Tăng trưởng GDP trên 8,3%: Thách thức đổi mới để giữ đà phát triển

Doanh nghiệp trước áp lực đổi mới

Ông Hoàng Quang Phòng - Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, nhiều tổ chức quốc tế tiếp tục đánh giá cao và đưa ra những nhận định dự báo tích cực về tăng trưởng GDP Việt Nam trong năm 2025. Trong đó, các động lực tăng trưởng truyền thống được thúc đẩy là một trong những điểm sáng đáng ghi nhận.

“7 tháng qua cũng là thời điểm đặc biệt với nền kinh tế và cộng đồng doanh nghiệp. Niềm tin kinh doanh được bồi đắp từ những đổi mới mang tính chất cách mạng. Nhiều chủ trương đường lối với tư duy mới, cách tiếp cận mới được ban hành như "bộ tứ Nghị quyết trụ cột", thực hiện sắp xếp bộ máy, sắp xếp đơn vị hành chính gắn với mô hình chính quyền 2 cấp, thúc đẩy đưa nguồn vốn từ khu vực tư nhân vào nền kinh tế”, ông Phòng nói.

Tuy nhiên, dù đạt nhiều kết quả ấn tượng trong phát triển kinh tế xã hội nhưng để cán đính mục tiêu tăng trưởng trên 8,3%, thách thức cho những tháng còn lại của năm nay không hề nhỏ.

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đầy biến động, Phó Chủ tịch VCCI Hoàng Quang Phòng đánh giá, các doanh nghiệp Việt Nam đang đứng trước áp lực phải đổi mới để duy trì tăng trưởng và cạnh tranh trên cả thị trường trong nước và quốc tế.

Theo số liệu từ Bộ Công Thương, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam năm 2024 đạt hơn 335 tỷ USD, nhưng để duy trì đà tăng trưởng này, doanh nghiệp cần có chiến lược tiếp cận thị trường hiệu quả hơn.

Hiện nay, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu các ngành nghề chủ lực lẫn các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh trong nước đều đang xây dựng kế hoạch tìm kiếm các thị trường mới để ứng phó với rủi ro thuế quan, với những bất định của kinh tế toàn cầu.

“Đây được xem là hướng đi chiến lược bền vững và lâu dài khi Việt Nam đã tham gia 17 hiệp định thương mại tự do với hơn 60 quốc gia và vùng lãnh thổ cùng 70 cơ chế hợp tác song phương. Khai thác hiệu quả dư địa và lợi thế này sẽ giúp các doanh nghiệp đa dạng thị trường xuất khẩu, giảm phụ thuộc vào thị trường lớn nhất”, ông Hoàng Quang Phòng nhấn mạnh.

Tuy nhiên, ngoài những nỗ lực tự thân, doanh nghiệp cần sự tiếp sức từ Chính phủ, các bộ ngành trong việc xây dựng chính sách ưu đãi về thuế, tín dụng, cơ chế phù hợp phát triển công nghệ hỗ trợ, gia tăng tỷ lệ nội địa hoá.

Đáng lưu ý, "nhiều doanh nghiệp phản ánh về các quy định pháp luật kinh doanh còn phức tạp, thiếu minh bạch, thiếu đồng bộ và nhiều điểm chưa phù hợp với thực tế gây khó khăn cho hoạt động sản xuất, mở rộng kinh doanh của doanh nghiệp. Trong đó, ở một số lĩnh vực được khuyến khích đầu tư như năng lượng tái tạo, phát triển khoa học công nghệ… cũng đang có quy định gây khó khăn khiến doanh nghiệp phải cân nhắc thận trọng, Phó Chủ tịch VCCI cho biết.

Thách thức thuế đối ứng 20% và những hướng mở mới

Liên quan đến tác động của thuế đối ứng với Việt Nam, ông Nguyễn Hải Minh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (Eurocham), cho biết dù đã có nhiều thoả thuận và Mỹ đã chính thức áp mức thuế nhập khẩu 15% với hàng hóa từ EU, nhiều tập đoàn lớn của EU vẫn đang loay hoay và chịu nhiều áp lực từ chính sách thuế quan.

"Trong bối cảnh đó, mức thuế 20% với Việt Nam vẫn được đánh giá là khả quan", ông Minh nói.

