“Từ quan điểm kinh tế thuần túy, Nga có dư địa đáng kể để tiếp tục tiến hành chiến sự”, ông Hassan Malik, chiến lược gia vĩ mô toàn cầu và chuyên gia về Nga tại công ty quản lý đầu tư Loomis Sayles có trụ sở tại Boston, nói với Business Insider.
Nga đã tự bảo vệ mình khỏi các lệnh trừng phạt kể từ năm 2014, khi nước này phải hứng chịu một loạt hạn chế thương mại sau khi sáp nhập Crimea. Trên hết, Nga vẫn được hỗ trợ bởi doanh thu từ việc bán dầu.
Đây là cách Nga đã cố gắng giữ cho nền kinh tế vững mạnh ngay cả sau hai năm tiến hành chiến sự, ông Malik nhấn mạnh thêm.
Tiến hành chiến sự bên ngoài biên giới
Một lý do quan trọng khiến nền kinh tế Nga vẫn đang phát triển là do vị trí của cuộc chiến.
“Chiến sự đang diễn ra chủ yếu trên đất Ukraine và phá hủy phần lớn nhà cửa, cơ sở kinh doanh và trang trại của Ukraine, do đó tác động trực tiếp đến năng lực sản xuất và các hộ gia đình của Nga là tương đối hạn chế”, ông Malik cho hay.
Theo số liệu thống kê chính thức, năm 2022, năm đầu tiên của cuộc chiến, nền kinh tế Nga suy giảm 1,2%. Tới năm 2023, Tổng cục Thống kê Liên bang Nga ước tính tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của nước này trong cả năm là 3,6%, cao hơn hầu hết các dự đoán trước đó.
Để so sánh, GDP của Ukraine đã giảm 29,1% vào năm 2022 và ngân hàng trung ương nước này dự báo nước này sẽ tăng trưởng 4,9% vào năm 2023. Ngân hàng này chưa công bố số liệu tăng trưởng chính thức.
“Trong kịch bản mà chiến tranh không diễn ra trên sân nhà của bạn, chiến tranh có thể đóng vai trò là một cú hích lớn về nhu cầu, đặc biệt là đối với nguồn cung cấp chiến tranh và nhân lực. Đó là điều đã xảy ra ở Nga: Chiến tranh đã thúc đẩy nền kinh tế”, ông Malik nói thêm.
Quân đội Nga cần nguồn cung cấp vũ khí, đạn dược và băng cứu thương. Nhu cầu tăng cao đã thúc đẩy các ngành sản xuất những hàng hóa đó, đặc biệt là trong nước, vì nhập khẩu vào Nga bị hạn chế do lệnh trừng phạt.
Nhu cầu về hàng hóa quân sự cao đến mức ngay cả một tiệm bánh ở miền trung nước Nga cũng được huy động để hỗ trợ các nỗ lực chiến sự.
Tự chủ về vũ khí và sản xuất hàng hóa
Nga là một nền kinh tế lớn toàn cầu, lớn thứ 8 thế giới vào năm 2022, một phần nhờ vào vị thế vững chắc của nước này là nhà sản xuất các mặt hàng như dầu, khí đốt tự nhiên, lúa mì và kim loại.
Tuy nhiên, không giống như nhiều quốc gia, Nga cũng có khả năng tự cung tự cấp trong sản xuất các mặt hàng quan trọng như dầu, khí đốt tự nhiên và lúa mì, điều này đã giúp nước này vượt qua nhiều năm trừng phạt.
“Mặc dù các biện pháp trừng phạt và hạn chế thương mại của phương Tây chắc chắn đã có một số tác động nhỏ đến nền kinh tế Nga, nhưng tác động này đặc biệt hạn chế đối với ngành công nghiệp quốc phòng Nga phần lớn đang tự cung tự cấp”, ông Malik cho biết.
Cũng theo ông Malik, là một trong những nhà xuất khẩu vũ khí hàng đầu thế giới, Nga cũng có thể tự cung cấp cho mình hầu hết các nhu cầu quốc phòng, ngay cả đối với các loại vũ khí phức tạp.
