Gần bốn thập kỷ sau Đổi mới, kinh tế tư nhân Việt Nam đã vươn lên trở thành động lực quan trọng của nền kinh tế. Năm 2024, khu vực này đóng góp 43% GDP, chiếm tới 57% vào mức tăng trưởng GDP - cao nhất trong các thành phần kinh tế; nắm giữ 53,4% tổng vốn đầu tư xã hội, sử dụng hơn 82% lực lượng lao động, đóng góp 38,6% tổng lợi nhuận trước thuế và 51% thu nhập tạo ra cho người lao động trong khu vực doanh nghiệp.
Tuy nhiên, đằng sau những con số ấn tượng là nhiều dấu hiệu cho thấy có một số DN “chững lại” và “hụt hơi”. GS.TS Ngô Thắng Lợi (Đại học Kinh tế Quốc dân) cho biết, tốc độ tăng trưởng về số lượng doanh nghiệp, doanh thu, vốn đầu tư và lao động giai đoạn 2016 - nay đang chậm lại so với 2011 - 2015, thậm chí thấp hơn khu vực doanh nghiệp FDI. Một hiện tượng đáng chú ý là nhiều doanh nghiệp tư nhân không muốn lớn hoặc thậm chí “mini hóa”, thu hẹp quy mô hoạt động. Quy mô bình quân của doanh nghiệp tư nhân về vốn, lao động và doanh thu hiện nhỏ hơn nhiều so với doanh nghiệp nhà nước và FDI.
Theo GS.TS Nguyễn Thành Hiếu - Phó Giám đốc Trường Đại học Kinh tế Quốc dân nhận thức về vai trò của kinh tế tư nhân vẫn chưa đầy đủ, vị trí của khu vực này trong mối quan hệ với các khu vực kinh tế khác chưa được định vị rõ ràng.
Bên cạnh đó, thể chế và chính sách chưa thực sự bao trùm và công bằng; thủ tục hành chính còn rườm rà; môi trường kinh doanh thiếu ổn định; sự liên kết giữa các doanh nghiệp tư nhân, cũng như giữa tư nhân với cộng đồng doanh nhân Việt Nam ở nước ngoài, còn lỏng lẻo. Bản thân khu vực tư nhân cũng chưa có mô hình hợp tác hiệu quả, đôi khi cạnh tranh không lành mạnh.
Về năng lực nội tại, nhiều doanh nghiệp quy mô nhỏ, vốn mỏng, khó tiếp cận tín dụng, trình độ quản trị và năng lực công nghệ hạn chế. Năng suất lao động của khu vực tư nhân chỉ bằng 34% khu vực nhà nước và 69% khu vực FDI. Tỉ lệ doanh nghiệp công nghệ cao mới đạt 12,1%, mức ứng dụng công nghệ tiên tiến chỉ khoảng 2%. Gần một nửa số doanh nghiệp tư nhân thua lỗ hàng năm; thu nhập của người lao động chỉ bằng 57,1% khu vực nhà nước và 80,5% khu vực FDI.
Nghị quyết 68-NQ/TW (4/5/2025) đặt mục tiêu đến năm 2030 có 2 triệu doanh nghiệp hoạt động, đóng góp 55 - 58% GDP, 35 - 40% tổng thu ngân sách; đến năm 2045, ít nhất 3 triệu doanh nghiệp tư nhân, đóng góp trên 60% GDP và đạt năng lực cạnh tranh cao trong khu vực và toàn cầu. Để hiện thực hóa, theo GS.TS Ngô Thắng Lợi, khu vực tư nhân cần đạt tăng trưởng khoảng 10,3%/năm giai đoạn trước 2025, và từ 11,5 - 12%/năm trở lên sau 2025 - cao hơn nhiều so với hiện tại.
Giải pháp cốt lõi là cải cách thể chế toàn diện: xác định rõ vị trí của kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất trong hệ thống kinh tế quốc dân, đảm bảo các loại hình doanh nghiệp (nhà nước, tư nhân, FDI) có cơ hội ngang nhau trong tiếp cận đầu vào, hoạt động sản xuất - kinh doanh và phân phối kết quả.
