TP. HCM: Chỉ rõ bất cập khi xây nhà ở xã hội trong khu nhà ở thương mại cao cấp

Sở Quy hoạch và Kiến trúc TP. HCM vừa có báo cáo về việc triển khai các dự án nhà ở xã hội trên địa bàn TP. HCM giai đoạn 2016 - 2025.

Theo Sở Quy hoạch và Kiến trúc, qua rà soát quá trình triển khai thực hiện nhà ở xã hội giai đoạn 2016 - 2021, đa số các đồ án quy hoạch phân khu trên địa bàn TP. HCM được duyệt chưa xác định vị trí, quy mô, diện tích quỹ đất bố trí nhà ở xã hội hoặc chưa được cập nhật các dự án nhà ở xã hội.

Quy định tại Luật Nhà ở 2014, việc bắt các dự án nhà ở thương mại tại các đô thị loại 3 trở lên phải dành quỹ đất xây dựng nhà ở xã hội (tỷ lệ 20% theo quy định của Chính phủ) chưa phù hợp với thực tiễn.

Lý do, việc yêu cầu các dự án phải dành quỹ đất nhà ở xã hội mà không căn cứ vào chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở của địa phương có thể dẫn đến tình trạng quỹ đất này không được đưa vào đầu tư, gây mất mỹ quan đô thị, lãng phí nguồn lực đất đai và làm tăng giá nhà ở.

Đối với các dự án nhà ở thương mại có quy mô sử dụng đất nhỏ (ví dụ dưới 2ha tại các đô thị loại đặc biệt và loại I), việc dành quỹ đất 20% cũng không khả thi do không đủ diện tích tối thiểu để đầu tư một khối nhà ở xã hội độc lập có thể tiềm ẩn các tiêu cực, không công bằng. 

Trường hợp người thu nhập thấp vào ở các căn hộ nhà ở xã hội trong các dự án nhà ở thương mại cao cấp, chỉ tính riêng chi phí quản lý vận hành tòa nhà, các dịch vụ thiết yếu khác, cũng không phù hợp với thu nhập của họ.

Do đó, Sở Quy hoạch và Kiến trúc kiến nghị Bộ Xây dựng sớm rà soát, sửa đổi, bổ sung các văn bản hướng dẫn thi hành các luật liên quan đến quy hoạch phù hợp với quy định của Luật Quy hoạch.

Đối với các luật, nghị định, thông tư hướng dẫn thi hành, tiêu chuẩn, quy chuẩn quy hoạch mới đã có, kiến nghị Bộ Xây dựng quy định đặc thù cho TP. HCM là đô thị đặc biệt có những yêu cầu quản lý khác với nhiều tỉnh, thành có mật độ đô thị hóa chưa cao.

Nghiên cứu cho phép một chủ đầu tư có nhiều dự án đang được triển khai trên cùng một quận/huyện được hoán đổi diện tích đất để xây dựng nhà ở xã hội tập trung vào một dự án.

Việc này sẽ tạo điều kiện cho chủ đầu tư kinh doanh, khai thác và vận hành được thuận lợi hoặc có các quy định, giải pháp khác về cơ chế chính sách thu hút đầu tư.

Tại TP. HCM, giai đoạn 2016 - 2020, là giai đoạn nhà ở xã hội phát triển mạnh mẽ nhất, TP. HCM có 19 dự án nhà ở xã hội đã hoàn thành và đưa vào sử dụng, cung ứng cho thị trường 1,23 triệu m2 sàn, tương ứng 14.954 căn hộ, đạt 69,2% so với chỉ tiêu đề ra. 

Giai đoạn 2021 – 2030, tổng nhu cầu nhà ở xã hội của TP. HCM khoảng 37 triệu m2 sàn. Trong đó, đối tượng là người thu nhập thấp khoảng 15 triệu m2 sàn; công nhân làm việc tại các khu công nghiệp, cụm công nghiệp trên địa bàn khoảng 12 triệu m2 sàn. Tương ứng nhu cầu quỹ đất phát triển nhà ở xã hội giai đoạn này 451ha, và nhu cầu vốn đầu tư xây dựng khoảng 86.400 tỷ đồng.

Dự kiến giai đoạn 2021-2030, TP. HCM phát triển khoảng 6,58 triệu m2 sàn nhà ở xã hội, tương ứng 93.000 căn nhà. Trong đó, nhà ở cho thuê phấn đấu đạt hơn 1,3 triệu m2 sàn, tương ứng 18.600 căn hộ; nhà ở lưu trú công nhân trên 700.000 m2 sàn, tương ứng 12.500 căn hộ.