WB, ADB lo Việt Nam thiếu tiền khi ODA giảm xuống

Bà Victoria Kwakwa cũng cho biết, hiện nay khi các nguồn vốn đã thu hẹp dần, Việt Nam sẽ phải dựa vào nguồn thu trong nước là chính. Tuy nhiên, tỷ lệ thu ngân sách nhà nước trên GDP đã thể hiện xu thế giảm trong 5 năm qua, từ 27% xuống còn 21%.

Theo bà Kwakwa, tăng cường huy động nguồn thu nội địa, tiết kiệm chi tiêu sẽ là yếu tố quan trọng giúp hoàn thành các mục tiêu phát triển mà không chịu rủi ro mất bền vững nợ. Ngoài ra, nguồn vốn ODA cũng phải được sử dụng hiệu quả hơn nhằm thu hút vốn tư nhân.

Về vấn đề này, ông Eric Sidgwick, Giám đốc quốc gia Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) cũng cho biết, trong những năm gần đây, Việt Nam đã đầu tư khoảng 9-10% GDP vào các lĩnh vực như giao thông, năng lượng, truyền thông, nước sạch và vệ sinh, ở mức rất cao so với các tiêu chuẩn quốc tế. Nguồn ngân sách này đã giúp nâng cao chất lượng và hiệu quả của mạng lưới cơ sở hạ tầng quốc gia, đại diện ADB đánh giá.

Tuy nhiên, "Khi kinh tế phát triển ngày càng mạnh mẽ, Việt Nam tiếp tục bị mất đi các nguồn viện trợ không hoàn lại và vay vốn ODA ưu đãi. Điều này đang làm giảm một nguồn lực tài chính vô cùng quan trọng mà thường được sử dụng trong việc phát triển các cơ sở hạn tầng trọng yếu", đại diện ADB cho biết, nhấn mạnh rằng việc tập trung vào tài trợ bằng nguồn ngân sách trước đây đã tạo ra những thách thức đối với nợ công và hạn chế việc áp dụng các hình thức hợp tác công - tư.

Theo báo cáo của Cơ quan đại diện thường trú ADB tại Việt Nam, nợ công và các khoản nợ do nhà nước đảm bảo gần như tăng gấp đôi kể từ năm 2000 và ở khoảng 60% GDP trong năm 2015, cao hơn mức trung bình trong khu vực và giữa các nền kinh tế có thu nhập thấp. IMF cũng đánh giá, mức độ nợ công của Việt Nam đang nhanh chóng lên đến mức độ không an toàn, theo đó, mức độ nợ an toàn nên từ 40%-45% GDP của Việt Nam.

Theo đó, ông Eric Sidgwick đã đưa ra "3 vấn đề chính mà các đối tác phát triển nghĩ rằng Chính phủ Việt Nam nên có những hành động ngay lập tức để bắt đầu tiến trình nhằm đối phó với vấn đề này".

Đại diện ADB cho rằng, Việt Nam cần tận dụng hiệu quả hơn nguồn ODA sẵn có. Với việc Việt Nam trở thành quốc gia có thu nhập trung bình sẽ làm giảm đi các cơ hội tiếp cận với nguồn hỗ trợ vay ưu đãi. Đồng thời, khả năng tận dụng nguồn lực ODA của Việt Nam khá hạn chế bởi sự phức tạp trong chính sách và, làm kéo dài thời gian chuẩn bị, phê duyệt các dự án, làm giảm hiệu suất, hiệu quả của nguồn tài chính bên ngoài đối với việc hỗ trợ cơ sở hạ tầng. 

Thứ hai, ADB khuyến nghị, cần nâng cao vai trò của trong phát triển đối tác công tư (PPP) bằng việc chọn lọc các dự án tiêu biểu để chứng minh giá trị của mô hình này với các nhà đầu tư nước ngoài, giải quyết các vấn đề về hoán đổi ngoại tệ trong bối cảnh khu vực tài chính tại Việt Nam vẫn còn kém phát triển và khó có khả năng cung cấp vốn dài hạn cần thiết cho nhà đầu tư.

Cơ quan này cũng đ'ề xuất rằng Việt Nam cần thúc đẩy phát triển thị trường vốn nội địa bằng cách tăng cường thị trường tiền tệ ngắn hạn, phát triển thị trường trái phiếu chính phủ và áp dụng đầy đủ các chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế để nâng cao năng lực quản trị.

ADB cũng cho biết, các quốc gia như Hàn Quốc, Malaysia đã chứng minh rằng nỗ lực cải thiện thị trường tài chính trong nước có thể giúp hỗ trợ phát triển công nghiệp và ổn định hệ thống tài chính.