Tại kỳ họp thứ 5 của Quốc hội dự kiến diễn ra từ ngày 21/5-14/6/2018, nhiều dự thảo luật quan trọng sẽ được trình Quốc hội thông qua, trong đó nhận được nhiều chú ý của dư luận thời gian qua là Luật Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt, hay còn gọi là Luật Đặc khu.
Dù chỉ còn vài tuần nữa là trình Quốc hội xem xét, thông qua, song hiện nay dự thảo Luật Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt đang nhận được nhiều ý kiến phản biện từ các chuyên gia.
Nhadautu.vn đã có cuộc trao đổi với TS. Nguyễn Đức Kiên - Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội để có thêm cái nhìn đa chiều về vấn đề này.
- Việt Nam từng có một đặc khu kinh tế là đặc khu Vũng Tàu - Côn Đảo. Quan điểm nhìn nhận về khái niệm đặc khu kinh tế hiện nay và trước đây khác nhau thế nào, và tại sao tới nay chúng ta mới có dự thảo luật mở đường cho phát triển đặc khu, liệu có muộn màng, thưa ông?
TS. Nguyễn Đức Kiên: Việt Nam từng phát triển đặc khu Vũng Tàu - Côn Đảo để phục vụ mục tiêu phát triển dầu khí vào những năm 80 của thế kỷ trước. Phải nói thời điểm ấy, đất nước còn khó khăn, song Việt Nam đã đầu tư rất quy mô, đi kèm với chính sách ưu đãi đột phá và cũng đã thu về được hiệu quả lớn ở đây.
Sau này khi Liên Xô tan rã, Việt Nam bị cấm vận, phát triển dầu khí không còn là trọng tâm của nước Nga lúc đấy nên đặc khu Vũng Tàu - Côn Đảo bị giải thể.
So với cách nhìn nhận về đặc khu kinh tế hiện nay, cơ bản đều cùng một mục tiêu là tạo đột phá về kinh tế. Có khác là nay chúng ta cho thêm yếu tố hành chính vào trong tên gọi, và điều này sẽ đi kèm nhiều vấn đề cần tính toán.
Thực ra vào đầu năm 2000, Việt Nam đã có những nghiên cứu về xây dựng đặc khu. Ý định ban đầu là thực hiện tại Đồ Sơn (Hải Phòng), Chu Lai (Quảng Ngãi - Quảng Nam) và khu vực TP.HCM.
Nếu thời điểm ấy chúng ta làm được thì hiệu quả và sức lan toả là rất lớn, đúng bản chất của một đặc khu kinh tế. Còn bây giờ hỏi có muộn không thì phải nói là đã muộn rồi, nhưng bối cảnh lịch sử khó có thể làm sớm hơn.
Chúng ta biết rằng cuối những năm 90, đầu những năm 2000, nền kinh tế Việt Nam liên tục chịu biến động, từ khủng hoảng kinh tế châu Á 1997-1998, thiểu phát năm 2000, 'gỡ' thương mại với Mỹ, giai đoạn sau đó chúng ta ghi nhận tốc độ tăng trưởng rất nhanh 7,7-8%/ năm. Mặc dù đã có những nghiên cứu, song ở từng giai đoạn trước đây, đặc khu chưa phải là ưu tiên phát triển của chúng ta.
Vân Đồn (Quảng Ninh) - một trong ba địa phương dự kiến trở thành đặc khu kinh tế, bên cạnh Phú Quốc (Kiên Giang) và Bắc Vân Phong (Khánh Hoà)
- Việt Nam từng hào hứng với mô hình khu kinh tế, khu kinh tế cửa khẩu, đầu tư rất lớn nhưng ở nhiều nơi không thành công. Nguyên nhân thất bại là gì và làm sao tránh kịch bản đấy diễn ra với đặc khu kinh tế?
Nguyên nhân thất bại cơ bản là chúng ta không thu hút được nhà đầu tư nước ngoài, trong khi nguồn lực tư nhân trong nước còn chưa đa dạng, chưa đủ mạnh. Và chúng ta không thực hiện được những mục đích đặt ra ban đầu cho khu kinh tế, khu kinh tế cửa khẩu, khu công nghiệp.
