Thế giới tuần qua: Mỹ - Nhật tăng cường liên thủ đối phó Trung Quốc, Nga ‘khóa’ Biển Đen
Minh Đăng -
17/04/2021 12:54 (GMT+7)
(VNF) - Nhật công bố kế hoạch xả nước thải nhà máy hạt nhân Fukushima ra biển; Nga-Mỹ tung loạt đòn đáp trả lẫn nhau; tàu Ever Given ‘mắc kẹt’ trong bài toán bồi thường; Mỹ - Nhật thống nhất tăng cường liên thủ đối phó Trung Quốc là những tin tức quốc tế nổi bật trong tuần qua.
Tổng thống Mỹ Joe Biden và Thủ tướng Nhật Bản Suga Yoshihide trong cuộc họp báo tại Nhà Trắng ngày 16/4.
Mỹ - Nhật tăng cường liên thủ đối phó Trung Quốc
Ngày 16/4 (theo giờ Mỹ), Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có cuộc tiếp đón Thủ tướng Nhật Bản Suga Yoshihide tại Nhà Trắng. Đây là cuộc gặp trực tiếp đầu tiên của ông Biden với một nhà lãnh đạo nước ngoài kể từ khi ông nhậm chức cách đây gần 3 tháng.
Phát biểu trong cuộc họp báo tại Nhà Trắng hôm 16/4, Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết hai nước đã đồng ý hợp tác về các vấn đề an ninh liên quan đến Trung Quốc và Triều Tiêu, nhưng không đề cập đến Đài Loan.
"Thủ tướng Suga và tôi khẳng định sự ủng hộ sâu sắc đối với liên minh Mỹ-Nhật và vì nền an ninh chung của chúng tôi. Chúng tôi cam kết hợp tác để đối mặt với những thách thức từ Trung Quốc và các vấn đề như biển Hoa Đông, Biển Đông cũng như Triều Tiên, để đảm bảo tương lai của một Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở", Tổng thống Mỹ nói.
Ông Suga cho biết các cuộc đàm phán cũng tái khẳng định sự ủng hộ của Mỹ đối với hiệp ước tương trợ phòng thủ giữa Mỹ và Nhật, bao gồm việc bảo vệ nhóm các đảo không người ở trên biển Hoa Đông. Nhóm đảo này được Trung Quốc gọi là Điếu Ngư và Nhật Bản - nước đang quản lý quần đảo - gọi là Senkaku.
"Tổng thống Biden một lần nữa thể hiện cam kết của Mỹ đối với việc bảo vệ Nhật Bản, bao gồm cả việc áp dụng điều 5 Hiệp ước Hợp tác và An ninh chung Nhật-Mỹ đối với quần đảo Senkaku/Điếu Ngư", Thủ tướng Nhật Bản thông tin.
Chuyến thăm của Thủ tướng Nhật Bản đến Mỹ được đánh giá sẽ thắt chặt liên minh Mỹ - Nhật, tăng cường liên kết kinh tế và an ninh để đối phó với các thách thức an ninh truyền thống hoặc phi truyền thống nổi lên ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
Nhật tuyên bố xả nước thải hạt nhân
Ngày 13/4, chính phủ Nhật Bản công bố kế hoạch thải hơn 1 triệu tấn nước nhiễm phóng xạ đã qua xử lý của nhà máy hạt nhân Fukushima ra Thái Bình Dương.
Nhà máy điện hạt nhân Fukushima Daiichi bị thiệt hại nghiêm trọng sau trận động đất - sóng thần năm 2011. Trận sóng thần phá hủy nhiều hệ thống làm lạnh cho các thanh nhiên liệu hạt nhân tại các lò phản ứng. Do đó, Nhật Bản trong những năm qua đã sử dụng hàng triệu tấn nước để làm lạnh các thanh nhiên liệu hạt nhân.
Khoảng 1,25 triệu tấn nước đã tích tụ tại khu vực của nhà máy hạt nhân Fukushima. Số lượng nước phóng xạ đang tăng khoảng 140 tấn mỗi ngày, hiện đang được lưu trữ trong hơn 1.000 bồn chứa và dự kiến vào khoảng mùa thu tới sẽ không còn chỗ chứa.
Theo lộ trình, việc xả nước sẽ bắt đầu sau khoảng hai năm, và toàn bộ quá trình dự kiến sẽ mất hàng thập kỷ.
Thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga cho rằng quyết định việc xả nước ô nhiễm vào Thái Bình Dương là lựa chọn "thực tế nhất" và "không thể tránh khỏi để đạt được sự phục hồi của Fukushima".
