“Từ quan điểm kinh tế thuần túy, Nga có dư địa đáng kể để tiếp tục tiến hành chiến sự”, ông Hassan Malik, chiến lược gia vĩ mô toàn cầu và chuyên gia về Nga tại công ty quản lý đầu tư Loomis Sayles có trụ sở tại Boston, nói với Business Insider.
Nga đã tự bảo vệ mình khỏi các lệnh trừng phạt kể từ năm 2014, khi nước này phải hứng chịu một loạt hạn chế thương mại sau khi sáp nhập Crimea. Trên hết, Nga vẫn được hỗ trợ bởi doanh thu từ việc bán dầu.
Đây là cách Nga đã cố gắng giữ cho nền kinh tế vững mạnh ngay cả sau hai năm tiến hành chiến sự, ông Malik nhấn mạnh thêm.
Tiến hành chiến sự bên ngoài biên giới
Một lý do quan trọng khiến nền kinh tế Nga vẫn đang phát triển là do vị trí của cuộc chiến.
“Chiến sự đang diễn ra chủ yếu trên đất Ukraine và phá hủy phần lớn nhà cửa, cơ sở kinh doanh và trang trại của Ukraine, do đó tác động trực tiếp đến năng lực sản xuất và các hộ gia đình của Nga là tương đối hạn chế”, ông Malik cho hay.
Theo số liệu thống kê chính thức, năm 2022, năm đầu tiên của cuộc chiến, nền kinh tế Nga suy giảm 1,2%. Tới năm 2023, Tổng cục Thống kê Liên bang Nga ước tính tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của nước này trong cả năm là 3,6%, cao hơn hầu hết các dự đoán trước đó.
Để so sánh, GDP của Ukraine đã giảm 29,1% vào năm 2022 và ngân hàng trung ương nước này dự báo nước này sẽ tăng trưởng 4,9% vào năm 2023. Ngân hàng này chưa công bố số liệu tăng trưởng chính thức.
“Trong kịch bản mà chiến tranh không diễn ra trên sân nhà của bạn, chiến tranh có thể đóng vai trò là một cú hích lớn về nhu cầu, đặc biệt là đối với nguồn cung cấp chiến tranh và nhân lực. Đó là điều đã xảy ra ở Nga: Chiến tranh đã thúc đẩy nền kinh tế”, ông Malik nói thêm.
Quân đội Nga cần nguồn cung cấp vũ khí, đạn dược và băng cứu thương. Nhu cầu tăng cao đã thúc đẩy các ngành sản xuất những hàng hóa đó, đặc biệt là trong nước, vì nhập khẩu vào Nga bị hạn chế do lệnh trừng phạt.
Nhu cầu về hàng hóa quân sự cao đến mức ngay cả một tiệm bánh ở miền trung nước Nga cũng được huy động để hỗ trợ các nỗ lực chiến sự.
Tự chủ về vũ khí và sản xuất hàng hóa
Nga là một nền kinh tế lớn toàn cầu, lớn thứ 8 thế giới vào năm 2022, một phần nhờ vào vị thế vững chắc của nước này là nhà sản xuất các mặt hàng như dầu, khí đốt tự nhiên, lúa mì và kim loại.
Tuy nhiên, không giống như nhiều quốc gia, Nga cũng có khả năng tự cung tự cấp trong sản xuất các mặt hàng quan trọng như dầu, khí đốt tự nhiên và lúa mì, điều này đã giúp nước này vượt qua nhiều năm trừng phạt.
“Mặc dù các biện pháp trừng phạt và hạn chế thương mại của phương Tây chắc chắn đã có một số tác động nhỏ đến nền kinh tế Nga, nhưng tác động này đặc biệt hạn chế đối với ngành công nghiệp quốc phòng Nga phần lớn đang tự cung tự cấp”, ông Malik cho biết.
Cũng theo ông Malik, là một trong những nhà xuất khẩu vũ khí hàng đầu thế giới, Nga cũng có thể tự cung cấp cho mình hầu hết các nhu cầu quốc phòng, ngay cả đối với các loại vũ khí phức tạp.
Điều này, cùng với các biện pháp mà Nga đã áp đặt để thúc đẩy nền kinh tế, bao gồm nhập khẩu song song, chuyển hướng sang các thị trường xuất khẩu thay thế như Trung Quốc và Ấn Độ, cũng như các chuỗi cung ứng mới - càng làm giảm tác động của các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với ngành công nghiệp quốc phòng và nền kinh tế thời chiến của Nga, vị chuyên gia nói thêm.
Kích thích và ổn định nền kinh tế bằng các khoản trợ cấp và chính sách
Chính phủ Nga đã triển khai các loại khoản vay trợ cấp khác nhau cho các doanh nghiệp, nhằm kích thích hơn nữa nhu cầu trong nền kinh tế.