Ngay ở những nơi được cho là thành công khi các lô đất cho thuê được lấp đầy, có không nhiều yếu tố công nghệ cao, mà chủ yếu vẫn là ngành nghề thâm dụng vốn, lao động, làm gia công, giá trị gia tăng thấp.
Đối với câu chuyện với đặc khu, phải có cách thức cụ thể để thu hút dòng vốn của nhà đầu tư. Ở đây không chỉ giới hạn về những ưu đãi về thuế hay đất đai, mà quan trọng là cần một chính sách hành chính thông thoáng. Các nhà đầu tư tìm thấy cơ hội kiếm lời, bỏ tiền vào, rút tiền ra đều dễ dàng, nhanh chóng. Đấy mới là cái đột phá cần ở các đặc khu, chứ ưu đãi về thuế, đất đai làm nhiều rồi, tại sao phần nhiều vẫn không thành công?!
Tôi cho rằng cần thay đổi nhận thức trong cách ứng xử với nhà đầu tư, không thể áp đặt ý chí với họ được. Tiền của họ thì làm gì là quyền của họ, miễn là không trái với những quy định tại đặc khu. Đây là mối quan hệ hợp tác hai bên cùng có lợi nên mình phải tôn trọng họ.
- Thời hạn cho thuê đất tối đa lên tới 99 năm, có là quá dài?
Cá nhân tôi không đồng tình với thời hạn thuê đất lên đến 99 năm, vượt qua cả quy định của Luật Đất đai (tối đa 70 năm - PV).
Xét về góc độ kinh tế học, thời gian hoàn vốn của một dự án tối đa từ 7-8 năm, và 12 năm là nhà đầu tư có thể 'rũ áo ra đi', bỏ lại, không cần nhà xưởng, máy móc nữa. Bởi vì tuổi đời và khả năng phát triển, ứng dụng công nghệ của thời đại 4.0 đang thay đổi từng ngày. Nếu không hồi vốn nhanh thì công nghệ sẽ sớm lạc hậu và không đáp ứng được với yêu cầu của thị trường.
Chúng ta thấy các doanh nghiệp Nhật Bản, Hàn Quốc di chuyển nhà máy từ Trung Quốc sang Việt Nam, họ có mang theo nhà máy theo không? Họ bỏ đấy họ có tiếc không? Câu trả lời là không, bởi vì đối với nhà tư bản, khi đã hết khấu hao, thu được vốn, có lãi cao hơn kỳ vọng thì họ sẵn sàng bỏ đi.
Bởi vậy, cho thuê đất 99 năm là tư duy của nhà buôn bất động sản, chứ không phải xuất phát từ nhu cầu của nhà đầu tư cần đất để sản xuất. Cho nên, theo tôi, việc kéo dài thời hạn thuê đất lên 99 năm là vô nghĩa, không có tính hấp dẫn với nhà đầu tư.
Mà như tôi đã nói, vấn đề là phải có chính sách hành chính thông thoáng, rút ngắn thời gian, quy trình cấp phép một dự án, đồng thời phát triển được đội ngũ công nhân, kỹ thuật lành nghề đáp ứng nhu cầu nhân lực của người ta. Đấy mới là cái mà nhà đầu tư quan tâm, chứ họ không cần 70 hay 99 năm, sở hữu hay không sở hữu đất.
- Về vấn đề an ninh - quốc phòng, ông có lo ngại khi thời gian thuê đất dài và các đặc khu nằm ở vị trí khá nhạy cảm?
Tại sao cứ sợ ảnh hưởng của Trung Quốc tại các đặc khu. Tại sao ở Úc, Pháp, Mỹ... đều có Chinatown. Ở California mình có Little Saigon. Ở đó toàn người Việt, nói bằng tiếng Việt, thì bang California có lo ngại vấn đề an ninh quốc phòng hay không?
Thế giới hiện nay là phẳng, Việt Nam đã gia nhập WTO, cùng các hiệp định thương mại, anh lấy quyền gì mà ngăn cách người ta. 32-36% thương mại của Việt Nam là với Trung Quốc, chúng ta không thể cấm họ đầu tư vào Việt Nam, thay vào đó nên đặt vấn đề là làm sao thu hút và tối đa hoá hiệu quả của dòng tiền này.