Trong tuyên bố mới đây, Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) khẳng định ủng hộ quyết định này, vì các nguyên tố phóng xạ, ngoại trừ triti, sẽ bị loại bỏ khỏi nước hoặc giảm xuống mức an toàn trước khi thải ra ngoài. IAEA cũng đã chỉ ra rằng, các nhà máy hạt nhân trên khắp thế giới sử dụng quy trình tương tự để xử lý nước thải.
Theo tính toán của Liên hợp quốc (LHQ), ngay cả khi Nhật Bản đổ toàn bộ số nước thải đã qua xử lý tại Fukushima xuống biển trong 1 năm, tác động của bức xạ đối với môi trường sẽ chỉ ở mức 2,1 millisievert/năm tại Nhật Bản. Con số này là nhỏ hơn so với mức trung bình toàn cầu là 2,4 millisievert/năm.
Tuy nhiên, việc xả nước của Nhật Bản vấp phải sự phản đối từ các cộng đồng đánh bắt cá ở nước này cũng như lo ngại từ các nước láng giềng như Trung Quốc, Hàn Quốc và Nga.
Nga-Mỹ đáp trả lẫn nhau
Trong thông báo phát ra ngày 15/4, Nhà Trắng đã công bố loạt lệnh trừng phạt lên các cá nhân, thực thể Nga.
Cụ thể, Nhà Trắng cho biết Tổng thống Biden đã chỉ thị mở rộng các biện pháp hạn chế hiện có với các ngân hàng Mỹ giao dịch với chính phủ Nga và trừng phạt 32 cá nhân, thực thể Nga với cáo buộc tìm cách can thiệp vào cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2020.
Đồng thời, Bộ tài chính Mỹ cũng đã áp đặt các biện pháp trừng phạt chống lại 6 công ty công nghệ của Nga mà Mỹ cho là “ hỗ trợ chương trình không gian mạng cho các cơ quan tình báo Nga”.
Theo thông báo từ Nhà Trắng, lệnh cấm vận mới còn nhằm "đáp trả các cuộc tấn công mạng nhắm vào Mỹ và các đồng minh và đối tác của nước này”, đề cập tới cuộc tấn công SolarWinds vào hệ thống máy tính chính phủ Mỹ hồi năm ngoái.
Đồng thời, Mỹ cũng tuyên bố trục xuất 10 nhà ngoại giao Nga, trong đó có những người bị tình nghi là gián điệp
Phát biểu trong cuộc họp báo ngày 16/4, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov tuyên bố Nga sẽ đáp trả hành động trục xuất 10 nhà ngoại giao Nga của Mỹ vì cáo buộc can thiệp bầu cử và "các hành động ác ý khác".
"Trong danh sách được gửi tới chúng tôi có tên 10 nhà ngoại giao Nga bị yêu cầu rời khỏi Mỹ. Chúng tôi sẽ đáp trả biện pháp này một cách tương ứng. Sẽ có 10 nhà ngoại giao Mỹ phải rời khỏi nước Nga", ông Lavrov nói với các phóng viên.
Đồng thời, trong ngày 16/4, Nga cũng công bố danh sách 8 quan chức cấp cao của Mỹ sẽ bị cấm nhập cảnh vào lãnh thổ Liên bang Nga, gồm: Bộ trưởng Tư pháp Merrick Garland, cố vấn chính sách đối nội của Biden Susan Rice, Giám đốc FBI Christopher Wray, Bộ trưởng An ninh Nội địa Alejandro Mayorkas, Giám đốc Tình báo Quốc gia Avril Haines, Giám đốc Cục Trại giam Liên bang Michael Carvajal, cố vấn an ninh quốc gia dưới thời Trump John Bolton và cựu giám đốc CIA James Woolsey.
Ngoài các đòn đáp trả trên, ông Lavrov nói Nga đang xem xét các biện pháp "có thể gây tổn hại" cho hoạt động kinh doanh của Mỹ tại nước này, đồng thời chấm dứt hoạt động của các quỹ và tổ chức phi chính phủ của Mỹ tại Nga bị cáo buộc "can thiệp tình hình nội bộ".
Cùng ngày, Mỹ tuyên bố coi những thông báo của Nga về các biện pháp đáp trả mới nhất là động thái “leo thang” và khẳng định Mỹ có quyền trả đũa.
Nga “khóa” Biển Đen
Trong thông cáo phát ra ngày 15/4, Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố: "Hoạt động đi qua lãnh hải cảu Liên bang Nga đối với tàu quân sự và tàu công vụ khác của nước ngoài sẽ bị đình chỉ từ 21h ngày 24/4 đến 21h ngày 31/10".