Cần xây dựng các mô hình gắn kết doanh nghiệp tư nhân ở nhiều quy mô, thúc đẩy liên kết với doanh nghiệp người Việt ở nước ngoài. Đồng thời, nâng cao năng lực quản trị, trình độ công nghệ và chất lượng nguồn nhân lực.
TS Trần Văn Thế - Chủ tịch HĐQT Công ty Đầu tư và phát triển Indel nhấn mạnh: phải hoàn thiện thể chế đồng bộ, minh bạch, ổn định ở các lĩnh vực then chốt như đầu tư, đất đai, tín dụng và hợp tác công – tư; cải cách thủ tục hành chính “đi vào thực chất” để giảm thời gian, chi phí cho doanh nghiệp.
Ông Thế đề xuất, lấy đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh làm trụ cột chiến lược. Nhà nước cần tăng tỉ trọng tín dụng, hỗ trợ lãi suất cho dự án chuyển đổi số, ưu đãi thuế cho doanh nghiệp lớn dẫn dắt SME, hỗ trợ tài chính cho các sáng kiến liên kết, phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. Ngoài ra, cần cho phép viên chức, tổ chức sở hữu tài sản trí tuệ hoặc sản phẩm khoa học được góp vốn thành lập doanh nghiệp - tạo thêm cầu nối giữa nghiên cứu và thương mại hóa sản phẩm.
Nếu gỡ bỏ được “nút thắt” thể chế, tăng cường liên kết, nâng cấp năng lực công nghệ và quản trị, kinh tế tư nhân hoàn toàn có thể trở thành “đầu kéo” tăng trưởng, đóng góp ngày càng lớn vào sự thịnh vượng quốc gia thay vì rơi vào tình trạng “không muốn lớn” như hiện nay.
Tags:
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Ngô Bình An, sinh năm 2009 tại Cà Mau, hiện là một trong những gương mặt trẻ được quan tâm trong lĩnh vực an ninh mạng tại Việt Nam.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng, chiến lược phát triển AI của Việt Nam là “vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn”. AI phải phục vụ con người, là trợ lý cho con người, không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người với tầm nhìn tầm nhìn AI sẽ trở thành “hạ tầng trí tuệ” của quốc gia.
(VNF) - Đại tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an cảnh báo: Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội, hoặc dẫn tới các dạng chiến tranh phi truyền thống trong không gian mạng, thông tin và dư luận
(VNF) - Theo ông Nguyễn Văn Hậu - CEO NetVietTV, Chủ tịch VSBC, AI đang bùng nổ toàn cầu, nhưng tại Việt Nam, tỷ lệ người dùng AI đúng cách chưa tới 5%. Nguyên nhân không nằm ở “prompt chưa hay” mà ở chỗ chưa có tư duy hệ thống, thiếu chiến lược dữ liệu và dễ sa vào trào lưu FOMO.
(VNF) - Các chaebol Hàn Quốc sử dụng đòn bẩy tài chính rất cao trong thời kỳ phát triển công nghiệp và cao hơn đáng kể Vingroup của Việt Nam hiện nay - vốn cũng đang dồn lực phát triển mảng công nghiệp.
(VNF) - Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, việc đánh giá khu vực kinh tế tư nhân hiện nay còn nhiều bất cập khi “gộp chung” doanh nghiệp lớn, nhỏ và hộ kinh doanh để tính toán, từ đó đưa ra kết luận năng suất và hiệu quả thấp.
(VNF) - GS.TS Lê Anh Tuấn – Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Bách khoa Hà Nội nhấn mạnh, để phát triển công nghệ chiến lược và thương mại hóa kết quả nghiên cứu, Việt Nam cần một mô hình hợp tác chặt chẽ giữa nhà nước, viện – trường và doanh nghiệp, trong đó đào tạo nhân lực chất lượng cao là nền tảng then chốt, tạo ra đội ngũ đủ năng lực triển khai chính sách, vận hành công nghệ, và đưa sản phẩm nghiên cứu ra thị trường.