Vấn đề là phải nâng cao trình độ kinh tế, để nguồn vốn của người Trung Quốc sang đây là phục vụ mục đích phát triển của mình. Đó mới là điều đáng bàn.
Quy định cho thuê đất đến 99 năm theo tôi là bất hợp lý xét về khía cạnh kinh tế. Còn đừng đánh đồng nó với góc độ an ninh - quốc phòng. Việt Nam đang rất cần dòng vốn từ nước ngoài, từ bất kỳ nước nào đều tốt cả. Cái quan trọng là cách thức mình quản lý ra sao.
- Xin cảm ơn ông!
Tags:
(VNF) - PGS.TS. Ngô Trí Long - Nguyên viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả, Bộ Tài chính - nhận định rằng, nếu không cải cách, Việt Nam sẽ khó cạnh tranh với các trung tâm tài chính quốc tế tại Singapore, Hồng Kông, Dubai,...
(VNF) - Thiếu thông tin không chỉ làm hạn chế cơ hội phát triển mà còn là rào cản lớn khiến người nghèo khó có thể thoát nghèo một cách bền vững. Vì vậy, trong Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, bên cạnh việc hỗ trợ về sinh kế, tín dụng, y tế hay giáo dục, một yếu tố ngày càng được khẳng định có vai trò nền tảng, đó là giảm nghèo thông tin.
(VNF) - Những đồng vốn nhỏ, được phân bổ từ Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021–2025, đang từng bước trở thành “bệ phóng” giúp người nghèo Hà Tĩnh chuyển từ tư duy trông chờ hỗ trợ sang chủ động tổ chức sản xuất, nâng thu nhập và hình thành sinh kế ổn định.
(VNF) - Từ những lớp học nghề đỏ đèn đến tận đêm khuya, đến dòng công nhân trẻ nối nhau vào Khu kinh tế Vũng Áng, Hà Tĩnh đang chứng kiến cuộc “lột xác” lớn nhất 10 năm: chuyển từ lao động phổ thông sang lực lượng lao động kỹ thuật. Một hành trình bắt đầu từ nông thôn, nhưng đang làm thay đổi cả bản đồ việc làm của tỉnh.
(VNF) - PGS.TS Nguyễn Hữu Huân - Trưởng Bộ môn Thị trường Tài chính (ĐH Kinh tế TP.HCM) cho rằng, mục tiêu tăng trưởng GDP từ 10% trở lên trong năm 2026 không phải là quá sức với Việt Nam. Tuy nhiên, khả năng hiện thực hóa mục tiêu này phụ thuộc quyết định vào chất lượng triển khai cải cách, từ chuyển đổi mô hình tăng trưởng, tháo gỡ điểm nghẽn thể chế đến năng lực thực thi chính sách ở cấp vĩ mô và địa phương.
(VNF) - Được ví như một "Việt Nam thu nhỏ" với địa hình phức tạp và quy mô dân số đông, Thanh Hóa bước vào giai đoạn 2021 – 2025 với bộn bề thách thức trong việc đảm bảo an sinh xã hội tại khu vực miền núi "phên dậu". Thế nhưng, bằng tư duy quản trị quyết liệt và hiệu quả thực tế từ dòng vốn của 3 Chương trình Mục tiêu quốc gia, địa phương này đang tạo nên một kỳ tích giảm nghèo và xây dựng nông thôn mới.
(VNF) - Hướng tới xây dựng một cơ chế thị trường vốn dành riêng cho cộng đồng khởi nghiệp sáng tạo, Việt Nam đang trong quá trình chuẩn bị để hình thành sàn giao dịch chứng khoán chuyên biệt cho doanh nghiệp khởi nghiệp - một bước đi được đánh giá là quan trọng nhằm hoàn thiện chu trình đầu tư mạo hiểm từ nguồn vốn đầu vào đến điểm thoái vốn (exit) cho nhà đầu tư.
