Ukraine: Chiến dịch ‘vùi dập’ kinh tế Nga của phương Tây có thành công?