Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm, thế giới có hơn 8 triệu người tử vong vì các bệnh liên quan đến thuốc lá, trong đó khoảng 1,3 triệu người là nạn nhân của hút thuốc thụ động. Các bệnh thường gặp bao gồm ung thư phổi, tim mạch, đột quỵ và phổi tắc nghẽn mãn tính những căn bệnh cần điều trị dài ngày, tái phát nhiều lần và đòi hỏi chi phí y tế rất cao.
Tại Việt Nam, một báo cáo của WHO công bố năm 2023 cho biết, tổng thiệt hại do thuốc lá gây ra đã vượt mức 108.000 tỷ đồng mỗi năm, tương đương khoảng 1,14% GDP quốc gia. Con số này bao gồm cả chi phí y tế trực tiếp và tổn thất năng suất lao động vì bệnh tật và tử vong sớm. Đáng lưu ý, tổng thu từ thuế thuốc lá cùng các khoản đóng góp khác vẫn không thể bù đắp được mức thiệt hại nêu trên, tạo ra một “gánh nặng kép” đối với nền kinh tế.
Không dừng lại ở đó, các nghiên cứu trong nước cho thấy người lao động hút thuốc có nguy cơ mắc bệnh cao hơn, nghỉ làm thường xuyên hơn và có năng suất thấp hơn so với người không hút thuốc. Hút thuốc thụ động tại nơi làm việc cũng làm giảm sức khỏe, sự tập trung và chất lượng công việc của những người xung quanh, làm gia tăng tai nạn lao động và giảm hiệu quả tổ chức sản xuất.
Ở cấp độ hộ gia đình, thuốc lá tạo ra một gánh nặng tài chính rõ rệt, nhất là với nhóm dân cư thu nhập thấp. Trung bình mỗi người hút thuốc chi khoảng 500.000 đến 1 triệu đồng/tháng cho thuốc lá tương đương với 6–12 triệu đồng/năm, một con số không nhỏ so với tổng thu nhập của nhiều gia đình nông thôn hoặc công nhân lao động.
Số tiền chi cho thuốc lá không chỉ “bốc hơi” khỏi ngân sách gia đình mà còn làm giảm khả năng đầu tư vào các nhu cầu thiết yếu như dinh dưỡng, giáo dục hay chăm sóc y tế. Khi người trụ cột trong gia đình mắc bệnh hoặc qua đời sớm do thuốc lá, những hậu quả kinh tế kéo theo là rất nghiêm trọng: mất nguồn thu nhập chính, chi phí y tế tăng vọt, con cái gián đoạn học hành, chất lượng sống giảm sút.
Nhiều nghiên cứu quốc tế và trong nước đã chỉ ra mối liên hệ giữa hút thuốc và tình trạng nghèo đói. Các gia đình có người hút thuốc thường có chi tiêu y tế cao hơn, nhưng khả năng tiếp cận dịch vụ y tế và bảo hiểm lại thấp hơn. Từ đó, thuốc lá trở thành một trong những yếu tố góp phần kéo dài vòng xoáy đói nghèo và bất bình đẳng xã hội.
Ở bình diện vĩ mô, chi phí chăm sóc sức khỏe cho các bệnh nhân liên quan đến thuốc lá là gánh nặng lớn đối với hệ thống bảo hiểm y tế quốc gia. Điều này làm suy giảm nguồn lực ngân sách lẽ ra được ưu tiên cho giáo dục, phát triển cơ sở hạ tầng, môi trường và các chương trình an sinh khác.
Thuốc lá không chỉ là vấn đề sức khỏe cộng đồng, mà còn là rào cản lớn cho phát triển kinh tế bền vững. Tổ chức Y tế Thế giới đã khuyến nghị các quốc gia triển khai bộ công cụ MPOWER, bao gồm: Giám sát việc sử dụng thuốc lá; Bảo vệ người không hút khỏi khói thuốc; Hỗ trợ cai nghiện; Cảnh báo về tác hại thuốc lá; Cấm quảng cáo, khuyến mại; Tăng thuế thuốc lá
Trong đó, tăng thuế thuốc lá được xem là biện pháp đơn giản và hiệu quả nhất. Kinh nghiệm từ nhiều nước cho thấy, khi giá thuốc tăng 10%, tỷ lệ hút thuốc có thể giảm từ 4 - 8%, đặc biệt là ở giới trẻ và người thu nhập thấp. Đồng thời, ngân sách nhà nước có thể tăng thêm đáng kể nếu thuế được điều chỉnh hợp lý đây là nguồn lực quan trọng để đầu tư ngược lại cho y tế cộng đồng.
Tại Việt Nam, Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá đã có hiệu lực từ năm 2012, tuy nhiên việc thực thi vẫn chưa đạt hiệu quả như mong đợi. Các vi phạm như hút thuốc tại nơi công cộng, quảng cáo trá hình trên mạng xã hội, livestream, phát mẫu thử miễn phí, tặng kèm sản phẩm… vẫn diễn ra phổ biến. Việc xử phạt còn nhẹ, thiếu tính răn đe và chưa được triển khai đồng bộ giữa các cấp chính quyền.