Các nhà hoạch định chính sách Nga cũng nhanh chóng vào cuộc để ổn định thị trường và nền kinh tế sau khi Moscow tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine. Họ đã thực hiện các bước bao gồm đóng cửa Sở giao dịch Moscow trong nhiều tuần, áp đặt các biện pháp kiểm soát vốn và quản lý chính sách tiền tệ.
Ông Sergei Guriev, cựu kinh tế trưởng tại Ngân hàng Tái thiết và Phát triển châu Âu, cho biết trong một cuộc nói chuyện vào tháng trước: "Việc đó được thực hiện khá nhanh chóng. Rất nhiều công cụ tài chính của Nga đã bị vô hiệu hóa".
Giữ nợ nước ngoài ở mức thấp và xuất khẩu mạnh
Nga bước vào cuộc chiến với ít nợ nước ngoài và tài khoản vãng lai của nước này thặng dư một phần nhờ tác động của chiến sự lên giá cả hàng hóa.
Theo ông Malik, những diễn biến như vậy đã bù đắp rất nhiều cho các động thái của phương Tây như đóng băng dự trữ của ngân hàng trung ương ”.
Nga đã cố gắng phân bổ gần 1/3 ngân sách năm 2024 của mình cho chi tiêu quốc phòng, bất chấp mọi lệnh trừng phạt mà nước này phải gánh chịu.
Ông Malik không phải là người duy nhất nghĩ rằng Nga có cơ hội tiến hành cuộc chiến lâu hơn.
Trong năm qua, các chuyên gia, trong đó có một cựu thứ trưởng Bộ tài chính Nga đang sống lưu vong và một số nhà kinh tế, đều cho rằng Nga có đủ tiền để tài trợ cho cuộc chiến ở Ukraine trong vài năm.
Ông Alex Iskov, chuyên gia kinh tế tại Bloomberg Economics, cho biết trong một báo cáo ngày 17/1 rằng tài sản lưu động của quỹ tài sản quốc gia Nga sẽ tồn tại thêm một hoặc hai năm nữa nếu giá xuất khẩu dầu của nước này giảm xuống dưới 50 USD/thùng.
Giá trung bình của dầu thô Urals hàng đầu của Nga là khoảng 63 USD/thùng vào năm 2023.
“Bộ ba bất khả thi” kinh tế
Mặc dù Nga đã tránh được thảm họa kinh tế sau khi tiến hành chiến sự tại Ukraine vào năm 2022 và hứng chịu các lệnh trừng phạt sâu rộng của phương Tây, nhưng điều đó không có nghĩa là mọi chuyện đều suôn sẻ.
Bất chấp sự bùng nổ của nền kinh tế, Tổng thống Nga Putin đang cố gắng giải quyết "bộ ba bất khả thi" kinh tế, một cựu quan chức ngân hàng trung ương Nga cho biết gần đây.
“Thách thức của ông Putin tăng gấp ba lần: ông ấy phải tài trợ cho cuộc chiến đang diễn ra chống lại Ukraine, duy trì mức sống của người dân và bảo vệ sự ổn định kinh tế vĩ mô”, bà Alexandra Prokopenko viết trên tạp chí Chính sách đối ngoại vào tháng 1.
“Việc đạt được mục tiêu thứ nhất và thứ hai sẽ đòi hỏi chi tiêu cao hơn, điều này sẽ thúc đẩy lạm phát và do đó cản trở việc đạt được mục tiêu thứ ba”, bà Alexandra Prokopenko nhận định.
Xét cho cùng, chỉ riêng số liệu GDP màu hồng không phải là thước đo tốt về hiệu quả kinh tế trong thời chiến, ông Guriev nói.
“Bạn sản xuất vũ khí và đạn dược, bạn trả tiền từ ngân sách, nhưng những vũ khí và đạn dược này không góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống, không góp phần vào tăng trưởng kinh tế trong tương lai. Chúng được chuyển đến Ukraine và bị tiêu hủy ở đó", ông Guriev nói.
Theo một báo cáo tháng 1 của Viện Nghiên cứu Kinh tế Quốc tế Vienna, sự đóng góp của Nga từ cuộc chiến đang thúc đẩy nền kinh tế của nước này nhiều đến mức có nguy cơ trì trệ, hoặc thậm chí là "khủng hoảng hoàn toàn", một khi xung đột kết thúc .
Các nhà kinh tế tại tổ chức tư vấn Áo cho hay: “Chiến tranh càng kéo dài, nền kinh tế sẽ càng nghiện chi tiêu quân sự”.
