Thời trang xanh: Chấm dứt nghịch lý 'tạo cái đẹp nhưng để lại vết hằn môi trường'
Thiên Ân -
Chủ nhật, 31/08/2025 10:00 (GMT+7)
(VNF) - “Thời trang xanh” không còn là khẩu hiệu tiếp thị, mà đang trở thành lời giải cho một nghịch lý của ngành may mặc: tạo ra cái đẹp nhưng để lại những "vết hằn" cho môi trường. Khi ô nhiễm nước, rác thải dệt may và phát thải carbon nghiêm trọng, xu hướng “xanh hóa” được xem là con đường tất yếu để vừa giữ nhịp tăng trưởng kinh tế, vừa đáp ứng đòi hỏi bền vững của xã hội và thế hệ trẻ.
Thời trang nhanh và sức ép môi trường
Ngành thời trang được coi là một trong những ngành gây ô nhiễm lớn nhất thế giới. Theo báo cáo từ Liên hợp quốc – UNCTAD / UNEP, ngành thời trang toàn cầu hàng năm sử dụng khoảng 93 tỷ m³ nước, tương đương nhu cầu của 5 triệu người, và xử lý chất nhuộm vải chiếm khoảng 20% lượng nước thải toàn cầu. Ngoài ra, ngành này thải ra khí nhà kính tương đương hoặc hơn cả tổng lượng phát thải từ hàng không và vận tải biển.
Theo đánh giá từ Viện Nghiên cứu Mâc-kin-xi (Business Insider dẫn nguồn Diễn đàn Kinh tế thế giới), ngành thời trang chiếm khoảng 10% tổng lượng khí CO₂ toàn cầu, đồng thời là “ngành tiêu thụ nước lớn thứ hai thế giới”.
Tại Việt Nam, cùng với sự phát triển của thị trường bán lẻ, thời trang nhanh cũng chiếm thị phần đáng kể. Tuy nhiên, một số nhà thiết kế và doanh nghiệp đang đi theo hướng ngược lại: tập trung vào sản phẩm có chất liệu bền vững, vòng đời dài, gắn với câu chuyện văn hóa. Đây được xem là mảnh ghép quan trọng trong tiến trình chuyển dịch sang kinh tế xanh.
Xu hướng thời trang xanh tại Việt Nam
Trong vài năm gần đây, khái niệm “thời trang xanh” xuất hiện nhiều hơn trong các sự kiện văn hóa, triển lãm, lễ hội áo dài. Thay vì mở rộng quy mô sản xuất, các thương hiệu chú trọng vào tính thủ công, chất liệu thân thiện và sự gắn kết với văn hóa địa phương.
Thay vì lựa chọn sản xuất đại trà, thương hiệu áo dài của Hoa hậu Ngọc hân hướng đến nhóm khách hàng yêu văn hóa và sẵn sàng chi trả cho sản phẩm thủ công có vòng đời dài. Các chất liệu được sử dụng phổ biến gồm lụa, tơ tằm, đũi, thổ cẩm – vốn là sản phẩm dệt truyền thống của Việt Nam – cùng một số loại vải tự nhiên từ khu vực châu Á.
Hoa hậu Ngọc Hân cho biết, “tôi không thích làm sản phẩm giá rẻ, vì chúng không đủ để mình đặt tâm huyết. Mỗi sản phẩm được làm ra phải có tuổi thọ dài và được trân trọng”. Quan điểm này của cô phản ánh rõ triết lý của thời trang xanh: giảm áp lực tiêu dùng, khuyến khích người mua nâng niu và sử dụng sản phẩm trong thời gian lâu hơn.
Ở mức giá trung bình khá trở lên, mỗi sản phẩm trở thành một món đồ có giá trị sử dụng lâu dài, gắn liền với sự tỉ mỉ trong từng đường kim, mũi chỉ. Triết lý này giúp Ngọc Hân định vị thương hiệu của mình trong phân khúc thời trang bền vững – xu hướng đang phát triển mạnh trên thế giới.
Tại Việt Nam, bên cạnh các nhà thiết kế cá nhân, một số thương hiệu cũng bắt đầu theo đuổi hướng đi xanh. Chẳng hạn, Traphaco Wear – một startup trẻ khai thác chất liệu tái chế từ vải thừa và rác nhựa để sáng tạo giày, túi xách, nhằm giảm thiểu rác thải dệt may. Ninomaxx Concept, một thương hiệu nội địa lâu năm, đã phát triển dòng sản phẩm sử dụng cotton hữu cơ và quy trình sản xuất tiết kiệm nước, cho thấy nỗ lực dịch chuyển khỏi mô hình thời trang nhanh.