Điều này, cùng với các biện pháp mà Nga đã áp đặt để thúc đẩy nền kinh tế, bao gồm nhập khẩu song song, chuyển hướng sang các thị trường xuất khẩu thay thế như Trung Quốc và Ấn Độ, cũng như các chuỗi cung ứng mới - càng làm giảm tác động của các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với ngành công nghiệp quốc phòng và nền kinh tế thời chiến của Nga, vị chuyên gia nói thêm.
Kích thích và ổn định nền kinh tế bằng các khoản trợ cấp và chính sách
Chính phủ Nga đã triển khai các loại khoản vay trợ cấp khác nhau cho các doanh nghiệp, nhằm kích thích hơn nữa nhu cầu trong nền kinh tế.
Các nhà hoạch định chính sách Nga cũng nhanh chóng vào cuộc để ổn định thị trường và nền kinh tế sau khi Moscow tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine. Họ đã thực hiện các bước bao gồm đóng cửa Sở giao dịch Moscow trong nhiều tuần, áp đặt các biện pháp kiểm soát vốn và quản lý chính sách tiền tệ.
Ông Sergei Guriev, cựu kinh tế trưởng tại Ngân hàng Tái thiết và Phát triển châu Âu, cho biết trong một cuộc nói chuyện vào tháng trước: "Việc đó được thực hiện khá nhanh chóng. Rất nhiều công cụ tài chính của Nga đã bị vô hiệu hóa".
Giữ nợ nước ngoài ở mức thấp và xuất khẩu mạnh
Nga bước vào cuộc chiến với ít nợ nước ngoài và tài khoản vãng lai của nước này thặng dư một phần nhờ tác động của chiến sự lên giá cả hàng hóa.
Theo ông Malik, những diễn biến như vậy đã bù đắp rất nhiều cho các động thái của phương Tây như đóng băng dự trữ của ngân hàng trung ương ”.
Nga đã cố gắng phân bổ gần 1/3 ngân sách năm 2024 của mình cho chi tiêu quốc phòng, bất chấp mọi lệnh trừng phạt mà nước này phải gánh chịu.
Ông Malik không phải là người duy nhất nghĩ rằng Nga có cơ hội tiến hành cuộc chiến lâu hơn.
Trong năm qua, các chuyên gia, trong đó có một cựu thứ trưởng Bộ tài chính Nga đang sống lưu vong và một số nhà kinh tế, đều cho rằng Nga có đủ tiền để tài trợ cho cuộc chiến ở Ukraine trong vài năm.
Ông Alex Iskov, chuyên gia kinh tế tại Bloomberg Economics, cho biết trong một báo cáo ngày 17/1 rằng tài sản lưu động của quỹ tài sản quốc gia Nga sẽ tồn tại thêm một hoặc hai năm nữa nếu giá xuất khẩu dầu của nước này giảm xuống dưới 50 USD/thùng.
Giá trung bình của dầu thô Urals hàng đầu của Nga là khoảng 63 USD/thùng vào năm 2023.
“Bộ ba bất khả thi” kinh tế
Mặc dù Nga đã tránh được thảm họa kinh tế sau khi tiến hành chiến sự tại Ukraine vào năm 2022 và hứng chịu các lệnh trừng phạt sâu rộng của phương Tây, nhưng điều đó không có nghĩa là mọi chuyện đều suôn sẻ.
Bất chấp sự bùng nổ của nền kinh tế, Tổng thống Nga Putin đang cố gắng giải quyết "bộ ba bất khả thi" kinh tế, một cựu quan chức ngân hàng trung ương Nga cho biết gần đây.
“Thách thức của ông Putin tăng gấp ba lần: ông ấy phải tài trợ cho cuộc chiến đang diễn ra chống lại Ukraine, duy trì mức sống của người dân và bảo vệ sự ổn định kinh tế vĩ mô”, bà Alexandra Prokopenko viết trên tạp chí Chính sách đối ngoại vào tháng 1.