Xem thêm >> Bất chấp loạt lệnh cấm vận, Nga xuất khẩu hơn 30 tỷ USD năng lượng sang châu Âu
Tags:
(VNF) - Thừa nhận rằng nền kinh tế đang phải đối mặt với nhiều thách thức và cần phải “nỗ lực hết sức” để đạt được các mục tiêu, các nhà lãnh đạo Trung Quốc vẫn tự tin rằng: “Con tàu khổng lồ của nền kinh tế Trung Quốc sẽ tiếp tục vượt sóng và vững vàng tiến về tương lai”.
(VNF) - Trước cuộc “khủng hoảng” khi giá gạo tăng vọt, chính phủ Nhật Bản đã phải đưa ra một quyết định chưa từng có: Giải phóng hơn 200.000 tấn gạo dự trữ khẩn cấp. Đáng tiếc là, nỗ lực này dường như chưa đủ để giải quyết gốc rễ vấn đề.
(VNF) - Chính phủ Trung Quốc đã hứa sẽ trợ cấp chăm sóc trẻ em, tăng lương và chế độ nghỉ phép có lương tốt hơn để phục hồi nền kinh tế đang chậm lại. Bên cạnh đó, nước này cũng đang triển khai chương trình giảm giá 41 tỷ USD cho đủ loại mặt hàng, từ máy rửa chén và đồ trang trí nhà cửa đến xe điện và đồng hồ thông minh.
(VNF) - Từ một cửa hàng nhỏ bán hạt giống, tập đoàn CP (Charoen Pokphand) đã vươn mình trở thành một trong những tập đoàn tư nhân hàng đầu châu Á. Với hoạt động đa dạng từ nông nghiệp, thực phẩm đến viễn thông và bán lẻ, CP Group đã để lại dấu ấn mạnh mẽ trên bản đồ kinh tế toàn cầu, đặc biệt là tại Việt Nam.
(VNF) - “Ông lớn” xe điện BYD của Trung Quốc vừa công bố một nền tảng pin sạc mới dành cho xe điện (EV) mà hãng cho biết có thể sạc EV nhanh như tốc độ bơm xăng.
(VNF) - Trung tâm quyền lực của Liên minh châu Âu (EU) đang quay cuồng vì vụ bê bối tham nhũng mới liên quan đến "gã khổng lồ" công nghệ Trung Quốc Huawei và Nghị viện châu Âu.
(VNF) - Ở Trung Quốc, các cửa hàng pop-up chuyên bán các sản phẩm do Nga sản xuất đã trở nên ngày càng phổ biến. Sự gia tăng của chúng khiến một số người dân bối rối, nhiều người trên mạng xã hội Trung Quốc đặt câu hỏi tại sao những cửa hàng này dường như "mọc lên như nấm" chỉ sau một đêm.
(VNF) - Trong bối cảnh tỷ phú Elon Musk đang phải đối mặt với sự phản đối chính trị ngày càng gia tăng và khó khăn về tài chính, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông sẽ mua một chiếc xe Tesla, một động thái thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ của tổng thống Mỹ dành cho cố vấn quyền lực nhất của mình.
(VNF) - Sau 3 năm bị yêu cầu đến sớm 5 phút/ngày nhưng không được tính thù lao làm thêm giờ, nhóm nhân viên tại Nhật Bản đã đệ đơn lên Ủy ban Thương mại Công bằng và thành công giành được khoản bồi thường 73.329 USD.
(VNF) - Giá vàng đã tăng 13,6% vào năm 2025 và vượt qua mức 3.000 USD/ounce vào tuần trước, thiết lập mức cao kỷ lục mới. Căng thẳng địa chính trị và bất ổn kinh tế đang thúc đẩy dòng chảy trú ẩn an toàn, đẩy giá vàng lên cao. Tuy nhiên, một số yếu tố và xu hướng dài hạn khác sẽ giúp xác định liệu đợt tăng giá này có được duy trì hay sẽ sụp đổ sau cú tăng sốc.
(VNF) - Bắc Kinh chỉ trích "ông trùm" Hong Kong Li Ka-shing (Lý Gia Thành) vì "phản bội toàn thể người dân Trung Quốc" sau khi công ty chủ lực của ông công bố kế hoạch bán hầu hết các cảng toàn cầu, bao gồm hai cảng tại Kênh đào Panama, cho công ty BlackRock của Mỹ.
(VNF) - Mới đây, Alef Aeronautics, một công ty ô tô có trụ sở tại Mỹ, đã công bố thước phim quay lại khả năng di chuyển trên không trong cuộc thử nghiệm của dòng xe Model Zero.
(VNF) - Thị trường chứng khoán Mỹ đã rơi vào "chảo lửa" sau những động thái về thuế quan của Tổng thống Donald Trump.