Ở bình diện quốc tế, Levi’s đã giới thiệu dòng sản phẩm Water Less với công nghệ giúp giảm đến 96% lượng nước trong khâu xử lý jean. Trong khi đó, H&M tung ra bộ sưu tập Conscious, tập trung vào sợi tái chế và quy trình thân thiện với môi trường. Ở phân khúc cao cấp, Stella McCartney trở thành nhà mốt tiên phong khi kiên quyết nói không với da thuộc và lông thú, thay thế bằng vật liệu sinh học. Uniqlo cũng triển khai các chương trình thu gom quần áo cũ từ khách hàng để tái chế hoặc tái sử dụng, góp phần giảm thiểu rác thải dệt may. Thương hiệu này cũng đẩy mạnh việc sử dụng vật liệu tái chế trong nhiều dòng sản phẩm, đồng thời giới thiệu khái niệm “LifeWear” – thời trang gắn liền với sự tiện dụng, bền vững và thân thiện với môi trường.
Điểm khác biệt của thời trang xanh tại Việt Nam là sự gắn kết với văn hóa truyền thống và du lịch. Ngọc Hân cho biết, cô từng tổ chức trình diễn bộ sưu tập trong không gian di sản, kết hợp triển lãm nghệ thuật hoặc nghỉ dưỡng xanh để lan tỏa thông điệp bền vững. Đây là những mô hình kết hợp cho thấy thời trang có thể mở rộng ảnh hưởng sang các lĩnh vực khác, từ nghệ thuật đến bảo tồn di sản.
Các chuyên gia cho rằng, việc kết hợp giữa thời trang, văn hóa và du lịch không chỉ giúp nâng cao giá trị sản phẩm mà còn phù hợp với định hướng du lịch xanh của Việt Nam.
Thách thức khi phát triển thời trang xanh
Mặc dù xu hướng bền vững ngày càng rõ nét, thời trang xanh tại Việt Nam vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Thứ nhất, chi phí nguyên liệu cao khiến giá thành sản phẩm khó cạnh tranh với hàng may mặc công nghiệp. Thứ hai, nhận thức người tiêu dùng chưa đồng đều: một bộ phận khách hàng vẫn ưu tiên giá rẻ và thay mới liên tục thay vì đầu tư cho sản phẩm lâu dài.
Ngoài ra, hệ thống sản xuất và phân phối của các thương hiệu thời trang xanh còn nhỏ lẻ, chưa đủ sức mở rộng quy mô. Việc tiếp cận khách hàng chủ yếu thông qua mạng xã hội và các sự kiện văn hóa, thay vì hệ thống bán lẻ truyền thống.
Dù vậy, các nhà thiết kế vẫn kiên trì theo đuổi hướng đi này. “Ở mức giá trung bình khá trở lên, khách hàng buộc phải cân nhắc khi mua, và từ đó họ nâng niu sản phẩm hơn”, Ngọc Hân cho biết.
Trong chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh, Chính phủ Việt Nam đã nhấn mạnh tầm quan trọng của tiêu dùng bền vững và phát triển công nghiệp thời trang gắn với trách nhiệm môi trường. Xu hướng này phù hợp với yêu cầu của thị trường xuất khẩu, khi nhiều quốc gia và tập đoàn toàn cầu áp dụng bộ tiêu chuẩn ESG (Môi trường, Xã hội, Quản trị) cho chuỗi cung ứng.
Các chuyên gia trong ngành cho rằng, trong tương lai, thời trang xanh sẽ không còn là lựa chọn riêng lẻ của một vài nhà thiết kế mà trở thành tiêu chuẩn bắt buộc đối với doanh nghiệp. Những thương hiệu đi tiên phong, dù quy mô nhỏ, có thể trở thành nhân tố quan trọng góp phần định hình thị hiếu tiêu dùng mới.
(VNF) - Shein – đế chế thời trang nhanh trị giá 15 tỷ USD – bị phanh phui mặt tối khi công nhân tại các xưởng không phép ở Quảng Châu phải làm việc tới 15 giờ/ngày trong điều kiện tồi tệ. Chuỗi cung ứng thiếu minh bạch và lao động bị bóc lột đang đặt ra nhiều câu hỏi về đạo đức và sự bền vững của mô hình “thời trang siêu nhanh” mà hãng theo đuổi.
