WB: Cầu tiêu dùng quốc tế đang phục hồi nhưng trong nước vẫn yếu

Xuất - nhập khẩu đều tăng

Ngân hàng Thế giới mới đây đã công bố báo cáo cập nhật tình hình kinh tế vĩ mô Việt Nam tháng 05/2024.

Theo báo cáo mới nhất, sản xuất công nghiệp trong nước tăng mạnh nhờ xuất khẩu cải thiện trong tháng 5. Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tháng 5/2024 tăng 2,6% so với tháng trước. So với cùng kỳ năm trước, IIP tăng 8,9% so với mức 0,5% vào tháng 5/2023, do xuất khẩu tăng và hiệu ứng nền so sánh thấp so với năm ngoái.

Mức tăng này được thúc đẩy chủ yếu bởi sự tăng trưởng mạnh mẽ trong các lĩnh vực chế biến chế tạo như máy móc và thiết bị (tăng 9,8% so với tháng trước), máy tính và sản phẩm điện tử (tăng 2,2%). Bên cạnh đó, số lượng đơn đặt hàng mới tăng lên, báo hiệu việc mở rộng sản xuất nhanh hơn trong những tháng tới.

Trong tháng 5, xuất khẩu và nhập khẩu đều tăng mạnh. Trong đó, xuất khẩu hàng hóa tăng 6,5% so với tháng trước, chủ yếu nhờ các sản phẩm công nghệ cao. Đồng thời, nhập khẩu trong tháng 5 tăng 9,5%, so với mức giảm -0,6% trong tháng 4.

So với cùng kỳ năm 2023, cả xuất khẩu và nhập khẩu đều đạt tốc độ tăng trưởng khá lớn, lần lượt là 15,8% và 29,9% trong tháng 5/2024, một phần do hiệu ứng nền so sánh thấp so với năm 2023.

Tăng trưởng nhập khẩu cao hơn so với tăng trưởng xuất khẩu dẫn đến thặng dư thương mại giảm trong tháng 5, nhưng cũng báo hiệu nhu cầu xuất khẩu tăng.

Nhu cầu tiêu dùng yếu

Trái với tình hình khả quan trong lĩnh vực xuất-nhập khẩu, nhu cầu tiêu dùng trong nước vẫn còn khá yếu dù doanh số bán lẻ tăng. Trong tháng 5/2024, doanh số bán lẻ tăng 1,2% so với tháng trước nhờ doanh số bán lẻ hàng hóa được cải thiện (tháng 4/2024 chỉ số này là -0,3%).

Tuy nhiên, so với cùng kỳ năm trước, doanh số bán lẻ tăng 3,3%, trong khi tháng 5/2023 ghi nhận mức tăng 8,1% so với cùng kỳ tháng 5/2022, cho thấy cầu tiêu dùng trong nước chưa lấy lại được đà phục hồi.

Tình trạng này diễn ra trong bối cảnh chính phủ đã đề xuất một số biện pháp hỗ trợ tiêu dùng. Cụ thể, ngày 23/4/2024, Chính phủ đề xuất kéo dài thời gian ưu đãi giảm thuế VAT đến hết năm 2024 thay vì đến hết tháng 6/2024.

Để khuyến khích đầu tư tư nhân trong nước, NHNN đã ban hành văn bản số 4462/NHNN-CSTT ngày 30/5/2024 đề nghị các tổ chức tín dụng nỗ lực phấn đấu để hạ lãi suất cho vay 1-2%.

Lạm phát CPI tháng 5 ghi nhận mức 4,4% so với cùng kỳ năm trước, tương đương với chỉ số trong tháng 4. Mặc dù giao thông vận tải (bao gồm cả giá xăng dầu) tiếp tục tăng tỷ trọng đóng góp vào CPI nhưng thực phẩm và nhà ở vẫn là những yếu tố chính. Lạm phát cơ bản trong tháng 5/2024 giảm nhẹ xuống còn 2,8% so với cùng kỳ năm trước, từ mức 2,7% của tháng 4.

Về việc thu hút vốn đầu tư nước ngoài, cam kết FDI đạt 11,07 tỷ USD tính đến cuối tháng 5/2023, cao hơn 2% so với cùng kỳ năm ngoái. Giải ngân FDI lũy kế cũng đạt 8,3 tỷ USD, cao hơn 7,8% so với cùng kỳ năm 2023. Phần lớn vốn FDI tiếp tục tập trung các ngành chế biến chế tạo và bất động sản.

Tỷ giá thị trường VNĐ/USD tăng 8% so với cùng kỳ tính đến cuối tháng 5/2024. Lãi suất bình quân liên ngân hàng tăng nhẹ lên 4,3% trong tháng 5, so với mức 4% trong tháng 4, phản ánh chính sách thắt chặt thanh khoản của NHNN.

Thu ngân sách tăng lên trong tháng 5, đạt 898,4 nghìn tỷ đồng (52,8% dự toán) và lũy kế 5 tháng đầu năm 2024 tăng 14,8% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, chi tiêu công chậm lại và đạt khoảng 656,7 nghìn tỷ đồng trong 5 tháng đầu năm 2024, bằng 31% dự toán, chỉ cao hơn 0,5% so với cùng kỳ năm 2023.

Giải ngân đầu tư công ước đạt 148,3 nghìn tỷ đồng, bằng 22,3% dự toán được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và tăng 5% so với cùng kỳ năm trước.

Theo Ngân hàng Thế giới, trong khi cầu quốc tế đang có dấu hiệu phục hồi thì diễn biến của cầu trong nước, đặc biệt là tiêu dùng, có dấu hiệu phục hồi nhưng chưa chắc chắn. Chính phủ đã thực hiện một số biện pháp hỗ trợ nền kinh tế trong nước. Tuy nhiên, trước bối cảnh đồng USD mạnh, việc giảm lãi suất để hỗ trợ đầu tư có thể làm tăng áp lực lên tỷ giá. Do vậy, cần tiếp tục hỗ trợ tổng cầu thông qua chi đầu tư.