Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm, thế giới có hơn 8 triệu người tử vong vì các bệnh liên quan đến thuốc lá, trong đó khoảng 1,3 triệu người là nạn nhân của hút thuốc thụ động. Các bệnh thường gặp bao gồm ung thư phổi, tim mạch, đột quỵ và phổi tắc nghẽn mãn tính những căn bệnh cần điều trị dài ngày, tái phát nhiều lần và đòi hỏi chi phí y tế rất cao.
Tại Việt Nam, một báo cáo của WHO công bố năm 2023 cho biết, tổng thiệt hại do thuốc lá gây ra đã vượt mức 108.000 tỷ đồng mỗi năm, tương đương khoảng 1,14% GDP quốc gia. Con số này bao gồm cả chi phí y tế trực tiếp và tổn thất năng suất lao động vì bệnh tật và tử vong sớm. Đáng lưu ý, tổng thu từ thuế thuốc lá cùng các khoản đóng góp khác vẫn không thể bù đắp được mức thiệt hại nêu trên, tạo ra một “gánh nặng kép” đối với nền kinh tế.
Không dừng lại ở đó, các nghiên cứu trong nước cho thấy người lao động hút thuốc có nguy cơ mắc bệnh cao hơn, nghỉ làm thường xuyên hơn và có năng suất thấp hơn so với người không hút thuốc. Hút thuốc thụ động tại nơi làm việc cũng làm giảm sức khỏe, sự tập trung và chất lượng công việc của những người xung quanh, làm gia tăng tai nạn lao động và giảm hiệu quả tổ chức sản xuất.
Ở cấp độ hộ gia đình, thuốc lá tạo ra một gánh nặng tài chính rõ rệt, nhất là với nhóm dân cư thu nhập thấp. Trung bình mỗi người hút thuốc chi khoảng 500.000 đến 1 triệu đồng/tháng cho thuốc lá tương đương với 6–12 triệu đồng/năm, một con số không nhỏ so với tổng thu nhập của nhiều gia đình nông thôn hoặc công nhân lao động.
Số tiền chi cho thuốc lá không chỉ “bốc hơi” khỏi ngân sách gia đình mà còn làm giảm khả năng đầu tư vào các nhu cầu thiết yếu như dinh dưỡng, giáo dục hay chăm sóc y tế. Khi người trụ cột trong gia đình mắc bệnh hoặc qua đời sớm do thuốc lá, những hậu quả kinh tế kéo theo là rất nghiêm trọng: mất nguồn thu nhập chính, chi phí y tế tăng vọt, con cái gián đoạn học hành, chất lượng sống giảm sút.
Nhiều nghiên cứu quốc tế và trong nước đã chỉ ra mối liên hệ giữa hút thuốc và tình trạng nghèo đói. Các gia đình có người hút thuốc thường có chi tiêu y tế cao hơn, nhưng khả năng tiếp cận dịch vụ y tế và bảo hiểm lại thấp hơn. Từ đó, thuốc lá trở thành một trong những yếu tố góp phần kéo dài vòng xoáy đói nghèo và bất bình đẳng xã hội.
Ở bình diện vĩ mô, chi phí chăm sóc sức khỏe cho các bệnh nhân liên quan đến thuốc lá là gánh nặng lớn đối với hệ thống bảo hiểm y tế quốc gia. Điều này làm suy giảm nguồn lực ngân sách lẽ ra được ưu tiên cho giáo dục, phát triển cơ sở hạ tầng, môi trường và các chương trình an sinh khác.
Thuốc lá không chỉ là vấn đề sức khỏe cộng đồng, mà còn là rào cản lớn cho phát triển kinh tế bền vững. Tổ chức Y tế Thế giới đã khuyến nghị các quốc gia triển khai bộ công cụ MPOWER, bao gồm: Giám sát việc sử dụng thuốc lá; Bảo vệ người không hút khỏi khói thuốc; Hỗ trợ cai nghiện; Cảnh báo về tác hại thuốc lá; Cấm quảng cáo, khuyến mại; Tăng thuế thuốc lá
Trong đó, tăng thuế thuốc lá được xem là biện pháp đơn giản và hiệu quả nhất. Kinh nghiệm từ nhiều nước cho thấy, khi giá thuốc tăng 10%, tỷ lệ hút thuốc có thể giảm từ 4 - 8%, đặc biệt là ở giới trẻ và người thu nhập thấp. Đồng thời, ngân sách nhà nước có thể tăng thêm đáng kể nếu thuế được điều chỉnh hợp lý đây là nguồn lực quan trọng để đầu tư ngược lại cho y tế cộng đồng.
Tại Việt Nam, Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá đã có hiệu lực từ năm 2012, tuy nhiên việc thực thi vẫn chưa đạt hiệu quả như mong đợi. Các vi phạm như hút thuốc tại nơi công cộng, quảng cáo trá hình trên mạng xã hội, livestream, phát mẫu thử miễn phí, tặng kèm sản phẩm… vẫn diễn ra phổ biến. Việc xử phạt còn nhẹ, thiếu tính răn đe và chưa được triển khai đồng bộ giữa các cấp chính quyền.
