Hơn 30 quan chức cấp cao Iran đã nhiễm Covid-19, bao gồm cả phó tổng thống và thứ trưởng Y tế trực tiếp chỉ đạo cuộc chiến chống dịch bệnh. Với 23 nghị sĩ, chiếm khoảng 8% Quốc hội, đã mắc bệnh, Iran trở thành quốc gia có nhiều quan chức dương tính với virus corona nhất thế giới. Hai người trong số họ đã tử vong.
Tính đến ngày 5/3, đất nước 83 triệu dân này đã trở thành “tâm dịch” ở Trung Đông, với gần 3.513 người nhiễm bệnh và 107 người chết. Iran đã ghi nhận số ca tử vong do nhiễm virus corona cao nhất bên ngoài Trung Quốc, ngang với Italy.
Ali Vaez, Giám đốc Dự án Iran tại Tổ chức Khủng hoảng Quốc tế, cho biết mặc dù tỷ lệ lây nhiễm giữa các quan chức cấp cao làm giảm khả năng đối phó của chính phủ, dịch bệnh có thể gây ra thiệt hại về kinh tế lớn vượt xa tác động chính trị.
“Iran vốn đã chịu áp lực rất lớn từ các lệnh trừng phạt của Mỹ với nền kinh tế đang rệu rã do sự yếu kém trong quản lý và tham nhũng”, ông Vaez nói. “Virus corona về cơ bản đã thực hiện nốt những gì mà Mỹ còn dang dở, đó là cô lập hoàn toàn Iran.”
Mặc dù số lượng ca nhiễm bệnh tăng vọt trong vài ngày qua, các nhà lãnh đạo Iran vẫn tập trung vào việc đạt được các mục tiêu phát triển hạt nhân trước các lệnh trừng phạt quốc tế.
Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) hôm 3/3 cho biết nước này đã tăng dự trữ uranium lên gấp ba và lần đầu tiên kể từ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump từ bỏ Thỏa thuận quốc tế về chương trình hạt nhân, Iran một lần nữa đã có đủ nhiên liệu cho bom hạt nhân.
Các nhà quan sát cho rằng áp lực từ các lệnh trừng phạt của Mỹ đã làm gia tăng thách thức đối với Tehran trong việc xử lý dịch. Sự cô lập về chính trị và kinh tế đã khiến Iran phụ thuộc vào chuỗi cung ứng từ Trung Quốc, vốn đang bị gián đoạn hoặc ngừng hoạt động do dịch bệnh, và các chuyên gia cho rằng các biện pháp trừng phạt khiến việc tài trợ, ngay cả đối với thiết bị và vật phẩm y tế, đều bất khả thi.
Việc thiếu bộ dụng cụ xét nghiệm đã gây khó khăn trong việc nắm bắt chính xác số lượng người đã bị nhiễm virus. Chính phủ đã tạm thời thả 54.000 tù nhân được cho rằng không nhiễm virus để ngăn việc lây lan, nhưng không biết liệu tất cả những tù nhân đó có xét nghiệm âm tính hay không.
Các nhân viên y tế Iran đã phàn nàn chính phủ chậm trễ cung cấp thiết bị và vật tư cho các cơ sở y tế địa phương để xét nghiệm và chữa trị Covid-19. Trong tuần này, một nhóm chuyên gia của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã đến Tehran để hỗ trợ đối phó với dịch bệnh.
Các chuyên gia đã cảnh báo nguy cơ rất cao bùng phát dịch bệnh trong nước và khu vực do sự trì trệ, lơ là của Chính phủ Iran.
Không rõ nhà lãnh đạo tối cao của Iran, Ayatollah Ali Khamenei, gần đây có tiếp xúc với bất kỳ quan chức chính phủ nào nhiễm bệnh hay không. Nhưng ở tuổi 80, ông đang thuộc nhóm đối tượng có nguy cơ nhiễm virus cao nhất.
Phó tổng thống Masoumeh Ebtekar, người phát ngôn của nhóm sinh viên đã chiếm giữ Đại sứ quán Mỹ năm 1979, đã tham dự một cuộc họp với Tổng thống Rowhani và nội các của ông một ngày trước khi bà xác nhận dương tính với virus.