Đáng chú ý, thuốc lá điện tử, shisha và các sản phẩm thế hệ mới hiện nay đang trở thành “vùng trũng quản lý”. Nhiều người trẻ bị cuốn vào làn sóng “hút sạch, hút sang” mà chưa hiểu rõ rủi ro sức khỏe và hậu quả tài chính về lâu dài. Nếu không sớm có chính sách kiểm soát chặt chẽ, các sản phẩm mới này sẽ tạo ra một thế hệ nghiện nicotine mới và đẩy xã hội vào vòng xoáy chi phí y tế và thiệt hại năng suất như thuốc lá truyền thống đã gây ra.
Thuốc lá là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu có thể phòng tránh được, nhưng mặt khác, nó cũng là “kẻ đánh cắp thầm lặng” đối với nguồn lực kinh tế quốc gia. Chi phí y tế, suy giảm năng suất lao động, thiệt hại ngân sách hộ gia đình và gánh nặng lên hệ thống an sinh tất cả đang chứng minh rằng: kiểm soát thuốc lá không chỉ là bảo vệ sức khỏe, mà còn là bảo vệ sự ổn định kinh tế xã hội của đất nước.
Mỗi chính sách nghiêm túc, mỗi người dân nói không với thuốc lá chính là một bước tiến vững chắc hướng tới tương lai phát triển bền vững.
Tags:
(VNF) - Tại phiên xét xử phúc thẩm cựu Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phúc Hoàng Thị Thúy Lan được Viện kiểm sát đề nghị giảm án 24-30 tháng tù về tội Nhận hối lộ (án sơ thẩm tuyên 14 năm tù).
(VNF) - Ngày 15/12, sân bay Long Thành đã chính thức đón tàu bay thương mại đầu tiên hạ cánh do Vietnam Airlines thực hiện.
(VNF) - Cựu Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phúc (cũ) Hoàng Thị Thúy Lan đưa ra nhiều tình tiết để xin giảm nhẹ hình phạt, trong đó 'hoàn cảnh gia đình rất khó khăn.
(VNF) - Hà Tĩnh, nơi nhiều vùng biển bãi ngang và miền núi còn đối mặt với nghèo đa chiều, các chương trình giảm nghèo đang chuyển hướng mạnh sang nâng cao dân trí, dạy nghề và hỗ trợ sinh kế thực chất. Những lớp học cộng đồng, khóa đào tạo nghề gắn với doanh nghiệp và các mô hình hỗ trợ vốn – kỹ thuật đã mở ra cơ hội mới cho phụ nữ, lao động nghèo và đồng bào vùng khó.
(VNF) - Chiều nay, chuyến bay kỹ thuật sử dụng máy bay Boeing 787 của Vietnam Airlines sẽ hạ cánh xuống sân bay Long Thành để thực hiện thử tải, đánh dấu bước kiểm tra quan trọng trước khi sân bay này chính thức đón các chuyến bay chở khách đầu tiên vào ngày 19/12.
(VNF) - Mô hình "nâng cao nhận thức - chuyển đổi thói quen - ứng dụng số” không chỉ giúp hơn 200 hộ nông dân Tây Nguyên cải thiện kỹ thuật sản xuất, tăng thu nhập và tiếp cận thị trường quốc tế, mà còn trở thành điểm sáng về trao quyền kinh tế cho phụ nữ và người dân tộc thiểu số.
(VNF) - Theo TS Lê Duy Bình, dù duy trì được ổn định vĩ mô và nhiều động lực tăng trưởng mới đã manh nha hình thành song kinh tế Việt Nam vẫn cần tăng tốc chuyển đổi mô hình, nâng cao năng suất và giá trị gia tăng để tạo nền tảng vững chắc cho mục tiêu tăng trưởng cao, bền vững trong giai đoạn tới.
(VNF) - Sau một ngày thi đấu sôi nổi, Giải bóng đá Báo chí các tỉnh thành lần thứ XI – năm 2025 đã chính thức khép lại thành công vào tối 13/12 tại sân bóng Nguyên Dương (Hà Nội). Giải đấu tiếp tục khẳng định vị thế là sân chơi thể thao truyền thống, giàu ý nghĩa dành riêng cho cộng đồng những người làm báo đang công tác tại Hà Nội và các tỉnh, thành.
(VNF) - Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Thanh Hóa đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam 3 người liên quan Công ty TNHH Thương mại vàng bạc Kim Chung để điều tra về hành vi "Trốn thuế".
(VNF) - Chủ tiệm vàng Kim Chung bị khởi tố trốn thuế hàng nghìn tỷ; “nữ đại gia” Phạm Mỹ Hạnh lừa đảo góp vốn trồng sâm Ngọc Linh, chiếm đoạt hơn 850 tỷ đồng; đồng thời, Chủ tịch Công ty Công nghệ NhoNho đang bị truy nã đặc biệt.
