Trồng cây và phát điện: Công thức '2 vụ mùa' trên 1 diện tích, cùng thời điểm
Hoàng Minh -
Chủ nhật, 29/06/2025 10:15 (GMT+7)
(VNF) - Không chỉ thu hoạch trái cây, một cánh đồng tại miền Nam nước Đức giờ đây còn thu cả ánh mặt trời. Mô hình "nông điện", kết hợp giữa sản xuất nông nghiệp và điện mặt trời đang được Đức thử nghiệm trên vườn anh đào, mở ra hướng đi mới trong ứng phó biến đổi khí hậu và khủng hoảng năng lượng.
Hai "vụ mùa" trên một diện tích
Tại Fronreute, bang Baden-Württemberg (Đức) – nơi nổi tiếng với những trang trại trái cây lâu đời, một dự án đặc biệt vừa được khởi động. Các tấm pin mặt trời nhẹ, linh hoạt được lắp đặt ngay phía trên những hàng cây anh đào, phủ bóng xuống khu vườn đang vào mùa kết trái. Đây không chỉ là giải pháp bảo vệ cây khỏi nắng gắt và mưa đá, mà còn là một nhà máy điện mini đang hoạt động.
Dự án do Viện Fraunhofer ISE, một trong những tổ chức nghiên cứu năng lượng mặt trời hàng đầu thế giới, phối hợp cùng công ty VOEN Vöhringer GmbH thực hiện. Mục tiêu: khai thác điện mặt trời ngay trên đất nông nghiệp mà không làm gián đoạn hoạt động canh tác.
Theo đại diện Fraunhofer ISE, hệ thống nông điện (hay còn gọi là nông quang điện) này có thể tạo ra công suất tới 420 kW/ha, đủ cung cấp điện cho hơn 100 hộ gia đình. Điều đặc biệt là toàn bộ giàn pin được tích hợp vào khung bảo vệ cây có sẵn, không cần phá đất hay dựng thêm công trình mới. Đây chính là ý tưởng “thu hoạch kép”: vừa làm nông, vừa sản xuất điện.
Không giống những trang trại năng lượng mặt trời trải dài trên đất trống, mô hình “agrivoltaics” – hay nông điện – tại Đức hướng tới việc tận dụng chính những giàn che nông nghiệp vốn đã phổ biến trong ngành trồng cây ăn quả.
Các tấm pin siêu nhẹ, dưới 5kg/m², được gắn trực tiếp lên mái che lưới chống mưa đá. Chúng tạo bóng râm vừa đủ để hạn chế hiện tượng cháy quả vào mùa hè, đồng thời giảm bốc hơi nước, tiết kiệm đáng kể chi phí tưới tiêu. Dưới giàn pin, những cây anh đào vẫn đâm chồi, kết trái bình thường, thậm chí chất lượng trái được cải thiện trong môi trường vi khí hậu ổn định hơn.
“Chúng tôi dùng cảm biến để theo dõi ánh sáng, nhiệt độ và độ ẩm liên tục dưới mái pin. Các dữ liệu cho thấy cây trồng thích ứng tốt, không bị ảnh hưởng năng suất như lo ngại ban đầu,” ông Alexander Weselek, đại diện nhóm nghiên cứu từ Fraunhofer ISE, chia sẻ.
Xu hướng toàn cầu: trồng cây dưới những tấm pin
Vùng Baden-Württemberg hiện có hơn 5.000 ha đất nông nghiệp sử dụng mái che để bảo vệ cây trồng khỏi thiên tai. Đây là tiềm năng khổng lồ để nhân rộng mô hình nông điện mà không cần chuyển đổi mục đích sử dụng đất – một vấn đề vốn nhạy cảm ở châu Âu.
Chính quyền bang đã tài trợ dự án thông qua chương trình Invest BW, hỗ trợ đổi mới công nghệ trong nông nghiệp xanh. Nếu dự án đạt kỳ vọng, mô hình này sẽ được nhân rộng trong ngành trồng táo, nho và các loại trái cây khác.
Không dừng lại ở quy mô một trang trại, Fraunhofer ISE kỳ vọng các công ty điện lực có thể tham gia đầu tư vào mô hình này, tạo thành mạng lưới sản xuất điện phân tán ngay giữa các vùng nông thôn – nơi nhu cầu điện ổn định và chi phí truyền tải luôn là thách thức.
Dù mới được chú ý gần đây, mô hình agrivoltaics thực chất đã xuất hiện từ những năm 1980 tại Nhật Bản. Đến nay, nó đã lan rộng ra hơn 20 quốc gia, đặc biệt tại châu Âu, châu Á và Mỹ.
Một số mô hình tiêu biểu gồm: Pin nâng cao (trên 3m) cho phép canh tác cơ giới bên dưới; Pin xen giữa các luống cây như trong trồng nho ở Pháp; Pin lắp trên mái nhà kính ở Hà Lan, Nhật Bản.