Phó Tổng thống Masoumeh Ebtekar dương tính với Covid-19. Ảnh: Xinhua“Mặc dù phần lớn những người cầm quyền ở độ tuổi 70, 80 đặc biệt dễ nhiễm bệnh, thực tế Iran có nhiều trung tâm quyền lực và số lượng người trong chính quyền là rất lớn”, ông Vaez nói. “Virus không thể quét sạch toàn bộ đội ngũ lãnh đạo đất nước.”
Mahmoud Sadeghi, một nghị sĩ thuộc khu vực Tehran xác nhận dương tính với virus đã kêu gọi các nhà cầm quyền thả tù nhân chính trị để tránh lây nhiễm.
Các chuyên gia cho rằng chính phủ Iran đã ưu tiên việc giữ thể diện cho mình cao hơn cả sự an toàn của cộng đồng khi vẫn tiến hành tổ chức bầu cử quốc hội vào tuần trước và không áp dụng các biện pháp phong toả vùng dịch hay cách ly.
Các quan chức Iran liên tục khẳng định số trường hợp thấp hơn nhiều so với các báo cáo được công bố. Sau khi các ứng cử viên theo chủ trương cải cách bị loại bỏ và người dân lo ngại về sự lây lan của virus, cuộc bầu cử quốc hội Iran tuần trước đã chứng kiến tỷ lệ cử tri thấp nhất trong lịch sử kể từ Cách mạng Hồi giáo 1979.
Vụ dịch xảy ra chỉ vài tuần sau cuộc tuần hành của hàng nghìn người ở Tehran phản đối việc chính phủ phủ nhận quân đội đã bắn hạ máy bay của Ukraine chở hàng chục hành khách Iran.
Các nhà quan sát cho rằng lệnh trừng phạt của Mỹ góp phần đẩy Iran lún sâu vào khủng hoảng trước dịch bệnh bằng cách buộc nước này phải phụ thuộc nặng nề vào giao thương với Trung Quốc bất chấp nguy cơ lây lan của dịch bệnh, đồng thời hạn chế khả năng nhập khẩu các thiết bị, vật tư y tế cần thiết.
Nhiều nhà phân tích cho rằng các quan chức Iran không áp dụng các biện pháp mạnh mẽ như phong toả vùng dịch giống Trung Quốc đã làm vì sợ rằng nó có thể làm trầm trọng them áp lực kinh tế mà nước này đang phải chịu do lệnh trừng phạt.
“Không nghi ngờ gì nữa, các lệnh trừng phạt của Mỹ khiến Iran thiếu thốn thiết bị y tế cần thiết để xét nghiệm và chữa bệnh đã làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng.”
Các biện pháp trừng phạt của Mỹ loại trừ các mặt hàng cho mục đích nhân đạo như thực phẩm và thuốc men, nhưng chính quyền Mỹ đã đồng thời xiết chặt thương mại theo Luật Chống khủng bố.
Sau khi chỉ định một phần của quân đội Iran là tổ chức khủng bố năm 2019, chính quyền của Tổng thống Trump đã liệt kê nhiều ngân hàng Iran vào danh sách các thực thể khủng bố, khiến họ gặp khó khan khi trả tiền cho hàng hóa nhân đạo.
Esfandyar Batmanghelidj, một học giả Iran và là người sáng lập Bourse & Bazaar, cho biết chính quyền nên mở rộng định nghĩa về hàng hóa nhân đạo, bổ sung các mặt hàng cần thiết để phòng chống virus.
Pháp, Đức và Anh hôm 2/3 tuyên bố đang khẩn trương vận chuyển thiết bị kiểm tra y tế cũng như quần áo bảo hộ và găng tay đến Iran, tài trợ 6,4 triệu USD để chống lại dịch bệnh thông qua WHO và các cơ quan khác của Liên Hợp Quốc.
Nhân viên Bộ Y tế Iran nhận các thùng hàng khẩu trang được ủng hộ từ Trung Quốc. Ảnh: XinhuaVirus ở Iran đã lây lan sang nhiều quốc gia khác. Bên cạnh các nước láng giềng có nguy cơ cao nhất, các trường hợp ở xa như New York (Mỹ) đều có liên quan tới Iran.
