Ví điện tử tìm cách 'thoát xác' cho cuộc chơi mới

Chuyển mình để tồn tại

Một báo cáo mới đây của VinVentures nhận định rằng các công ty Fintech hoạt động trong lĩnh vực thanh toán, đặc biệt là ví điện tử, đang đối mặt với thách thức lớn khi hệ sinh thái ngân hàng số tại Việt Nam phát triển mạnh mẽ. Sự cạnh tranh từ hệ thống thanh toán qua mã QR của ngân hàng đã buộc các Fintech phải chi hàng trăm triệu USD vào các chương trình khuyến mãi và hợp tác, trong khi đó, khung pháp lý dành cho Fintech vẫn chưa rõ ràng.

Diễn biến này dần hiện thực hóa những dự đoán của giới chuyên gia về tương lai của Fintech, đặc biệt trong lĩnh vực thanh toán. Trước sự trỗi dậy nhanh chóng của các ngân hàng số, hệ thống ngân hàng truyền thống đã mạnh tay đầu tư vào chuyển đổi số, dần lấy lại lợi thế khi dịch vụ thanh toán qua ứng dụng ngân hàng trở nên phổ biến với chi phí gần như bằng 0.

Để giữ chân và gia tăng người dùng, các chuyên gia cho rằng ví điện tử cần tập trung vào hai yếu tố quan trọng: chương trình khuyến mãi và đầu tư vào nghiên cứu, phát triển công nghệ (R&D). Tuy nhiên, khuyến mãi không phải là giải pháp bền vững để đảm bảo sự tồn tại lâu dài, mà chính sự đổi mới công nghệ và mở rộng dịch vụ mới có thể giúp các ví điện tử duy trì vị thế trên thị trường.

Trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt, việc chuyển hướng và đa dạng hóa dịch vụ gần như trở thành chiến lược bắt buộc đối với các ví điện tử. Quá trình đào thải trên thị trường ngày càng rõ nét, điển hình là trường hợp Moca – một trong những ví điện tử từng dẫn đầu thị trường – tuyên bố dừng hoạt động.

Theo giới chuyên gia, sự “dừng cuộc chơi” của Moca là điều tất yếu, bởi ví này gần như không có sự đổi mới đáng kể kể từ khi được Grab mua lại vào năm 2018. Trong khi đó, các đối thủ như MoMo, ShopeePay, ZaloPay… đã nhanh chóng mở rộng sang các mảng tài chính cá nhân như quản lý chi tiêu, cho vay tiêu dùng, đầu tư chứng khoán, mở thẻ ngân hàng…

Đáng chú ý, mô hình "mua trước, trả sau" (Buy Now, Pay Later - BNPL) đang được các ví điện tử tích cực triển khai và dần trở thành phương thức thanh toán phổ biến trong giới trẻ. Hình thức này giúp tiếp cận nhóm khách hàng chưa đủ điều kiện sử dụng các dịch vụ tín dụng truyền thống nhưng vẫn có nhu cầu tiêu dùng trước và thanh toán sau.

Ngoài ra, tính năng quản lý chi tiêu cũng đang nhận được sự quan tâm lớn trong bối cảnh người dùng ngày càng chú trọng đến tài chính cá nhân. Nhờ ứng dụng AI, các ví điện tử có thể phân loại giao dịch, phân tích hành vi chi tiêu và đưa ra gợi ý tối ưu tài chính như một cố vấn tài chính ảo. Nhiều người dùng thậm chí duy trì thói quen sử dụng một ví điện tử duy nhất để dễ dàng theo dõi và điều chỉnh chi tiêu khi cần thiết.

Trao đổi với VietnamFinance, đại diện MoMo – một trong những ứng dụng tài chính có lượng người dùng lớn nhất tại Việt Nam – cho biết thị trường ví điện tử trong nước vẫn còn nhiều tiềm năng phát triển. Tuy nhiên, nhu cầu của người dùng đang dần dịch chuyển từ các dịch vụ thanh toán đơn thuần sang những giải pháp tài chính toàn diện hơn.