(VNF) - Theo các phương tiện truyền thông, hãng "fast-fashion" Shein của Trung Quốc đã bí mật nộp đơn IPO tại Mỹ, đánh dấu cột mốc mới trong mục tiêu mở rộng phạm vi tiếp cận toàn cầu của thương hiệu.
(VNF) - Dù theo đuổi mô hình kinh doanh thời trang nhanh (fast fashion), Zara đang không ngừng thay đổi trong quá trình sản xuất để đưa ra những sản phẩm vừa thân thiện với môi trường vừa đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng ra thị trường.
(VNF) - Trong khi các thị trường lớn siết chặt tiêu chuẩn, ESG đang trở thành “tấm hộ chiếu” để doanh nghiệp Việt bước vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Tuy nhiên, khoảng cách giữa khẩu hiệu và hành động vẫn còn rất lớn. Các chuyên gia cho rằng ESG chỉ thực sự mang lại giá trị khi doanh nghiệp chủ động thay đổi, thay vì chạy theo phong trào.
(VNF) - Hàng loạt quy định về chống phá rừng, minh bạch nguồn gốc và giảm phát thải đang khiến nông sản Việt đối mặt thách thức lớn khi muốn tiếp cận thị trường cao cấp. Trong đó, mắc ca – ngành còn non trẻ đang phải vượt qua yêu cầu khắt khe từ EU và các hệ thống bán lẻ quốc tế.
(VNF) - Mô hình chính quyền hai cấp được triển khai song song với yêu cầu đẩy nhanh đô thị hóa bền vững đã mở ra cơ hội tái thiết đô thị toàn diện dựa trên trụ cột số hóa, phân quyền minh bạch và liên kết vùng.
(VNF) - Ông Julien Seillan, Giám đốc Cơ quan Phát triển Pháp (AFD) tại Việt Nam cho rằng nền kinh tế Việt Nam đã vươn lên đáng kinh ngạc chỉ sau 30 năm. Bước vào giai đoạn chuyển đổi xanh, theo ông, Việt Nam cần huy động nguồn lực từ nhiều phía, trong đó có sự “vào cuộc” của khu vực kinh tế tư nhân.
(VNF) - Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và yêu cầu giảm phát thải ngày càng trở nên cấp bách, “xanh hóa sản xuất” đang trở thành xu hướng tất yếu trong ngành nông nghiệp Việt Nam. Không chỉ là khẩu hiệu, quá trình này đang dần được cụ thể hóa bằng hàng loạt mô hình mới từ năng lượng tái tạo, công nghệ số cho đến nông nghiệp tuần hoàn...
(VNF) - Trong làn sóng chuyển đổi xanh đang định hình lại nền kinh tế toàn cầu, Liên minh châu Âu (EU) không chỉ là người đặt ra “luật chơi” mới, mà còn là đối tác đồng hành giúp các nền kinh tế đang phát triển – trong đó có Việt Nam – thích ứng và vươn lên.
(VNF) - Bộ Nông nghiệp và Môi trường vừa công bố trình lộ trình siết khí thải đối với ôtô đang lưu hành. Theo đó các xe sản xuất từ năm 2017 - 2021 sẽ phải đạt chuẩn Euro 3 từ đầu năm 2026. Riêng Hà Nội và TP. HCM dự kiến áp chuẩn cao hơn nhằm giảm ô nhiễm không khí tại các khu vực đô thị lớn.
(VNF) - Tròn 30 năm hoạt động tại Việt Nam, Cargill đã liên tục đầu tư, đổi mới sáng tạo và thúc đẩy phát triển bền vững trong ngành nông nghiệp – thực phẩm. Nhân dịp này, công ty khánh thành và bàn giao điểm trường Cargill Cares thứ 125 tại Gia Lai, tiếp tục khẳng định cam kết gắn bó dài hạn với cộng đồng địa phương.
(VNF) - Từ năng lượng mặt trời, gió đến nhiên liệu LNG, hydrogen và giao thông sạch, các lĩnh vực năng lượng tái tạo được dự báo sẽ thu hút hàng chục tỷ USD vốn đầu tư, trở thành động lực tăng trưởng bền vững cho các đô thị trong thập kỷ tới.