Các trường hợp dương tính được xác nhận đầu tiên ở Ả Rập, Iraq, Lebanon, Georgia, Qatar, New Zealand và thành phố New York đều liên quan đến những người gần đây đã đi du lịch Iran. Bộ Y tế Kuwait đã công bố các trường hợp mới vào đầu tuần này đều có liên quan đến Iran.
Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất đã gửi một lô hàng vật tư y tế, bao gồm găng tay và khẩu trang, đến Iran vào ngày 2/3, truyền thông nhà nước đưa tin.
Tuần trước, một nhóm sáu nhà dịch tễ học Canada cho biết, dựa trên tỷ lệ lây nhiễm tham khảo, các dữ liệu chuyến bay và mô hình du lịch, Iran có thể có ít nhất 18.000 trường hợp nhiễm virus.
Asif Shuja, nghiên cứu viên cao cấp tại Viện Trung Đông thuộc Đại học Quốc gia Singapore, cho rằng các lệnh trừng phạt đã khiến Iran tăng cường quan hệ với một số ít quốc gia trong khu vực.
“Có thể có nhiều người đi lại giữa các quốc gia - Iraq, UAE, Oman, Qatar, Syria, Lebanon, Yemen và Iran”, ông Shuja nói. “Có thể không quá lời khi nói rằng Iran đã trở thành tâm dịch ở Trung Đông.”
Thổ Nhĩ Kỳ, Pakistan, Afghanistan và Armenia cuối tuần qua tuyên bố đóng cửa tạm thời biên giới đất liền với Iran. Kuwait sẽ cấm tàu Iran cập cảng. Jordan, Iraq và Ả Rập đã ban bố các lệnh hạn chế đi lại.
Các nhà phân tích cảnh báo việc đóng cửa biên giới có thể dẫn đến khủng hoảng nghiêm trọng đối với nền kinh tế Iran, vốn phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu dầu khí sang các nước láng giềng.
Tags:
(VNF) - Ngày càng nhiều tỷ phú Trung Quốc âm thầm có hàng chục đứa con sinh ra tại Mỹ thông qua mang thai hộ. Hiện tượng này làm lộ rõ những khoảng trống pháp lý, sự dịch chuyển dòng tiền xuyên biên giới cùng các thách thức ngày càng lớn đối với chính sách quốc tịch và cơ chế giám sát của Mỹ.
(VNF) - Doanh số bán lẻ của Trung Quốc tăng trưởng với tốc độ yếu nhất kể từ đại dịch Covid-19, trong khi đầu tư tiếp tục suy giảm, cho thấy những rủi ro ngày càng lớn đối với nền kinh tế sau nhiều tháng trì trệ.
(VNF) - Ngày càng nhiều phụ nữ trẻ ở Trung Quốc sẵn sàng chi từ 20 đến 50 nhân dân tệ (tương đương 3–7 USD) để được những người đàn ông gọi là “man mums” ôm trong vòng 5 phút, giúp giải tỏa căng thẳng và cảm giác cô đơn.
(VNF) - Năm nay, giá đồng tăng vọt, liên tiếp thiết lập các mức kỷ lục mới. Đà tăng này được dự báo sẽ tiếp tục kéo dài sang năm 2026.
(VNF) - Than đá là trụ cột bảo đảm tăng trưởng, việc làm và ổn định xã hội của Trung Quốc trong nhiều thập kỷ. Tuy nhiên, khi Bắc Kinh thúc đẩy chuyển đổi năng lượng và giảm phát thải, việc loại bỏ than đá trở thành một bài toán tài chính – ngân sách phức tạp, ảnh hưởng đến hàng triệu việc làm, tài sản công và sự ổn định của nhiều địa phương phụ thuộc vào than.
(VNF) - Làn sóng phá sản doanh nghiệp lan rộng trong năm 2025, từ các tập đoàn hàng chục tỷ USD tại Mỹ và châu Âu đến hàng trăm nghìn doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường ở các nền kinh tế mới nổi như Việt Nam. Điều đáng chú ý là không chỉ các doanh nghiệp nhỏ yếu, mà nhiều thương hiệu lâu đời, từng được xem là "quá lớn để sụp đổ", cũng không thoát khỏi vòng xoáy khủng hoảng.