(VNF) - Đề cập tới mối quan hệ giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp, Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty luật ANVI cho rằng, hiện nay chúng ta đang yêu cầu các hộ kinh doanh quy mô lớn phải thực hiện sổ sách, kê khai thuế phức tạp như doanh nghiệp. Nếu đã phải làm y hệt như vậy thì chuyển thành doanh nghiệp còn hơn. Do đó, cần sửa luật để tạo ra một mô hình trung gian, tạm gọi là “doanh nghiệp hộ kinh doanh”.
(VNF) - Năm 2025, giữa bối cảnh kinh tế toàn cầu nhiều biến động, Việt Nam nổi lên như điểm đến hấp dẫn của dòng vốn FDI và quỹ đầu tư toàn cầu. Không chỉ duy trì đà tăng trưởng FDI mạnh mẽ, Việt Nam còn trở thành "cường quốc ASEAN" trong mắt nhà đầu tư quốc tế.
(VNF) - Theo đại biểu Tạ Đình Thi, việc ban hành cơ chế, chính sách đặc thù cho Thủ đô cần tập trung vào các lĩnh vực chiến lược nơi Hà Nội có lợi thế, nhằm tháo gỡ điểm nghẽn thể chế và tạo động lực phát triển bền vững, lan tỏa.
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
(VNF) - Theo TS. Nguyễn Sĩ Dũng, Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng một siêu đô thị biển quy mô 20 – 25 triệu dân vào năm 2050. Siêu đô thị này có thể đóng góp GDP vùng từ 700 đến 1.000 tỷ USD, trở thành "cực tăng trưởng thế kỷ" mới của châu Á, đủ sức tương tác với các trung tâm hàng đầu như Singapore, Seoul hay Tokyo.
(VNF) - Tiêu dùng của người dân chiếm gần 64% GDP đang suy yếu, kéo theo niềm tin giảm mạnh. Trong bối cảnh xuất khẩu bấp bênh, đầu tư công chậm giải ngân, các chuyên gia cảnh báo: muốn đạt tăng trưởng 10%, Việt Nam phải khơi thông túi tiền và củng cố niềm tin tiêu dùng của dân.
(VNF) - Theo PGS.TS Trần Đình Thiên, tăng trưởng 10% trở lên theo Nghị quyết của Quốc hội hay một con số khác cũng được nhưng cần phải thay đổi, đừng làm theo cách cũ.
(VNF) - Sau một năm triển khai, VIFTA đã bước đầu phát huy hiệu quả, song quá trình tận dụng ưu đãi cho thấy các ngành hàng vừa có thuận lợi, vừa phát sinh vướng mắc, đòi hỏi giải pháp phù hợp để khai thác hiệu quả hơn trong thời gian tới.
(VNF) - Theo các chuyên gia, muốn đạt tăng trưởng 10%/năm, Việt Nam cần một hệ thống tín dụng tăng tốc chưa từng có, với quy mô tín dụng dự kiến tăng gấp đôi trong 5 năm.
(VNF) - Theo TS Lê Xuân Nghĩa, nói người dân tích trữ vàng gây hại cho nền kinh tế là thiếu cơ sở. Đồng thời, không thể yêu cầu người dân “đừng mua vàng” bằng những khẩu hiệu suông.
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Quá trình M&A trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là vấn đề tài chính mà còn đòi hỏi sự nhạy bén trong quản trị văn hóa và vận hành. Đây là bài học mà ông Punendu Sharma, Giám đốc đầu tư (CIO) của EQuest Education Group, rút ra sau nhiều năm tham gia các thương vụ M&A tại Việt Nam.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - PGS.TS. Ngô Trí Long - Nguyên viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả, Bộ Tài chính - nhận định rằng, nếu không cải cách, Việt Nam sẽ khó cạnh tranh với các trung tâm tài chính quốc tế tại Singapore, Hồng Kông, Dubai,...
(VNF) - Cầu Tứ Liên không chỉ là một công trình giao thông đơn thuần mà còn được xác định là mắt xích quan trọng trong quy hoạch mở rộng không gian đô thị Hà Nội về phía Bắc sông Hồng.
