Thép Việt rơi vào vòng xoáy kiện tụng ngay đầu năm

Liên tục gặp "nạn" tại các thị trường xuất khẩu

Chỉ trong tháng 2/2021, các sản phẩm thép của nước ta đã liên tục "dính" vào các vụ kiện phòng vệ thương mại và áp thuế tại nhiều thị trường xuất khẩu.

Điển hình tại thị trường xuất khẩu thép tiềm năng là Malaysia, mới đây nhất, cuối tháng 1/2021, nước này quyết định áp mức thuế 7,42% dành cho các sản phẩm của POSCO Việt Nam, trong khi các sản phẩm của Công ty Cổ phần China Steel Sumikin Việt Nam và các nhà sản xuất thép khác sẽ chịu mức thuế 33,7%.

Riêng sản phẩm của POSCO, hồi tháng 12/2019 đã bị nước này áp thuế trong 5 năm, ở mức 7,7%, trong khi sản phẩm từ các doanh nghiệp thép khác của Việt Nam sẽ chịu mức thuế trên 20%.

Trước đó, Malaysia cũng đã quyết định áp thuế chống bán phá giá với nhiều sản phẩm thép xuất xứ từ Việt Nam.

Đơn cử, ngày 28/12/2020, nước này áp thuế bán phá giá 7,73-34,82% lên các sản phẩm thép không gỉ cán nguội nước ta trong 120 ngày; ngày 23/12/2020, các sản phẩm thép cán dẹt không hợp kim hoặc được phủ nhôm và kẽm nhập khẩu từ Việt Nam bị áp thuế chống bán phá trong 5 năm với biên độ từ 3,06% đến 37,14% tại thị trường này...

Tại thị trường Canada, đầu tháng 2/2021, thép cốt bê tông với kim ngạch xuất khẩu vào Canada đạt xấp xỉ 66.500 tấn, tương đương khoảng 30 triệu USD hàng năm bị kết luận biên độ phá giá là từ 3,7- 15,4%. Thị trường này sẽ quyết định áp dụng thuế chống bán phá giá tạm thời tương ứng với mức biên độ bán phá giá.

Tại thị trường Ấn Độ, ngày 11/2, Tổng vụ Phòng vệ thương mại Ấn Độ (DGTR) thông báo khởi xướng điều tra rà soát phạm vi sản phẩm trong vụ việc chống trợ cấp đối với một số sản phẩm ống thép hàn không gỉ có xuất xứ từ Việt Nam.

Theo đó, DGTR sẽ không xem xét lại biên độ trợ cấp và thiệt hại trong vụ việc gốc trước đây. Được biết, cuộc điều tra này nhằm mục đánh giá lại phạm vi sản phẩm và xem xét loại trừ một số sản phẩm có các tiêu chuẩn đặc biệt mà ngành sản xuất nội địa Ấn Độ không sản xuất được.

Tại thị trường Indonesia, ngày 17/2, Ủy ban chống bán phá giá Indonesia (KADI) đã kết luận điều tra cuối cùng trong vụ việc điều tra chống bán phá giá đối với tôn lạnh có xuất xứ từ Việt Nam.

Qua đó, KADI cho rằng hàng hóa bị điều tra đã bán phá giá và gây ra thiệt hại đáng kể cho các ngành sản xuất tôn lạnh nội địa của Indonesia và quyết định áp dụng thuế chống bán phá giá từ 3,01 - 49,2% đối với Việt Nam...

Bảo vệ doanh nghiệp trong cuộc chiến phòng vệ thương mại

Theo dự báo của Hiệp hội Thép Việt Nam, năm 2021, nhu cầu thép dự kiến tăng cao với những tín hiệu mới từ kinh tế vĩ mô, dòng vốn dịch chuyển khỏi Trung Quốc cùng các hiệp định thương mại tự do được ký kết.

Trong đó, điểm sáng trên bức tranh xuất khẩu thép đến từ các cơ hội của hiệp định CPTPP, EVFTA với việc gỡ bỏ loạt thuế quan, thông qua đó sẽ giúp các doanh nghiệp ngành thép Việt Nam mở rộng thị trường xuất khẩu cũng như nhập khẩu nguyên liệu.

Tuy nhiên, kèm theo đó, sự va chạm với lợi ích của ngành sản xuất nội địa tại các thị trường nhập khẩu sẽ tăng cao, kéo theo đó sẽ có nhiều vụ việc phòng vệ thương mại đối với thép Việt cũng gia tăng với mức độ ngày càng phức tạp hơn.

Trong bối cảnh đó, theo các chuyên gia kinh tế, bên cạnh sự chủ động của ngành thép, các doanh nghiệp thép thì "lá chắn" bảo vệ từ phía nhà nước cũng đóng vai trò vô cùng quan trọng để thép Việt có thể đứng vững tại các thị trường xuất khẩu trước phong ba bão táp phòng vệ thương mại.

Theo bà Nguyễn Thị Thu Trang, Giám đốc Trung tâm WTO và Hội nhập (Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam), bên cạnh việc tập trung nâng cao năng lực cạnh tranh, chất lượng và tỷ lệ nội địa hóa sản phẩm thì các doanh nghiệp thép Việt cần phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng các kiến thức về thương mại quốc tế để chủ động ứng phó với nguy cơ kiện cáo, phòng vệ thương mại tại các thị trường xuất khẩu.

"Hơn bao giờ hết, trong bối cảnh hội nhập sâu rộng hiện nay, doanh nghiệp xuất khẩu buộc phải coi trọng yếu tố về phòng vệ thương mại trong chiến lược xuất khẩu của mình.

Từ đó, trang bị và cập nhật đầy đủ kiến thức về pháp luật phòng vệ thương mại, thường xuyên theo dõi thông tin cảnh báo và khi xảy ra vụ việc thì cần tham gia hợp tác đầy đủ với cơ quan điều tra để xử lý hiệu quả", bà Trang nhấn mạnh.

Còn theo Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương) Lê Triệu Dũng, doanh nghiệp ngành thép cần đẩy mạnh các chiến lược đa dạng hóa thị trường, tránh xuất khẩu tập trung nhiều vào một thị trường, bởi khi kim ngạch xuất khẩu có sự gia tăng đột biến sẽ rơi vào tầm ngắm khởi kiện của nước nhập khẩu.

Song song với đó, các chuyên gia kinh tế cũng khuyến nghị Bộ Công Thương cần đẩy mạnh thực hiện hiệu quả hệ thống cảnh báo sớm, cũng như sử dụng công cụ phòng vệ thương mại một cách sắc bén để bảo vệ thị phần thép Việt tại thị trường nội địa.