(VNF) - CEO Nvidia Jensen Huang đã từng bước xoay chuyển lập trường của Nhà Trắng, mở đường cho việc xuất khẩu chip AI tiên tiến sang Trung Quốc. Động thái này phản ánh vai trò ngày càng lớn của Nvidia trong các tính toán chiến lược về công nghệ, thương mại và an ninh của Mỹ.
(VNF) - Sau khi Cục Dự trữ Liên bang (Fed) giảm lãi suất thêm 25 điểm vào tuần trước, sự chú ý của giới đầu tư và thị trường tài chính ngay lập tức chuyển sang việc lựa chọn Chủ tịch Fed tiếp theo. Báo cáo mới nhất từ Nhà Trắng cho thấy TT Trump đang cân nhắc hai ứng viên sáng giá là Kevin Hassett và Kevin Warsh.
(VNF) - Trong bối cảnh nhu cầu tiêu dùng suy yếu, các trung tâm thương mại ở Trung Quốc tìm cách thu hút khách bằng những “chiêu trò” gây tò mò như nhà vệ sinh có đàn piano hay bồn cầu bằng vàng. Câu hỏi đặt ra là liệu các biện pháp mang tính bề nổi này có thể giải quyết được tận gốc bài toán tiêu dùng hay không.
(VNF) - Hãng xe điện Tesla của Elon Musk vừa bất ngờ ra mắt chiếc vợt pickleball trị giá 350 USD, đánh dấu bước mở rộng danh mục sản phẩm phong cách sống. Động thái này phản ánh chiến lược của công ty trong việc không chỉ dừng lại ở ô tô mà còn khai thác thị trường tiêu dùng cao cấp và sản phẩm giải trí – thể thao.
(VNF) - Nền kinh tế Trung Quốc đang bước vào một sự chuyển biến mang tính lịch sử khi tình trạng suy thoái đầu tư ngày càng trở nên rõ nét. Trong năm nay, đầu tư vào 3 lĩnh vực trụ cột gồm sản xuất, cơ sở hạ tầng và bất động sản được dự báo sẽ đồng loạt suy giảm. Đây được xem là một bước ngoặt đáng chú ý đối với nền kinh tế từng định hình lại trật tự toàn cầu bằng nhiều thập kỷ tăng trưởng dựa vào vốn đầu tư.
(VNF) - Từng được xem là thú chơi gắn với tuổi thơ của thế hệ 8X–9X, thẻ bài sưu tầm như Pokémon hay Yu-Gi-Oh! đang chứng kiến sự trở lại mạnh mẽ trên các nền tảng thương mại điện tử. Dữ liệu từ eBay cho biết Gen Z Mỹ đang chi tiêu ngày càng nhiều cho thẻ bài và các vật phẩm sưu tầm, biến một trào lưu văn hoá thành thị trường kinh doanh và đầu tư có quy mô đáng kể.
(VNF) - Quyết định hạ lãi suất của Fed trong tuần qua đã kích hoạt làn sóng tăng mạnh trên Phố Wall và củng cố sức hấp dẫn của vàng. Cùng lúc, Trung Quốc và Nga tăng dự trữ vàng, trong khi EU đóng băng vô thời hạn tài sản Nga, phản ánh xu hướng dịch chuyển dòng tiền và tái cơ cấu dự trữ trong bối cảnh kinh tế – địa chính trị toàn cầu đầy biến động.
(VNF) - Năm 2025 chứng kiến biến động lớn về tài sản của giới tỷ phú trên toàn cầu khi tổng giá trị tài sản đạt mức cao kỷ lục, chủ yếu nhờ đà tăng của cổ phiếu công nghệ và trí tuệ nhân tạo. Tại Việt Nam, số lượng tỷ phú không thay đổi nhiều, song tài sản của một số cá nhân, đặc biệt người giàu nhất Việt Nam, tăng mạnh theo diễn biến thị trường chứng khoán.
(VNF) - Ở tuổi 27, CEO của nền tảng thị trường dự đoán Polymarket Shayne Coplan đã trở thành tỷ phú tự thân trẻ nhất thế giới khi công ty được định giá 9 tỷ USD. Hành trình của chàng trai bỏ học để xây dựng startup trong phòng tắm đến gương mặt nổi bật ngành crypto toàn cầu phản ánh sức mạnh của ý tưởng táo bạo, trí tuệ đám đông và bước chuyển mình của cả một lĩnh vực công nghệ.