Lệnh hạn chế đi lại sẽ ảnh hưởng tới mũi phía tây và bờ biển phía nam của bán đảo Crimea, từ Sevastopol đến Hurzuf, cùng một vùng biển hình chữ nhật ngoài khơi bán đảo Kerch gần Khu bảo tồn thiên nhiên Opuksky. Lệnh hạn chế đi lại của Nga được đề cập đến hồi đầu tuần song chưa bao gồm chi tiết khu vực chịu ảnh hưởng.
Động thái hạn chế đi lại một phần Biển Đen diễn ra trong bối cảnh căng thẳng leo thang giữa Moscow và Kiev sau các cuộc đụng độ giữa quân đội chính phủ Ukraine và dân quân thân Nga ở vùng Donbas. Nga điều động lượng lớn quân nhân và khí tài đến gần biên giới với Ukraine và bán đảo Crimea, đồng thời tổ chức nhiều cuộc diễn tập hải quân ở Biển Đen trong tuần.
Bộ Ngoại giao Ukraine chỉ trích lệnh hạn chế đi lại Biển Đen của Nga và gọi đây là hành động "chiếm đoạt các quyền chủ quyền" của nước này. Ukraine tuyên bố theo Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển, "Nga không được cản trở hoặc đình chỉ hoạt động đi qua eo biển quốc tế đến các cảng ở biển Azov".
Trung Quốc: GDP quý I tăng kỷ lục tới 18,3% nhưng vẫn chưa đạt kì vọng
Ngày 16/4, cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc (NBS) công bố mức tăng trưởng kinh tế trong quý I/2021 của nước này tăng 18,3% so với cùng kỳ năm ngoái.
Đây được xem là thành tựu của Trung Quốc bởi so với các dữ liệu được công bố kể từ năm 1993, đây là mức tăng cao nhất. Con số này đánh dấu bước tiến rõ rệt đối với nền kinh tế Trung Quốc đặc biệt là sau sự suy sụp nghiêm trọng do tác động của đại dịch Covid-19 đầu năm 2020.
Tuy nhiên, thành tựu đầu năm này vẫn thấp hơn kỳ vọng. Hãng tin Bloomberg trước đó dự đoán mức tăng trưởng quý I của Trung Quốc lần lượt là 18,5% đến 19%.
Trong một số dữ liệu khác được NBS công bố cùng ngày, sản xuất công nghiệp Trung Quốc tháng 3 tăng 14,1% so với cùng kỳ 2020. Con số này thấp hơn dự báo của Bloomberg về mức tăng 18%. Doanh số bán lẻ tháng 3 tăng 34,2%, tăng nhẹ so với mức 33,8% trong tháng 1 và tháng 2, cao hơn mức dự báo 28% của Bloomberg.
Lĩnh vực đầu tư tài sản cố định trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 3 tăng 25,6% so với năm ngoái. Con số này thấp hơn dự đoán 26% của Bloomberg. Tỷ lệ thất nghiệp, không bao gồm số liệu của hàng chục triệu lao động nhập cư tại Trung Quốc, ở mức 5,3%. Tỷ lệ này giảm nhẹ so với mức tăng trưởng 5,5% vào tháng 2.
Về phía Trung Quốc, các chuyên gia kinh tế nước này cũng cho biết con số tăng trưởng GDP quý I cao là do so sánh với cùng kỳ năm 2020, khi GDP nước này giảm kỉ lục 6,8%.
Tàu Ever Given ‘mắc kẹt’ trong bài toán bồi thường
Dù đã được giải cứu gần 3 tuần, tàu Ever Given vẫn chưa được rời khỏi Ai Cập do “mắc kẹt” trong bài toán bồi thường cho thiệt hại của “vụ tắc đường đắt đỏ nhất lịch sử” tại Kênh đào Suez.
Phát biểu trước báo giới ngày 13/4, Giám đốc Cơ quan quản lý Kênh đào Suez (SCA) Osama Rabie cho biết SCA đang tạm giữ tàu Ever Given theo lệnh của Tòa án kinh tế Ismailiya trong khi chờ chủ tàu xử lý khoản bồi thường.
Theo phán quyết của tòa, công ty Nhật Bản Shoei Kisen Kaisha Ltd., chủ sở hữu của Ever Given, sẽ phải chịu trách nhiệm về khoản bồi thường 916 triệu USD.