(VNF) - Sáng 13/12, tại sân bóng Nguyên Dương (phường Đại Mỗ, TP. Hà Nội), Giải bóng đá Báo chí các tỉnh thành lần thứ XI – năm 2025 đã chính thức khai mạc trong không khí sôi nổi, đoàn kết của những người làm báo, bất chấp điều kiện thời tiết mưa lạnh đặc trưng của mùa đông Hà Nội.
(VNF) - Ông Nguyễn Đức Hiển, Phó trưởng ban Chính sách, Chiến lược Trung ương nhận định hệ thống ngân hàng không thể mở rộng mãi, việc tăng cung tín dụng quá mức cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Nếu đặt mục tiêu tăng trưởng hai con số nhưng lạm phát cao thì con số tăng trưởng đó sẽ không còn nhiều ý nghĩa.
(VNF) - Ngày 12/12, TAND TP. HCM đã tuyên án đối với bị cáo Nguyễn Thị Thanh Nhàn (Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty AIC) và các đồng phạm trong vụ án vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.
(VNF) - Trường hợp phát hiện vi phạm, không đúng đối tượng, không đảm bảo điều kiện về thu nhập, nhà ở xã hội sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật; nếu đã thực hiện mua - bán sẽ bị thu hồi căn hộ.
(VNF) - Bộ Công an quyết định truy nã đặc biệt nguy hiểm đối với bị can Hoàng Bá Nghị, Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH Công nghệ NhoNho.
(VNF) - Bộ Công Thương phối hợp với Đại sứ quán Thụy Sĩ tại Việt Nam tổ chức Hội nghị Tổng kết Dự án Chính sách thương mại và Xúc tiến xuất khẩu Việt Nam do Chính phủ Thụy Sĩ tài trợ (Dự án SwissTrade).
(VNF) - Nhằm tăng tốc chuyển đổi số và hình thành năng lực làm việc với AI trong toàn hệ thống, Tổng công ty Phân bón và Hóa chất Dầu khí (PVFCCo – Phú Mỹ) đã triển khai chương trình đào tạo AI chuyên sâu theo từng nghiệp vụ, với sự tham gia toàn thể các phòng ban tại Tổng công ty và Nhà máy Đạm Phú Mỹ. Khác với đào tạo kỹ năng thông thường, chương trình hướng tới thay đổi tư duy, chuẩn hóa quy trình và đưa AI vào các tác vụ thực tế ngay trong từng khốinghiệp vụ.
(VNF) - Thủ tướng yêu cầu bảo đảm đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn, điều kiện, quy trình theo quy định để tổ chức khai thác thương mại cảng hàng không quốc tế Long Thành vào đầu năm 2026.
(VNF) - Thủ tướng giao Bộ Xây dựng nghiên cứu đề xuất của CT Group về dự án đường sắt TP. HCM - Cần Thơ - Cà Mau và hướng dẫn doanh nghiệp thực hiện theo quy định pháp luật.
(VNF) - Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết kỳ họp thứ 10 đã hoàn thành toàn bộ chương trình, thông qua 51 luật và 39 nghị quyết quan trọng, tạo nền tảng cho giai đoạn phát triển tiếp theo.
(VNF) - 174 cán bộ diện Trung ương quản lý bị xử lý kỷ luật trong nhiệm kỳ vừa qua, trong đó xử lý hình sự 66 cán bộ, kể cả đương chức và nghỉ hưu.
(VNF) - Từ 1/7/2026, 38 ngành, nghề kinh doanh có điều kiện sẽ không cần xin giấy phép, được chuyển sang hậu kiểm, nhằm thúc đẩy tự do kinh doanh.
(VNF) - Ở những bản làng miền Tây Nghệ An, việc nâng cao dân trí không chỉ là mở mang tri thức mà còn trực tiếp tạo ra cơ hội thoát nghèo bền vững. Từ lớp học đến công tác tuyên truyền, từ đào tạo nghề đến hỗ trợ kỹ thuật, tri thức đang mở ra con đường mới cho đồng bào dân tộc thiểu số.
(VNF) - Quốc hội đã thông qua Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù nhằm tạo điều kiện cho Hà Nội triển khai các dự án lớn, mang tính cấp bách và chiến lược.
(VNF) - Quốc hội đã thông qua nghị quyết tạo điều kiện để tư nhân đầu tư điện hạt nhân mô đun nhỏ, đồng thời bổ sung nhiều cơ chế thuận lợi thúc đẩy điện gió ngoài khơi và các dự án năng lượng giai đoạn 2026-2030.
(VNF) - Tại phiên xét xử phúc thẩm cựu Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phúc Hoàng Thị Thúy Lan được Viện kiểm sát đề nghị giảm án 24-30 tháng tù về tội Nhận hối lộ (án sơ thẩm tuyên 14 năm tù).
(VNF) - Dự án cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh có tổng chiều dài 121km, phân kỳ thành 2 giai đoạn với tổng mức đầu tư gần 23000 tỷ đồng và dự kiến thông tuyến vào ngày 19/12 tới đây.