Đáng chú ý, thuốc lá điện tử, shisha và các sản phẩm thế hệ mới hiện nay đang trở thành “vùng trũng quản lý”. Nhiều người trẻ bị cuốn vào làn sóng “hút sạch, hút sang” mà chưa hiểu rõ rủi ro sức khỏe và hậu quả tài chính về lâu dài. Nếu không sớm có chính sách kiểm soát chặt chẽ, các sản phẩm mới này sẽ tạo ra một thế hệ nghiện nicotine mới và đẩy xã hội vào vòng xoáy chi phí y tế và thiệt hại năng suất như thuốc lá truyền thống đã gây ra.
Thuốc lá là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu có thể phòng tránh được, nhưng mặt khác, nó cũng là “kẻ đánh cắp thầm lặng” đối với nguồn lực kinh tế quốc gia. Chi phí y tế, suy giảm năng suất lao động, thiệt hại ngân sách hộ gia đình và gánh nặng lên hệ thống an sinh tất cả đang chứng minh rằng: kiểm soát thuốc lá không chỉ là bảo vệ sức khỏe, mà còn là bảo vệ sự ổn định kinh tế xã hội của đất nước.
Mỗi chính sách nghiêm túc, mỗi người dân nói không với thuốc lá chính là một bước tiến vững chắc hướng tới tương lai phát triển bền vững.
Tags:
(VNF) - Theo báo cáo của UBND tỉnh Lâm Đồng, toàn tỉnh ghi nhận trên 186 điểm sạt lở, đặc biệt tại các tuyến đường cửa ngõ ra vào Đà Lạt đang đối mặt với nguy cơ mất an toàn giao thông do nhiều tuyến đèo bị chia cắt.
(VNF) - Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh chương trình mục tiêu quốc gia cần rõ cơ quan chủ trì và mục tiêu đến đâu, không được trùng lặp với các chương trình trước đây và mục tiêu cuối cùng phải là người dân được thụ hưởng.
(VNF) - Sở Xây dựng tỉnh Bắc Ninh công khai bán mở bán hàng nghìn căn hộ nhà ở xã hội với mức giá chỉ từ 12 triệu đồng/m2.
(VNF) - Dự án Thủy điện Háng Đồng B công suất 28MW do Công ty TNHH Xuân Thiện Ninh Bình làm chủ đầu tư có tổng vốn đầu tư hơn 1.200 tỷ đồng.
(VNF) - Vietravel, cổ đông sáng lập của Vietravel Airlines muốn thoái toàn bộ phần vốn góp, một động thái được cho là "mở đường" cho AirAsia vào đầu tư.
(VNF) - Đợt mưa lũ kéo dài tại miền Trung đã gây thiệt hại kinh tế sơ bộ gần 14.000 tỷ đồng, 102 người chết và mất tích, hàng trăm nghìn ngôi nhà bị ngập…
(VNF) - Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho rằng để góp phần hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số, ngoài huy động vốn sẵn có của nền kinh tế thì trong 5 năm tới, TP. HCM cần huy động thêm 1,8 triệu tỷ đồng từ các dự án chiến lược, đòi hỏi phải bổ sung các giải pháp mang tính đột phá vào Nghị quyết 98 và thành lập Khu thương mại tự do nhằm thu hút nguồn lực đầu tư.
(VNF) - Ông Nguyễn Tiến Huy, Giám đốc Văn phòng Doanh nghiệp vì sự Phát triển bền vững (VCCI) cho biết, trong bối cảnh toàn cầu hóa mạnh mẽ và yêu cầu ngày càng cao từ thị trường quốc tế, kinh doanh có trách nhiệm không còn là lựa chọn tự nguyện, mà đã trở thành một tiêu chuẩn bắt buộc.
(VNF) - Đại biểu Quốc hội Trần Thị Thu Đông cho rằng tuyệt đối không thể để lao động sáng tạo, trở thành nguồn tài nguyên miễn phí cho các hệ thống tự động.
(VNF) - UBND tỉnh Đồng Nai giao Thuế tỉnh kiểm tra xử lý việc Tổng Công ty Tín Nghĩa không kê khai nộp thuế GTGT đối với số tiền 535 tỷ đồng, thu được từ hoạt động chuyển nhượng quyền sử dụng đất thuê trả tiền thuê đất hàng năm và quyền phát triển dự án theo đúng quy định pháp luật.
(VNF) - Ngày 10/11/2025, Bộ trưởng Bộ Xây dựng ban hành Thông tư 32/2025/TT-BXD, trong đó có thay thế một số mẫu hồ sơ mua nhà ở xã hội.