Theo đó, số tiền này là ước tính sơ bộ về thiệt hại tài chính trong nỗ lực nạo vét và trục vớt, chi phí thiết bị và tiền trả cho 800 nhân công, những tổn thất của hàng trăm con tàu phải neo đậu do kênh đào đóng cửa, cũng như chi phí phí bảo dưỡng, chi phí giải cứu và thiệt hại mà Ai Cập phải gánh do thất thu gần 1 tuần ở kênh Suez.
Theo SCA, vụ tắc nghẽn vừa qua đã khiến Ai Cập thất thu từ 12-15 triệu USD/ngày trong thời gian phải đóng cửa Kênh đào Suez.
Đại diện của SCA cho biết cơ quan này đang đàm phán việc bồi thường với chủ sở hữu tàu là công ty Shoei Kisen Kaisha cùng các công ty bảo hiểm.
UK Club, công ty bảo hiểm bồi thường và bảo vệ cho tàu Ever Given, thì cho biết công ty này hiện đang đàm phán rất thiện chí nhưng SCA vẫn chưa có giải trình chi tiết về 2 khoản tiền bồi thường lớn gồm 300 triệu USD cho chi phí cứu hộ và 300 triệu USD cho tổn thất danh tiếng.
(VNF) - Ở Trung Quốc, các cửa hàng pop-up chuyên bán các sản phẩm do Nga sản xuất đã trở nên ngày càng phổ biến. Sự gia tăng của chúng khiến một số người dân bối rối, nhiều người trên mạng xã hội Trung Quốc đặt câu hỏi tại sao những cửa hàng này dường như "mọc lên như nấm" chỉ sau một đêm.
(VNF) - 11 năm trước, khi CEO của tập đoàn khí đốt nhà nước Nga Gazprom Alexei Miller khai trương một tòa nhà theo phong cách cung điện Ý xa hoa ở trung tâm St Petersburg để làm trụ sở cho bộ phận xuất khẩu của công ty, ông đã kỳ vọng một tương lại tươi sáng với doanh số bán hàng “khủng” tại châu Âu.
(VNF) - Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thắt chặt lệnh trừng phạt đối với ngành dầu khí của Nga vào ngày 13/3 bằng cách không gia hạn lệnh miễn trừ cho phép các ngân hàng Nga truy cập vào hệ thống thanh toán của Mỹ để thực hiện các giao dịch năng lượng.
(VNF) - Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 13/3 đã không loại trừ đề xuất của Mỹ và Ukraine về lệnh ngừng bắn kéo dài một tháng, nhưng ông đã đặt ra nhiều điều kiện có khả năng sẽ trì hoãn bất kỳ lệnh ngừng bắn nào hoặc có thể khiến lệnh ngừng bắn trở nên bất khả thi.
(VNF) - Bắt đầu bằng thuế quan, nhưng cuộc chiến thương mại do Tổng thống Mỹ Donald Trump kích hoạt đang nhanh chóng leo thang vượt ra ngoài thuế nhập khẩu thành một cuộc chiến ăn miếng trả miếng rộng lớn hơn.
(VNF) - Liên minh châu Âu đã phản ứng mạnh mẽ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 12/3 áp thuế 25% lên toàn bộ thép và nhôm được bán vào Mỹ. Theo đó, khối này tuyên bố sẽ trả đũa 2 giai đoạn đối với 26 tỷ euro (28,2 tỷ USD) hàng xuất khẩu của Mỹ, vượt xa cuộc chiến thương mại nổ ra trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump.
(VNF) - Liên minh châu Âu (EU) và Canada đã lập tức tung đòn đáp trả lên hàng chục tỷ USD hàng hóa Mỹ sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 12/3 công bố áp dụng mức thuế quan 25% đối với tất cả thép và nhôm nhập khẩu vào Mỹ.
(VNF) - Theo Wall Street Journal (WSJ), ước tính chi phí để hoàn thành "thiên đường sa mạc" Neom của Ả Rập Xê Út đã tăng vọt lên 8,8 nghìn tỷ đô la. Con số này cao gấp 25 lần ngân sách hàng năm của vương quốc, làm dấy lên nghi ngờ về tính khả thi của dự án.
(VNF) - Khởi đầu từ một nhánh của tập đoàn Samsung, CJ đã vươn lên trở thành một "đế chế" kinh tế đa quốc gia. Xác định Việt Nam là một điểm đến chiến lược, hành trình của CJ tại dải đất hình chữ S không chỉ là những con số kinh doanh, mà còn là câu chuyện về sự gắn kết với đời sống văn hóa, ẩm thực và giải trí của người Việt.
