Trạm thu phí BOT không ảnh hưởng đến người nghèo

Người nghèo đi xe máy không ảnh hưởng

Tại tọa đàm Phòng ngừa tham nhũng trong các dự án BOT tổ chức ngày 7/9, ông Nguyễn Đức Kiên, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội đã đề cập đến nhận xét của Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Đặng Huy Đông gần đây rằng BOT là tù mù, rủi ro tham nhũng lớn nhất.

Ông Nguyễn Đức Kiên cho rằng: Nói BOT tù mù là nhận xét của cá nhân 1 người chứ không phải nhận xét chính thức của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, là bộ chịu trách nhiệm chính trong việc một dự án BOT có được triển khai hay không. Đó là ý kiến cá nhân của anh Đông, không phải ý kiến của Bộ KH-ĐT.

Ông Kiên cũng đề cập đến báo cáo của Đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về BOT giao thông.

"Tất cả vấn đề tồn tại của dự án BOT triển khai từ 2011-2016 đã được đoàn giám sát của UBTVQH đưa ra. Những tồn tại của dự án BOT cũng đã được Quốc hội chỉ ra với 12 nhóm khuyết điểm tồn tại cần khắc phục. Trong phần kiến nghị khắc phục đó, đoàn giám sát đã đưa ra 16 nhóm giải pháp để khắc phục", ông Kiên nói.

Theo kết luận của đoàn giám sát, trong 50 dự án BOT đã đi vào khai thác thì có 8 dự án BOT là có vấn đề mà người dân ở khu vực đặt trạm thu phí có phản ứng khác nhau. Nhưng cách xử lý của chúng ta ở mỗi 1 trạm lại phát sinh 1 hướng, cho nên chúng ta cũng đang có những giải pháp xử lý.

Đáng chú ý, ông Nguyễn Đức Kiên đề cập đến phản ứng của người dân tại các trạm thu phí BOT. Ông Kiên đề nghị báo chí không nói từ "người dân phản đối BOT" mà nên nói rằng "DN vận tải", "tài xế lái xe".

"Báo chí đừng nói từ người dân, vì từ người dân nghe kinh lắm. Nghe như cả xã, cả huyện đứng lên phản đối BOT. Phải nói chính xác là DN vận tải phản đối DN BOT do mâu thuẫn về quyền lợi, chứ không phải nhân dân ở vùng đặt trạm ở Cai Lậy phản đối bởi vì các trạm thu phí đã miễn phí cho xe máy", ông Nguyễn Đức Kiên nói.

"Xe máy của ta 7 triệu xe, người lao động, nghèo nhất là dùng xe máy thì ta đã miễn, không ảnh hưởng gì đến những người đó", Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội nói.

Dù vậy ông Kiên thừa nhận dự án BOT có những sai sót, không phải không. Nhưng trong quá trình triển khai, những sai sót ấy đã được Chính phủ từng bước sửa sai và khắc phục.

"Công tác quản lý nhà nước đã phát hiện ra được và đã có phòng chống. Nó không tù mù như cá nhân đồng chí Đặng Huy Đông phát biểu đâu", ông Kiên nhấn mạnh.

Phải thu phí không dừng

Ông Đoàn Huy Vinh, Phó Kiểm toán trưởng Kiểm toán Chuyên ngành 2 cho hay: Để đánh giá hiệu quả BOT vừa qua Kiểm toán Nhà nước đã chú trọng kiểm toán BOT. Kiểm toán Nhà nước đã kiếm toán 60 dự án BOT, và thấy một số bất cập về cơ chế chính sách.

Đơn cử như quy định thu phí, đa phần dự án BOT thu phí hở, tạo ra sự không công bằng. Một người dân đi đoạn ngắn trả phí ngang đi đoạn đường dài. Ngoài ra, một số trạm thu phí BOT được đầu tư trước 2009 đặt ngoài phạm vi dự án.

Pháp luật quy định cự li tối thiểu của các trạm BOT phải là 70km, tuy nhiên cũng văn bản ấy lại có quy định dưới 70km thì thống nhất với Bộ Tài chính và địa phương. Theo ông Vinh, các địa phương sẵn sàng thống nhất với nhà đầu tư để tạo nên nhiều dự án BOT dưới cự li 70 km.

Ở góc độ của một nhà đầu tư BOT, ông Nguyễn Văn Bắc, chủ tịch HĐQT Tổng giám đốc công ty Tân Việt Bắc cho rằng để giải quyết những bất cập của BOT cần tập trung vào hai vấn đề. Trước hết dự án BOT phải đưa ra đấu thầu, tạo minh bạch, để dân không dị nghị.

Ngoài ra, việc thu phí hiện nay còn thô sơ, gây bức xúc cho dân, đi một đoạn lại dừng lại trả tiền, đếm tiền. "Cả chục năm nay, nước ngoài cứ chạy băng băng không cần dừng, tạo điều kiện rất nhiều cho nhà đầu tư. Cho nên cần phải đẩy mạnh thu phí không dừng cho tốt", ông Bắc nói và cho rằng việc thu phí nên để Nhà nước thu giúp DN, không để nhà đầu tư tự thu.

Đề cập việc Sở Giao thông vận tải Quảng Trị đề nghị thu phí theo ki lô mét sử dụng, ông Nguyễn Nhật, Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải cho biết: Hiện các trạm thu phí đang sử dụng 2 loại thu phí là thu phí hở và kín. Thu phí kín là không dừng, tự động, áp dụng trên các tuyến cao tốc rất chính xác. Người dân, doanh nghiệp đi ki lô mét nào thì trả ki lô mét đó.

"Trên cao tốc quản lý được xe ra vào vì không có nhiều đường tránh, đường mở. Nhưng trên toàn tuyến lại có nhiều đường kết nối ra Quốc lộ 1 thì khó biết được số ki lô mét người dân đi, nên phải chấp nhận cách thu phí hở theo quy định chung, giờ Quảng Trị đề xuất thì chúng tôi đang xem xét và nếu điều chỉnh thì phải chỉnh hết", ông Nguyễn Nhật nói.