(VNF) - Mỹ là nơi khai sinh các mô hình trí tuệ nhân tạo mạnh mẽ nhất và nắm quyền kiểm soát các loại chip máy tính tiên tiến nhất. Thế nhưng, giữa cuộc cạnh tranh AI toàn cầu, Trung Quốc lại sở hữu một lợi thế mang tính quyết định: một lưới điện khổng lồ và rẻ nhất thế giới.
(VNF) - Liên minh châu Âu (EU) ngày 12/12 quyết định đóng băng vô thời hạn khoảng 210 tỷ euro (tương đương 246 tỷ USD) tài sản nhà nước của Nga, thay vì tiếp tục cơ chế gia hạn 6 tháng một lần như trước đây.
(VNF) - Ngày 11/12, doanh nhân người Hàn Quốc Do Kwon, nhà sáng lập Terraform Labs, đơn vị đứng sau hai đồng tiền TerraUSD và Luna, đã bị tòa án liên bang Mỹ tuyên phạt 15 năm tù. Bản án được đưa ra gần 3 năm sau cú sập gây thiệt hại ước tính 40 tỷ USD, được thẩm phán mô tả là “một vụ gian lận mang tính thế hệ”.
(VNF) - Mỹ tiếp tục gia tăng sức ép đối với chính quyền Tổng thống Nicolás Maduro khi áp đặt lệnh trừng phạt lên ba cháu trai của ông, cùng nhiều cá nhân, doanh nghiệp và tàu vận tải bị cáo buộc tham gia vận chuyển dầu cho Caracas. Động thái này là một phần trong chiến dịch siết nguồn thu tài chính của Venezuela và mở rộng nỗ lực trấn áp hoạt động buôn lậu ma túy tại khu vực Caribe.
(VNF) - Ukraine ngày 11/12 cho biết máy bay không người lái tầm xa của họ đã tấn công một giàn khoan dầu lớn ngoài khơi Biển Caspi trong tuần này. Chiến dịch này phản ánh nỗ lực mở rộng mục tiêu của Kyiv nhằm bóp nghẹt nguồn thu từ năng lượng - nguồn lực quan trọng nhất giúp Nga duy trì cuộc chiến.
(VNF) - Các chuyên gia quốc tế nhận định thị trường chứng khoán Việt Nam đã bùng nổ trong năm 2025, và dư địa tăng trưởng còn rất rộng mở trong thời gian tới.
(VNF) - Mexico nâng thuế nhập khẩu lên 50% khiến Trung Quốc phản ứng gay gắt, gọi đây là hành động bảo hộ “mang tính xúc phạm” và cảnh báo tác động tiêu cực tới thương mại song phương.
(VNF) - Trung Quốc ghi nhận thặng dư thương mại kỷ lục 1.000 tỷ USD, đặt ra câu hỏi liệu sức mạnh xuất khẩu có che giấu những điểm yếu ngày càng lớn của nền kinh tế hay không?
(VNF) - Sau tin Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) hạ lãi suất, Phố Wall tăng điểm mạnh. Trong khi đó, giá vàng cũng bật tăng nhưng cuối cùng vẫn quay trở về vùng 4.205 USD/ounce, gần như không đổi so với trước đó.
(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 10/12 cho rằng quyết định mới nhất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) về việc hạ lãi suất chuẩn thêm 0,25 điểm phần trăm là chưa đủ mà lẽ ra phải “mạnh tay gấp đôi”.
(VNF) - Ngày càng nhiều tỷ phú Trung Quốc âm thầm có hàng chục đứa con sinh ra tại Mỹ thông qua mang thai hộ. Hiện tượng này làm lộ rõ những khoảng trống pháp lý, sự dịch chuyển dòng tiền xuyên biên giới cùng các thách thức ngày càng lớn đối với chính sách quốc tịch và cơ chế giám sát của Mỹ.
(VNF) - Dự án cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh có tổng chiều dài 121km, phân kỳ thành 2 giai đoạn với tổng mức đầu tư gần 23000 tỷ đồng và dự kiến thông tuyến vào ngày 19/12 tới đây.