(VNF) - 11 năm trước, khi CEO của tập đoàn khí đốt nhà nước Nga Gazprom Alexei Miller khai trương một tòa nhà theo phong cách cung điện Ý xa hoa ở trung tâm St Petersburg để làm trụ sở cho bộ phận xuất khẩu của công ty, ông đã kỳ vọng một tương lại tươi sáng với doanh số bán hàng “khủng” tại châu Âu.
(VNF) - Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thắt chặt lệnh trừng phạt đối với ngành dầu khí của Nga vào ngày 13/3 bằng cách không gia hạn lệnh miễn trừ cho phép các ngân hàng Nga truy cập vào hệ thống thanh toán của Mỹ để thực hiện các giao dịch năng lượng.
(VNF) - Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 13/3 đã không loại trừ đề xuất của Mỹ và Ukraine về lệnh ngừng bắn kéo dài một tháng, nhưng ông đã đặt ra nhiều điều kiện có khả năng sẽ trì hoãn bất kỳ lệnh ngừng bắn nào hoặc có thể khiến lệnh ngừng bắn trở nên bất khả thi.
(VNF) - Bắt đầu bằng thuế quan, nhưng cuộc chiến thương mại do Tổng thống Mỹ Donald Trump kích hoạt đang nhanh chóng leo thang vượt ra ngoài thuế nhập khẩu thành một cuộc chiến ăn miếng trả miếng rộng lớn hơn.
(VNF) - Liên minh châu Âu đã phản ứng mạnh mẽ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 12/3 áp thuế 25% lên toàn bộ thép và nhôm được bán vào Mỹ. Theo đó, khối này tuyên bố sẽ trả đũa 2 giai đoạn đối với 26 tỷ euro (28,2 tỷ USD) hàng xuất khẩu của Mỹ, vượt xa cuộc chiến thương mại nổ ra trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump.
(VNF) - Liên minh châu Âu (EU) và Canada đã lập tức tung đòn đáp trả lên hàng chục tỷ USD hàng hóa Mỹ sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 12/3 công bố áp dụng mức thuế quan 25% đối với tất cả thép và nhôm nhập khẩu vào Mỹ.
(VNF) - Theo Wall Street Journal (WSJ), ước tính chi phí để hoàn thành "thiên đường sa mạc" Neom của Ả Rập Xê Út đã tăng vọt lên 8,8 nghìn tỷ đô la. Con số này cao gấp 25 lần ngân sách hàng năm của vương quốc, làm dấy lên nghi ngờ về tính khả thi của dự án.
(VNF) - Khởi đầu từ một nhánh của tập đoàn Samsung, CJ đã vươn lên trở thành một "đế chế" kinh tế đa quốc gia. Xác định Việt Nam là một điểm đến chiến lược, hành trình của CJ tại dải đất hình chữ S không chỉ là những con số kinh doanh, mà còn là câu chuyện về sự gắn kết với đời sống văn hóa, ẩm thực và giải trí của người Việt.
(VNF) - Các quan chức chính quyền Mỹ ngày 11/3 cho biết chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đang cắt giảm khoảng một nửa lực lượng lao động của Bộ Giáo dục Mỹ thông qua việc kết hợp giữa sa thải hàng loạt và tự nguyện nghỉ việc.
(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump đã bất ngờ rút lại lời đe dọa sẽ tăng mạnh thuế đối với thép và nhôm của Canada và thuế mới đối với điện của Canada. Đổi lại, Canada đã tạm dừng thu phụ phí điện đối với khách hàng Mỹ.
(VNF) - Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cho biết thỏa thuận mới mà Mỹ vừa đạt được với Ukraine hiện đang gây áp lực buộc Nga phải chấm dứt chiến sự. “Chúng tôi sẽ đưa lời đề nghị này đến người Nga ngay bây giờ, quả bóng đang ở trong sân của họ”, ông Rubio nói.
(VNF) - Cựu Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã bị cảnh sát bắt giữ tại sân bay quốc tế Manila vào ngày 11/3 theo lệnh của Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC), liên quan đến chính sách gây tranh cãi của ông trong cuộc chiến chống ma túy khi còn đương nhiệm, khiến hàng nghìn người thiệt mạng.
(VNF) - Thừa nhận rằng nền kinh tế đang phải đối mặt với nhiều thách thức và cần phải “nỗ lực hết sức” để đạt được các mục tiêu, các nhà lãnh đạo Trung Quốc vẫn tự tin rằng: “Con tàu khổng lồ của nền kinh tế Trung Quốc sẽ tiếp tục vượt sóng và vững vàng tiến về tương lai”.
(VNF) - Để mở rộng khu vực phía đông hồ Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội sẽ phải di dời 12 tổ chức, cơ quan, đơn vị cùng với đó là 35 hộ dân.