(VNF) - Sáng ngày 24/11, Quốc hội chính thức bước vào tuần làm việc thứ sáu của kỳ họp thứ 10. Trong tuần này, một trong những vấn đề nổi bật được đưa ra thảo luận là dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi) cùng với điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.
(VNF) - Đề kháng kháng sinh (AMR) đang nổi lên như một mối đe dọa đối với sự ổn định tài chính và tăng trưởng kinh tế, y tế của Việt Nam. Các chuyên gia cho rằng, bài toán đặt ra cho Việt Nam không còn là "chi bao nhiêu" mà là "đầu tư thế nào" để ngăn chặn thảm họa kép về sức khỏe và kinh tế này.
(VNF) - Mưa lũ những ngày qua đã gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng tại các miền Trung, khiến 102 người chết và mất tích, hàng trăm nghìn ngôi nhà bị ngập, hơn 80.000ha lúa và hoa màu hư hỏng...
(VNF) - Thanh tra Chính phủ vừa chỉ ra hạn chế, thiếu sót, vi phạm tại dự án Cải tạo, nâng cấp đê Hữu sông Đáy do Ban QLDA Đầu tư xây dựng công trình Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Ninh Bình làm chủ đầu tư.
(VNF) - Trang web chính thức của thẩm mỹ viện Mailisa vẫn công khai hiển thị toàn bộ sản phẩm và cho phép khách hàng đặt mua như bình thường.
(VNF) - Đóng góp cho Dự thảo các Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng, Hiệp hội Tư vấn Tài chính Việt Nam (VFCA) đề nghị bổ sung cụm từ “kỹ năng quản lý tài chính cá nhân – gia đình” vào nội dung về phát triển mạnh mẽ, toàn diện văn hoá và con người Việt Nam.
(VNF) - Ông Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng kinh tế Việt Nam năm 2025 duy trì tăng trưởng ấn tượng khoảng 7,85% nhờ những điểm sáng từ đầu tư công, vốn FDI và triển khai đồng bộ “Bộ tứ chiến lược” cùng các Nghị quyết mới, tạo nền tảng vững chắc cho tăng trưởng bền vững trong dài hạn.
(VNF) - Không chỉ là “thành phố biển” theo mùa, Hải Phòng đang từng bước tái cấu trúc ngành du lịch theo hướng khai thác quanh năm.
(VNF) - Ngày 21/11, Ban tổ chức Giải bóng đá báo chí tỉnh thành 2025 đã tổ chức cuộc họp khởi động nhằm chuẩn bị các công việc cần thiết cho giải đấu năm nay.
(VNF) - Liên danh Chủ đầu tư Tổng công ty Đầu tư và Phát triển nhà Hà Nội và Tổng công ty Viglacera – CTCP hướng dẫn hồ sơ mua, thuê mua, thuê nhà ở xã hội của dự án nhà ở xã hội CT3 thuộc dự án đầu tư xây dựng Khu nhà ở xã hội tại ô đất CT3, CT4 KĐT mới Kim Chung, xã Thiên Lộc, thành phố Hà Nội.
(VNF) - Hai dự án xây dựng cơ sở hạ tầng Khu du lịch sinh thái Tràng An (gọi tắt là dự án Sinh thái Tràng An) và Dự án thành phần xây dựng cơ sở hạ tầng khu núi chùa Bái Đính (dự án Núi chùa Bái Đính) vừa bị Thanh tra Chính phủ nêu ra hàng loạt sai phạm, tồn tại.
(VNF) - Mưa lớn kéo dài nhiều ngày qua đã gây ngập lụt nghiêm trọng trên diện rộng ở Khánh Hòa, khiến gần 15.000 hộ dân bị ảnh hưởng và 126 điểm giao thông sạt lở. Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh cho biết đây mới chỉ là số liệu thống kê ban đầu, bởi nhiều khu vực vẫn đang ngập sâu, mất điện, mất liên lạc, gây khó khăn cho công tác rà soát thiệt hại.
(VNF) - Trước tình hình mưa lớn kéo dài gây lũ lịch sử tại nhiều tỉnh miền Trung và Tây Nguyên, Hà Nội đã xây dựng kế hoạch hỗ trợ các địa phương bị thiệt hại.
(VNF) - Bà Phan Thị Mai cùng chồng là Hoàng Kim Khánh - chủ thẩm mỹ viện Mailisa - bị bắt với cáo buộc buôn lậu.
(VNF) - Theo báo cáo của UBND tỉnh Lâm Đồng, toàn tỉnh ghi nhận trên 186 điểm sạt lở, đặc biệt tại các tuyến đường cửa ngõ ra vào Đà Lạt đang đối mặt với nguy cơ mất an toàn giao thông do nhiều tuyến đèo bị chia cắt.
(VNF) - Dự án Khu phức hợp công nghiệp – đô thị – dịch vụ Tiên Tiến (Mường Central) do Công ty cổ phần Thương mại Dạ Hợp thực hiện, với quy mô diện tích lên tới 82ha.