“Việc đạt được mục tiêu thứ nhất và thứ hai sẽ đòi hỏi chi tiêu cao hơn, điều này sẽ thúc đẩy lạm phát và do đó cản trở việc đạt được mục tiêu thứ ba”, bà Alexandra Prokopenko nhận định.
Xét cho cùng, chỉ riêng số liệu GDP màu hồng không phải là thước đo tốt về hiệu quả kinh tế trong thời chiến, ông Guriev nói.
“Bạn sản xuất vũ khí và đạn dược, bạn trả tiền từ ngân sách, nhưng những vũ khí và đạn dược này không góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống, không góp phần vào tăng trưởng kinh tế trong tương lai. Chúng được chuyển đến Ukraine và bị tiêu hủy ở đó", ông Guriev nói.
Theo một báo cáo tháng 1 của Viện Nghiên cứu Kinh tế Quốc tế Vienna, sự đóng góp của Nga từ cuộc chiến đang thúc đẩy nền kinh tế của nước này nhiều đến mức có nguy cơ trì trệ, hoặc thậm chí là "khủng hoảng hoàn toàn", một khi xung đột kết thúc .
Các nhà kinh tế tại tổ chức tư vấn Áo cho hay: “Chiến tranh càng kéo dài, nền kinh tế sẽ càng nghiện chi tiêu quân sự”.
Xem thêm >> Bất chấp loạt lệnh cấm vận, Nga xuất khẩu hơn 30 tỷ USD năng lượng sang châu Âu
Tags:
(VNF) - Thiên tai, bất ổn xã hội, tội phạm mạng và những cú xoay trục kinh tế đã đan xen, khiến năm 2025 trở thành một trong những giai đoạn nhiều biến động nhất đối với châu Á trong bối cảnh trật tự toàn cầu đang dịch chuyển nhanh chóng.
(VNF) - Năm 2025 chứng kiến chuỗi leo thang thuế quan dữ dội nhất trong quan hệ thương mại Mỹ – Trung. Từ khi Tổng thống Donald Trump trở lại Nhà Trắng, Washington liên tục tung ra các mức thuế mới kéo theo loạt biện pháp đáp trả mạnh mẽ từ Bắc Kinh. Các mốc thời gian dưới đây phác họa toàn bộ căng thẳng, từ những đợt thuế quan đầu tiên cho đến thỏa thuận đình chiến đạt được tại hội nghị APEC cuối tháng 10.
(VNF) - Hàn Quốc vừa công bố hoàn tất phát triển công nghệ lõi cho tàu cao tốc thế hệ mới có tốc độ tối đa 370km/h, mức cao thứ hai thế giới hiện nay, chỉ sau Trung Quốc. Dự án mang ý nghĩa đột phá về mặt kỹ thuật, đồng thới phản ánh chiến lược dài hạn của Seoul - coi hạ tầng giao thông cao cấp là trụ cột tăng trưởng kinh tế.
(VNF) - Kim chi, biểu tượng ẩm thực và văn hóa của Hàn Quốc, đang phải đối mặt với sức ép ngày càng lớn ngay trên “sân nhà” khi các sản phẩm giá rẻ sản xuất tại Trung Quốc chiếm lĩnh thị trường. Chênh lệch chi phí, thay đổi cấu trúc tiêu dùng và tác động của biến đổi khí hậu đẩy kim chi Hàn Quốc vào thế yếu, làm dấy lên lo ngại kinh tế và nỗi trăn trở về bản sắc văn hóa trong bối cảnh toàn cầu hóa.
(VNF) - Giá vàng thế giới tăng lên ngưỡng 4.489,5 USD/ounce, đánh dấu mức cao nhất mọi thời đại.
(VNF) - Năm 2025 chứng kiến những bước ngoặt khó lường của thị trường tài chính toàn cầu, khi các trụ cột quen thuộc suy yếu, dòng tiền dịch chuyển và những khu vực từng bị xem là “bên” lề bất ngờ vươn lên dẫn dắt.