“Trong thời gian tới, chúng tôi tin rằng động lực tăng trưởng chính của thị trường sẽ đến từ quá trình chuyển đổi của các ví điện tử lớn thành nền tảng tài chính đa dịch vụ. Sự thay đổi này không chỉ mở rộng danh mục sản phẩm, mà còn tạo cầu nối giúp người dân tiếp cận dễ dàng hơn với các giải pháp tài chính từ ngân hàng và tổ chức tín dụng chính thống, góp phần xây dựng hệ sinh thái tài chính an toàn, hiệu quả và bền vững”, đại diện MoMo nhấn mạnh.

Nắm bắt cơ hội vàng

Sự cạnh tranh khốc liệt trên thị trường thanh toán số không chỉ dẫn đến sự đào thải của những ví điện tử hoạt động kém hiệu quả, mà còn mở ra cơ hội cho những đơn vị tìm được hướng đi phù hợp. Một lãnh đạo cấp cao của một nền tảng phát hành thẻ toàn cầu từng nhận định rằng thanh toán kỹ thuật số sẽ là xu hướng tất yếu trong tương lai, và ví điện tử sẽ tiếp tục giữ vai trò quan trọng trên thị trường toàn cầu.

Các tổ chức phân tích dự báo rằng khu vực châu Á – Thái Bình Dương sẽ tiếp tục chứng kiến sự bùng nổ của ví điện tử. Dự kiến, số lượng ví điện tử được sử dụng sẽ tăng từ 2,7 tỷ lên 4,8 tỷ vào năm 2025, tương đương hơn một nửa dân số thế giới. Đáng chú ý, Việt Nam được đánh giá là một trong những thị trường tiềm năng nhất nhờ vào tốc độ phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử, xu hướng thanh toán không tiền mặt và sự phổ biến của điện thoại thông minh.

Tại Việt Nam, bên cạnh những nỗ lực chuyển đổi của các ví điện tử, nhiều yếu tố vĩ mô cũng đang tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của ngành Fintech. Theo đại diện MoMo, trong bối cảnh Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và phát triển khoa học – công nghệ, cùng với việc hình thành các trung tâm tài chính quốc tế tại TP.HCM và Đà Nẵng, các doanh nghiệp công nghệ, bao gồm cả ví điện tử, đang đứng trước cơ hội vàng để nâng cao năng lực cạnh tranh, đổi mới sản phẩm và đóng góp vào nền kinh tế số.

“Việc phát triển các trung tâm tài chính quốc tế tại TP. HCM và trung tâm tài chính khu vực tại Đà Nẵng hứa hẹn mở ra những bước ngoặt cho ngành Fintech Việt Nam. Các cải cách pháp lý mới, bao gồm hàng loạt ưu đãi về đầu tư, thuế phí, cùng với chính sách ‘sandbox có kiểm soát’ dành cho Fintech, sẽ tạo ra môi trường thuận lợi để các startup thử nghiệm và ứng dụng công nghệ tiên tiến. Đây chính là cơ hội để các doanh nghiệp Fintech đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, đồng thời tăng cường hợp tác với ngân hàng và các tổ chức tài chính nhằm phát triển các sản phẩm, dịch vụ mới,” đại diện MoMo chia sẻ.

Bên cạnh đó, sự hỗ trợ từ phía Chính phủ trong việc xây dựng cơ sở hạ tầng thanh toán số cũng là một động lực quan trọng. Việc Ngân hàng Nhà nước tiếp tục thúc đẩy hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt, tạo thuận lợi cho hoạt động kinh doanh, cung ứng nhiều sản phẩm, dịch vụ thanh toán mới, tiện ích, an toàn với chi phí hợp lý sẽ giúp các ví điện tử có thêm không gian phát triển.

Đồng thời, sự thay đổi trong thói quen tiêu dùng của người dân, đặc biệt là thế hệ trẻ, cũng tạo động lực lớn cho sự bùng nổ của các phương thức thanh toán số trong thời gian tới.

Các chuyên gia nhận định rằng, để tận dụng tối đa cơ hội này, các ví điện tử không chỉ cần mở rộng dịch vụ mà còn phải tập trung vào tính bảo mật, trải nghiệm người dùng và tính cá nhân hóa. Việc tích hợp AI và dữ liệu lớn (Big Data) để phân tích hành vi người dùng, cung cấp các gợi ý tài chính thông minh hay nâng cao an toàn bảo mật sẽ là chìa khóa giúp các ví điện tử giữ chân khách hàng và duy trì sức cạnh tranh trên thị trường.