(VNF) - Các quan chức chính quyền Mỹ ngày 11/3 cho biết chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đang cắt giảm khoảng một nửa lực lượng lao động của Bộ Giáo dục Mỹ thông qua việc kết hợp giữa sa thải hàng loạt và tự nguyện nghỉ việc.
(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump đã bất ngờ rút lại lời đe dọa sẽ tăng mạnh thuế đối với thép và nhôm của Canada và thuế mới đối với điện của Canada. Đổi lại, Canada đã tạm dừng thu phụ phí điện đối với khách hàng Mỹ.
(VNF) - Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cho biết thỏa thuận mới mà Mỹ vừa đạt được với Ukraine hiện đang gây áp lực buộc Nga phải chấm dứt chiến sự. “Chúng tôi sẽ đưa lời đề nghị này đến người Nga ngay bây giờ, quả bóng đang ở trong sân của họ”, ông Rubio nói.
(VNF) - Cựu Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã bị cảnh sát bắt giữ tại sân bay quốc tế Manila vào ngày 11/3 theo lệnh của Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC), liên quan đến chính sách gây tranh cãi của ông trong cuộc chiến chống ma túy khi còn đương nhiệm, khiến hàng nghìn người thiệt mạng.
(VNF) - Sau gần 5 năm bùng nổ với tốc độ tăng trưởng ấn tượng, nền kinh tế Mỹ bắt đầu bộc lộ những dấu hiệu "lão hóa", khi các động lực tăng trưởng dần suy yếu và những rạn nứt tiềm ẩn ngày càng trở nên rõ rệt.
(VNF) - Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio ngày 10/3 cho biết, Ukraine sẽ phải nhượng bộ những vùng lãnh thổ mà Nga đã kiểm soát từ năm 2014 như một phần của bất kỳ thỏa thuận nào nhằm chấm dứt chiến sự đã kéo dài 3 năm.
(VNF) - Chỉ số Dow Jones mất gần 900 điểm, trong khi Nasdaq Composite ghi nhận phiên tồi tệ nhất kể từ năm 2022, S&P 500 mất 4.000 tỷ USD vốn hoá do đợt bán tháo.
(VNF) - Nhóm tội phạm mạng có tên Lazarus Group được cho là đã đánh cắp một lượng lớn tiền điện tử trong vụ tấn công vào sàn giao dịch ByBit cách đây 2 tuần. Kể từ đó, một cuộc đua giữa việc theo dõi và ngăn chặn các hacker chuyển đổi số tiền này thành tiền mặt đã diễn ra.
(VNF) - Đã 3 năm trôi qua kể từ khi Nga đưa quân tới Ukraine và cuộc xung đột này đã ảnh hưởng sâu sắc đến ngành công nghiệp vũ khí của Nga, khiến kim ngạch xuất khẩu vũ khí của nước này giảm mạnh.
(VNF) - Cựu thống đốc Ngân hàng Trung ương Canada, ông Mark Carney, đã giành chiến thắng trong cuộc đua trở thành lãnh đạo Đảng Tự do cầm quyền của Canada và sẽ kế nhiệm ông Justin Trudeau làm thủ tướng.
(VNF) - Mỹ đã bác bỏ đề xuất của Canada về việc thành lập một lực lượng đặc nhiệm để giải quyết “hạm đội bóng tối” chở dầu của Nga, trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đang thúc đẩy Nga và Ukraine đưa ra một thỏa thuận hòa bình, các nguồn thạo tin cho hay.
(VNF) - Một thẩm phán liên bang Mỹ mới đây đã ra phán quyết có lợi cho bang Missouri của Mỹ trong vụ kiện Trung Quốc trị giá 24 tỷ USD với cáo buộc Bắc Kinh che đậy thông tin và tích trữ thiết bị bảo hộ vào giai đoạn đầu đại dịch Covid-19.
(VNF) - Ở Trung Quốc, các cửa hàng pop-up chuyên bán các sản phẩm do Nga sản xuất đã trở nên ngày càng phổ biến. Sự gia tăng của chúng khiến một số người dân bối rối, nhiều người trên mạng xã hội Trung Quốc đặt câu hỏi tại sao những cửa hàng này dường như "mọc lên như nấm" chỉ sau một đêm.
(VNF) - Dự án Tổ hợp thương mại, dịch vụ - nhà ở cao cấp (Lavida Green) có mức đầu tư hơn 2.110 tỷ đồng, diện tích đất thực hiện dự án là 45.640,7m2 do Công ty TNHH SUFAT Việt Nam làm chủ đầu tư.