(VNF) - Chính quyền tỉnh Niigata của Nhật Bản dự kiến sẽ thông qua quyết định khởi động lại nhà máy điện hạt nhân lớn nhất thế giới vào ngày 22/12, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong nỗ lực quay trở lại với năng lượng hạt nhân của nước này kể từ sau thảm họa Fukushima năm 2011.
(VNF) - Ngân hàng trung ương Trung Quốc ngày 22/12 đã quyết định giữ nguyên lãi suất cho vay ưu đãi (LPR), bất chấp việc nền kinh tế lớn thứ hai thế giới tiếp tục ghi nhận các dữ liệu kinh tế yếu kém cùng sự suy thoái kéo dài trong lĩnh vực bất động sản.
(VNF) - Năm 2025 là năm đầy biến động với Nvidia. Bất chấp cạnh tranh khốc liệt và "mắc kẹt" trong thương chiến Mỹ - Trung, giá cổ phiếu của hãng vẫn tăng 32% từ đầu năm đến nay. Nvidia hiện là công ty giá trị nhất thế giới, vững vàng với vị thế "ông vua" ngành chip.
(VNF) - Trong những tháng cuối năm 2025, thương mại vàng giữa Nga và Trung Quốc ghi nhận bước nhảy vọt chưa từng có, ghi nhận 961 triệu USD sang Trung Quốc. Diễn biến này phản ánh áp lực tài chính ngày càng lớn đối với Moscow, và chiến lược tích lũy tài sản của Bắc Kinh trong bối cảnh trật tự tiền tệ toàn cầu ngày càng phân mảnh.
(VNF) - Năm 2025 chứng kiến nhiều biến động sâu rộng về địa chính trị, tài chính và kinh tế toàn cầu với hàng loạt sự kiện định hình lại cục diện quan hệ quốc tế và thị trường. Từ việc Mỹ thay đổi chính sách thương mại, căng thẳng khu vực leo thang, đến những dịch chuyển mạnh mẽ trên thị trường hàng hoá và công nghệ, tạo ra một năm đầy biến động và tái cấu trúc sâu rộng.
(VNF) - Tuần qua, tài chính quốc tế chứng kiến nhiều diễn biến đáng chú ý, từ các thương vụ đầu tư xuyên biên giới tại châu Á và Trung Đông, đến tác động từ căng thẳng Mỹ - Trung, phản ánh sự dịch chuyển của dòng vốn toàn cầu trong bối cảnh bất ổn gia tăng.
(VNF) - Tòa án Tối cao bang Delaware (Mỹ) đã ra phán quyết khôi phục gói thù lao mà tỷ phú Elon Musk nhận được từ Tesla vào năm 2018 trị giá 56 tỷ USD -- hiện được ước tính khoảng 139 tỷ USD dựa trên giá cổ phiếu Tesla tại thời điểm đóng cửa phiên giao dịch hôm 20/12. Nếu có hiệu lực, tỷ phú Elon Musk sẽ trở thành người đầu tiên có tài sản ròng vượt 700 tỷ USD.
(VNF) - Tại 1 đại lý du lịch ở Ấn Độ, lực lượng chức năng thu giữ nhiều tài sản giá trị, gồm: 13 tỷ đồng tiền mặt, 313kg bạc, 6kg vàng, tổng trị giá hơn 48 tỷ đồng.
(VNF) - Năm 2025 chứng kiến nhiều dự án công nghệ được kỳ vọng cao nhưng không đạt được kết quả như mong đợi. Từ robot hình người, trí tuệ nhân tạo đến xe điện và tiền điện tử, một số sản phẩm đã gặp khó khăn trong quá trình triển khai, trong khi những dự án khác chịu tác động từ chính trị, thị trường và phản ứng xã hội.
(VNF) - Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa ghi thêm một “chiến thắng” nữa khi hàng loạt tập đoàn dược phẩm hàng đầu chấp nhận hạ giá thuốc tại thị trường Mỹ, đổi lại các ưu đãi về thuế
(VNF) - Sau thời kỳ tăng trưởng nóng, cổ phiếu Pop Mart bất ngờ lao dốc. Nhà đầu tư đang quan ngại về triển vọng của Labubu - nhân vật từng đưa hãng đồ chơi Trung Quốc này trở thành hiện tượng toàn cầu.