Ông Phòng khẳng định rằng, Việt Nam đang nổi lên nhanh chóng trong thời gian gần đây, trở thành điểm đến hàng đầu của nhiều nhà đầu tư EU.

Lợi thế thuế quan thương mại, cùng việc tham gia các hiệp định như EVFTA, tạo nền tảng vững chắc cho hợp tác kinh tế hai bên. Bên cạnh đó, từ nay đến cuối năm, nhiều chuyến thăm cấp cao sẽ được tổ chức, nhấn mạnh quyết tâm thúc đẩy quan hệ Việt Nam – EU.

Tuy nhiên, những “nút thắt” về hạ tầng và nguồn nhân lực vẫn cần được cải thiện, trong khi một số quy định của luật thương mại đang hạn chế sự phát triển. Xu hướng đầu tư vào các trung tâm logistics, công nghệ cao được dự báo sẽ gia tăng, nhưng doanh nghiệp EU vẫn gặp khó khi tiếp cận thị trường do vướng mắc về thủ tục và quy định. Mới đây, Việt Nam đã thí điểm mô hình khu thương mại tự do – nếu được nhân rộng và triển khai hiệu quả, đây sẽ là đòn bẩy thu hút mạnh mẽ hơn nữa doanh nghiệp châu Âu. Hoạt động thương mại song phương cũng sôi động với nhiều đoàn công tác từ châu Âu sang Việt Nam tìm kiếm cơ hội hợp tác, mong muốn tăng nhập khẩu hàng hóa Việt Nam.

Trong khi đó, ở góc nhìn của đại diện doanh nghiệp, ông Ngô Sỹ Hoài, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội gỗ và lâm sản Việt Nam cho rằng, với ngành gỗ chỉ cần làm mới thị trường cũ đã mang lại nhiều cơ hội gia tăng giá trị xuất khẩu cho doanh nghiệp. Đồ gỗ Việt Nam đang xuất khẩu đến hơn 160 thị trường trên thế giới, trong đó Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản, EU, Trung Quốc là top 5 thị trường chiếm đến hơn 90% sản lượng xuất khẩu. Hiện nay, 55% sản lượng gỗ xuất khẩu sang Mỹ.

Thuế xuất khẩu đồ gỗ nước ta vào Mỹ khoảng 20%, thấp hơn so với một số quốc gia cạnh tranh. Do đó, đây không phải là vấn đề đáng lo ngại vì chính là nhu cầu của thị trường Mỹ giảm do giá bán có thể tăng.

Từ góc độ doanh nghiệp, với khoảng 9 tỷ USD xuất khẩu gỗ vào Mỹ nhưng con số này bằng từ 38-40% tổng kim ngạch nhập khẩu gỗ nội thất của Mỹ. Với tỷ lệ áp đảo như vậy, những “cơn nóng lạnh” của thị trường Mỹ sẽ tác động đến các doanh nghiệp Việt Nam.

Theo các chuyên gia, để mở rộng thị trường một cách hiệu quả và bền vững, doanh nghiệp cần nâng cao năng lực tuân thủ và truy xuất nguồn gốc. Để làm được điều này, doanh nghiệp cần đầu tư vào hệ thống quản lý chất lượng, truy xuất chuỗi cung ứng, đồng thời áp dụng các chứng nhận quốc tế như FSC (ngành gỗ), HACCP (thực phẩm), WRAP (dệt may)…

Các doanh nghiệp cũng nên phân loại thị trường theo nhóm: Thị trường bảo hộ cao (như Mỹ, EU) cần đáp ứng tiêu chuẩn nghiêm ngặt và thị trường tiềm năng (Ấn Độ, Trung Đông, châu Phi) để đẩy mạnh xúc tiến thương mại.

Đồng thời, tận dụng các lợi thế từ những hiệp định thương mại tự do (FTA) như CPTPP, EVFTA, RCEP… Bên cạnh đó, chuyển đổi số và phát triển thương mại điện tử cũng là giải pháp sống còn để giảm chi phí, tiếp cận trực tiếp người tiêu dùng, mở rộng kênh phân phối, đặc biệt với mô hình B2B.