Áp lực và thời cơ để Hà Nội đột phá kiểm soát ô nhiễm

'Thời cơ vàng' để kiểm soát ô nhiễm môi trường

Hà Nội được coi là địa bàn trọng điểm, cần tiên phong trong thí điểm các chính sách kiểm soát ô nhiễm, nhất là trong giao thông và công nghiệp, gắn với chuyển đổi mô hình phát triển xanh, giảm phát thải và nâng cao chất lượng sống cho người dân.

Tại Chỉ thị số 20 của Thủ tướng Chính phủ về một số nhiệm vụ cấp bách, quyết liệt ngăn chặn, giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường đã tạo ra một “cú hích chính sách” mang tính đột phá không chỉ của riêng Hà Nội trong công tác bảo vệ môi trường. Đây chính là “thời cơ vàng” để Hà Nội nhìn lại, tái cấu trúc chiến lược phát triển theo hướng bền vững, vừa bảo đảm mục tiêu kinh tế, vừa kiểm soát hiệu quả ô nhiễm môi trường.

Tại “Diễn đàn công nhân lao động vì môi trường năm 2025”, bà Lê Thanh Thủy - Phó Trưởng phòng Quản lý môi trường, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội cho biết, Chỉ thị 20 có nhiều ý nghĩa.

Thứ nhất: Khẳng định quyết tâm chính trị cao của Chính phủ trong việc khắc phục những tồn tại, hạn chế về công tác chỉ đạo, điều hành, về khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường trên phạm vi cả nước; thể hiện quyết tâm cao của các cấp, các ngành trong thực thi các chiến lược, đề án, dự án, nhiệm vụ về bảo vệ môi trường; bảo đảm nguyên tắc “6 rõ: rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ thẩm quyền”.

Thứ hai: Định hướng hành động cụ thể cho các địa phương, trong đó Hà Nội được coi là địa bàn trọng điểm, cần tiên phong trong việc thí điểm các chính sách kiểm soát ô nhiễm, đặc biệt là giao thông và công nghiệp trong chuyển đổi mô hình phát triển xanh, giảm phát thải, nâng cao chất lượng sống; tập trung tháo gỡ các “điểm nghẽn”, hoàn thiện thể chế về bảo vệ môi trường của Trung ương và địa phương nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực thi và phù hợp với việc sắp xếp tổ chức bộ máy trong hệ thống chính trị và mô hình chính quyền 2 cấp.

Thứ ba là tạo cơ sở pháp lý và đồng bộ công cụ quản lý để không chỉ riêng thành phố Hà Nội mà còn là của cả nước thực hiện các biện pháp mạnh mẽ hơn: từ việc siết chặt tiêu chuẩn khí thải, hạn chế xe máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch, đến đẩy nhanh tiến độ chuyển đổi năng lượng tái tạo; hình thành các vùng phát thải thấp theo xu thế chuyển đổi phương tiện sử dụng năng lượng xanh, năng lượng sạch trên địa bàn thành phố.

Phó Trưởng phòng Quản lý môi trường, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội cũng cho rằng, đây là 'thời cơ vàng' để Hà Nội chuyển mình.

Chỉ thị 20/CT-TTg không chỉ đặt mục tiêu dài hạn mà còn có lộ trình, chỉ tiêu cụ thể, tạo điều kiện để Hà Nội hoạch định chính sách, chiến lược và kế hoạch thực thi lâu dài, có tính khả thi cho các hoạt động bảo vệ môi trường của Thủ đô.

Người dân Thủ đô đã và đang nhận thức rõ tác động tiêu cực của ô nhiễm môi trường tới sức khỏe, tạo ra sức ép và động lực để chính quyền hành động quyết liệt.

“Hà Nội có điều kiện tiếp cận nguồn lực khoa học, công nghệ xanh, các quỹ tài chính khí hậu toàn cầu để triển khai các giải pháp đổi mới sáng tạo. Hà Nội không chỉ giải quyết vấn đề môi trường cho mình, mà còn có trách nhiệm nêu gương, mở đường cho các đô thị khác học tập”, bà Thủy nói.

Hành động để các chỉ tiêu không chỉ ở trên văn bản

Bà Lê Thanh Thủy cho biết, thực hiện Chỉ thị số 20, Thành ủy Hà Nội đã chỉ đạo UBND Thành phố chủ động xây dựng và ban hành Kế hoạch của UBND thành phố triển khai thực hiện Chỉ thị số 20 nhằm cụ thể hóa 11 nhiệm vụ chung cấp tỉnh và 9 nhiệm vụ cụ thể của thành phố Hà Nội.

Hiện dự thảo Kế hoạch thực hiện Chỉ thị 20/CT-TTg của UBND thành phố đang được Sở Nông nghiệp và Môi trường trình UBND thành phố xem xét, quyết định; trong đó đã xác định 4 nhóm chỉ tiêu cụ thể đến năm 2030 cần giám sát, được cụ thể hóa thành 23 chỉ tiêu thành phần trong các lĩnh vực, thu gom, xử lý nước thải, không khí và khí thải, chất thải rắn, phát triển hệ thống giao thông “xanh”.

Trong đó: 15 chỉ tiêu đề xuất mức cao nhất (100%), 5 chỉ tiêu cao hơn so với quy định chung của quốc gia (xử lý nước thải đô thị, rác thải, phương tiện xe buýt sử dụng năng lượng xanh); 3 chỉ tiêu đặc thù của thành phố (nước thải xử lý trong khu vực nội đô, giảm bụi trong công trường xây dựng).

Các nhóm nội dung, gồm: Rà soát và xây dựng cơ chế, chính sách trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và phát triển hệ thống giao thông “xanh”.

Đồng thời, tăng cường công tác quản lý, nâng cao chất lượng thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường, cấp giấy phép môi trường; tăng cường hoạt động kiểm soát nguồn thải, nguồn ô nhiễm môi trường và công khai thông tin các hoạt động về bảo vệ môi trường trên địa bàn thành phố.

Hà Nội sẽ tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra; phát hiện kịp thời và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực môi trường. Tăng cường các hoạt động bảo vệ môi trường theo 4 lĩnh vực: Không khí; Nước; Chất thải rắn; Làng nghề.

Ngoài ra, Hà Nội ứng dụng khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong công tác xử lý ô nhiễm và bảo vệ môi trường. Đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức của các cấp, ngành và nhân dân Thủ đô về bảo vệ môi trường.

Bà Lê Thanh Thủy nhấn mạnh, thời cơ vàng đã đến, thể hiện sự quyết tâm chính trị cao từ cấp Trung ương, nhận được sự quan tâm của cấp, các ngành và toàn thể cộng đồng người dân tại Thủ đô, là sự thuận lợi và cũng là thách thức nhằm tạo được sự chuyển biến mạnh mẽ trong công tác bảo vệ môi trường của Thủ đô. Nếu không tận dụng triệt để, Hà Nội sẽ bỏ lỡ cơ hội quý giá để bứt phá trong công tác bảo vệ môi trường.

Vì vậy, cần quyết liệt hành động, không để các chỉ tiêu chỉ dừng ở văn bản. Phân công rõ trách nhiệm, gắn kết quả môi trường với đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của từng cấp, từng ngành. Tăng cường trách nhiệm của các cấp chính quyền, nhất là người đứng đầu trong chỉ đạo thực hiện chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước trong công tác bảo vệ môi trường và phát triển bền vững của Thủ đô.

Chủ động đi trước một bước, biến Hà Nội thành “thủ đô xanh” của khu vực Đông Nam Á.