(VNF) - Theo công bố mới nhất từ Cơ quan Thể thao Thái Lan, tổng giá trị kinh tế do SEA Games 33 tạo ra đến thời điểm hiện tại dự kiến đạt mốc 12 tỷ baht, tương đương hơn 380 triệu USD (hơn 10 nghìn tỷ Việt Nam đồng).
(VNF) - Trung Quốc vừa phát hiện mỏ vàng dưới đáy biển đầu tiên của nước này, cũng là mỏ vàng dưới biển lớn nhất châu Á, đánh dấu bước đột phá quan trọng trong chiến lược đẩy mạnh thăm dò khoáng sản trên toàn quốc.
(VNF) - Năm 2025 chứng kiến những biến động dồn dập trong chính sách thuế đối ứng của Mỹ, khi các quyết định được ban hành, điều chỉnh rồi tạm hoãn liên tiếp trong thời gian ngắn, tạo nên một chuỗi mốc chính sách dày đặc hiếm thấy.
(VNF) - Trong suốt 2 thập kỷ, Đức và Trung Quốc từng được xem là một “cặp đôi kinh tế hoàn hảo”, cùng hưởng lợi lớn từ làn sóng toàn cầu hóa thương mại. Đức cung cấp máy móc, thiết bị công nghiệp mà Trung Quốc cần để sản xuất hàng tiêu dùng cho phần còn lại của thế giới. Nhưng trật tự đó đang đảo chiều. Trung Quốc ngày nay dường như không còn cần Đức như trước, trong khi Berlin lại muốn chấm dứt mối quan hệ phụ thuộc này.
(VNF) - Các nhà khoa học Trung Quốc vừa công bố một con chip điện toán quang học có hiệu năng vượt trội hơn phần cứng trí tuệ nhân tạo (AI) hàng đầu của Nvidia hơn 100 lần về cả tốc độ xử lý lẫn hiệu quả năng lượng, đặc biệt trong các tác vụ AI tạo sinh như tổng hợp hình ảnh và sản xuất video.
(VNF) - Trung Quốc đã hạ lượng trái phiếu kho bạc Mỹ nắm giữ xuống mức thấp nhất kể từ năm 2008, trong khi tiếp tục gia tăng dự trữ vàng tháng thứ 13 liên tiếp.
(VNF) - Ngày 19/12, Ngân hàng Trung ương Nhật Bản đã tăng lãi suất chuẩn lên mức cao nhất kể từ năm 1995, trong bối cảnh lạm phát cao và tăng trưởng kinh tế chậm.
(VNF) - Sau khi kế hoạch sử dụng tài sản Nga thất bại, các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) đã thống nhất cho Ukraine vay 90 tỷ euro (xấp xỉ 105 tỷ USD) từ ngân sách chung của khối.
(VNF) - Thiên tai, bất ổn xã hội, tội phạm mạng và những cú xoay trục kinh tế đã đan xen, khiến năm 2025 trở thành một trong những giai đoạn nhiều biến động nhất đối với châu Á trong bối cảnh trật tự toàn cầu đang dịch chuyển nhanh chóng.
(VNF) - Cuối năm – mùa cam chín rộ ở Hà Tĩnh, những vườn cam trên nhiều vùng đồi như Thượng Lộc, Hương Khê, Vũ Quang, Mai Hoa… đang tạo nên những khoảnh khắc rộn ràng của thu hoạch. Đây là thời điểm chứng kiến sự hội tụ của nắng gió, đất đỏ và bàn tay nông dân, tạo ra những cây cam “siêu quả” độc đáo, không chỉ là đặc sản vùng miền mà còn là sản phẩm của mô hình liên kết nông nghiệp, góp phần thực hiện mục tiêu quốc gia về xóa đói giảm nghèo tại Hà Tĩnh trong những năm qua.