(VNF) - Theo các chuyên gia, Việt Nam cần xây dựng một “sandbox” đủ lớn và thể chế tài chính chuẩn quốc tế để thu hút nhà đầu tư chiến lược, củng cố năng lực pháp lý và thúc đẩy hội nhập tài chính toàn cầu.
(VNF) - 80 năm qua, nông nghiệp Việt Nam đã chứng minh chân lý “phi nông bất ổn” khi vừa là trụ đỡ kinh tế, vừa tạo nên những bước ngoặt đưa kinh tế Việt Nam vươn ra thế giới.
(VNF) - Việt Nam đang chứng kiến sự bùng nổ đầu tư vào lĩnh vực giáo dục. Với quy mô hơn 25 triệu học sinh, sinh viên trên toàn quốc trong năm học 2024 - 2025 và tỷ lệ trường mầm non ngoài công lập vượt trội hơn công lập. Lĩnh vực này không chỉ thu hút dòng vốn trong nước mà còn luồng vốn quốc tế lớn, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục quốc dân.
(VNF) - PGS.TS Nguyễn Hồng Sơn - Phó Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương cho rằng: "Đây có thể coi là thời điểm không thể chậm trễ hơn phải khắc phục những thiếu hụt kể trên, khơi dậy sức mạnh của khu vực kinh tế tư nhân, góp phần thực hiện thành công mục tiêu chiến lược phát triển đất nước đến năm 2030 và 2045 đã được đề ra"
(VNF) - Để kinh tế tư nhân thực sự phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới, PGS.TS Trần Đình Thiên cho rằng: Việt Nam cần một “cuộc đổi mới lần hai”. Theo đó, chỉ với một thể chế minh bạch, môi trường bình đẳng và cơ chế khuyến khích đổi mới sáng tạo, khu vực tư nhân mới có thể phát huy đầy đủ vai trò “động lực quan trọng nhất” của nền kinh tế.
(VNF) - Chuyên gia Bùi Kiến Thành đã chia sẻ nhiều góc nhìn, nhiều định hướng cho Việt Nam trên con đường vươn tầm kinh tế toàn cầu trong giai đoạn tới, như trung tâm trung chuyển hàng không ở Chu Lai, trung tâm hàng hải ở Vân Phong, trung tâm tài chính quốc tế tại TP. HCM, hay trung tâm dữ liệu tại Lâm Đồng.
(VNF) - Việc TP. HCM sáp nhập Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu không chỉ là một bước đi hành chính, mà còn mở ra kỳ vọng đưa thành phố trở thành trung tâm logistics hàng đầu khu vực. Trong cấu trúc kinh tế mới, vai trò của chuỗi cung ứng, hạ tầng cảng biển, và sự liên kết vùng đang trở thành động lực then chốt để Việt Nam cạnh tranh trên bản đồ logistics quốc tế.
(VNF) - Ở Hà Tĩnh, bộ máy chính quyền hai cấp tỉnh – xã được tổ chức lại theo hướng tinh gọn, chuyên nghiệp, lấy người dân làm trung tâm và cải cách thủ tục là động lực.
(VNF) - Nếu như tinh gọn bộ máy là bước đi đột phá về tổ chức, thì chính quyền số là cuộc cách mạng về phương thức vận hành. Tại Hà Tĩnh, chuyển đổi số không còn là khẩu hiệu mà đang hiện diện cụ thể ở từng xã, phường – từ thủ tục hành chính, phản ánh hiện trường đến cách chính quyền ra quyết định.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Dự án Sài Gòn Broadway từng được Tập đoàn Novaland giới thiệu ra thị trường vào năm 2020 với quy mô quy hoạch gần 10 ha ngay sát Khu đô thị Thủ Thiêm (TPHCM). Dự án có mặt tiền đại lộ Mai Chí Thọ, trạm dừng Ga Bình Khánh của tuyến Metro số 2, đối diện với một dự án khác của Novaland là Water Bay.