Lợi ích của agrivoltaics không chỉ dừng ở sản xuất điện mà còn giúp giảm tác động của nắng nóng, gió mạnh, hạn hán lên cây trồng; tăng hiệu quả sử dụng đất – vốn là nguồn tài nguyên ngày càng khan hiếm; tạo thêm thu nhập cho nông dân nhờ bán điện hoặc tiết kiệm điện dùng tại chỗ.
Theo Liên minh Năng lượng Mặt trời (ISES), hiện thế giới đã có khoảng 2 GW công suất điện mặt trời được lắp đặt theo mô hình agrivoltaics. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng khốc liệt, đây được xem là giải pháp “hai trong một” bền vững nhất cho ngành nông nghiệp tương lai.
(VNF) - Mùa ĐHĐCĐ năm nay của ngành năng lượng tái tạo không rộn ràng như kỳ vọng, khi đa phần doanh nghiệp đều đưa ra những kế hoạch kinh doanh khá thận trọng. Có lẽ, trước khi “tái tạo năng lượng”, đây là thời điểm để DN “tái tạo niềm tin” từ cổ đông, thị trường, và quan trọng nhất, từ chính nội lực của mình.
(VNF) - Được đánh giá là lĩnh vực còn nhiều tiềm năng song các nhà đầu tư điện mặt trời áp mái vẫn gần ngại đầu tư vào lĩnh vực này do thiếu vốn đầu tư ban đầu hoặc lo ngại về thủ tục pháp lý và hiệu quả vận hành.
(VNF) - Hơn 4.000 MW điện mặt trời và điện gió đã xây dựng xong nhưng chưa được ký hợp đồng mua bán điện (PPA) hoặc bị cắt giảm công suất thường xuyên do không giải tỏa được lưới.
(VNF) - Ông Phạm Đại Dương, Phó Trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương nhấn mạnh để hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số giai đoạn 2026–2030, Việt Nam cần một cú hích đổi mới mô hình tăng trưởng, trong đó kinh tế tuần hoàn giữ vai trò then chốt, gắn với chuyển đổi xanh, chuyển đổi số và nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực.
(VNF) - UNDP cho rằng tăng trưởng cao sẽ khó duy trì bền vững nếu nền kinh tế vẫn vận hành chủ yếu theo mô hình tuyến tính. Trước sức ép ngày càng lớn từ cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm và biến đổi khí hậu, kinh tế tuần hoàn cần được thúc đẩy như một hướng đi chiến lược, giúp Việt Nam vừa giữ nhịp tăng trưởng nhanh, vừa nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực và sức chống chịu của nền kinh tế trong dài hạn.
(VNF) - Theo Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế - NHNN, Nghị định hỗ trợ lãi suất 2%/năm cho doanh nghiệp tư nhân, hộ kinh doanh và cá nhân thực hiện các dự án xanh, tuần hoàn, áp dụng tiêu chuẩn ESG dự kiến sẽ có hiệu lực vào đầu năm 2026.
(VNF) - Theo Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Ngọc Cảnh, để thực hiện các mục tiêu tăng trưởng xanh và phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, Việt Nam cần khoảng 670 – 700 tỷ USD vốn đầu tư dài hạn, đòi hỏi phải huy động và đa dạng hóa mạnh mẽ các nguồn lực tài chính ngoài ngân sách, đặc biệt từ tín dụng xanh, thị trường vốn và khu vực tư nhân.
(VNF) -TS Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng tư vấn chính sách của Thủ tướng Việt Nam khẳng định. trong bối cảnh nhu cầu vốn cho chuyển đổi xanh, đổi mới công nghệ ngày càng lớn, Việt Nam cần duy trì tốc độ tăng vốn đầu tư khoảng 10% mỗi năm, đồng thời nghiên cứu thành lập Quỹ khẩn cấp quốc gia để ứng phó với các rủi ro.
(VNF) - Đại sứ Canada tại Việt Nam Jim Nickel cho rằng, Việt Nam đang hội tụ nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển mạnh mẽ thị trường đầu tư tác động, từ tốc độ tăng trưởng kinh tế, cam kết chính sách về phát triển bền vững đến hệ sinh thái doanh nghiệp tạo tác động ngày càng trưởng thành.
(VNF) - Nhựa Bình Thuận phát hành 260 tỷ đồng trái phiếu xanh kỳ hạn 7 năm, được GuarantCo bảo lãnh thanh toán, tài trợ dự án nhà máy nhựa Hưng Yên và pallet tái chế.
(VNF) - Giới chuyên gia khẳng định, Việt Nam đang ở thời điểm then chốt để trở thành trung tâm đầu tư tác động của khu vực ASEAN, với 17,5 triệu đô la Canada (tương đương 12,5 triệu USD) vốn tư nhân đã được huy động thông qua Dự án Sẵn sàng cho Đầu tư Tác động tại Việt Nam (IIRV) do Quỹ Đầu tư Tác động (IIX) thực hiện.