Bảo hiểm phi nhân thọ: Tìm cơ hội trong một thị trường 'cô đặc'

Lợi nhuận phân hóa sau bão Yagi

Mới đây, các doanh nghiệp bảo hiểm (DNBH) phi nhân thọ đã đồng loạt công bố kết quả kinh doanh quý IV và cả năm 2024. Đúng với dự đoán của các chuyên gia kinh tế, hậu quả của cơn bão số 3 (Yagi) đã ảnh hưởng tiêu cực đến kết quả kinh doanh của nhiều DNBH phi nhân thọ, đặc biệt là nhóm phía sau.

Theo đó, các công ty bảo hiểm ở nhóm dẫn đầu vẫn đạt được những kết quả kinh doanh không tệ khi doanh thu và lợi nhuận đi ngang, một số DNBH đạt tăng trưởng tốt so với cùng kỳ.

Báo cáo tài chính hợp nhất của bảo hiểm PVI ghi nhận, tổng doanh thu năm 2024 đạt mốc 20.355 tỷ đồng, tăng trưởng gần 40% so với cùng kỳ năm 2023. Đây cũng là lần đầu tiên, một công ty bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam đạt tổng doanh thu vượt mốc 20.000 tỷ đồng. Mức lợi nhuận trước thuế của bảo hiểm PVI tính đến hết tháng 12 năm 2024 đạt 1.116 tỷ đồng, giảm nhẹ so với cùng kỳ trong bối cảnh PVI là công ty bảo hiểm phải gánh chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của bão Yagi.

Trong khi đó, bảo hiểm PTI chứng kiến lợi nhuận trước thuế của DN tăng khi đạt gần 406 tỷ đồng, tăng thêm gần 27% so với cùng kỳ năm 2023.

Bảo hiểm PJICO đạt trên 291 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế, tăng nhẹ gần 3% so với cùng kỳ 2023 và vượt kế hoạch đặt ra. Bảo hiểm BIC cũng thông tin, doanh thu phí bảo hiểm của BIC đạt gần 5.524 tỷ đồng, tăng trên 16% so với cùng kỳ. Trong khi đó, lợi nhuận hợp nhất trước thuế đạt hơn 650 tỷ đồng, tăng trưởng gần 15%.

Một DNBH “đặc thù” khác đó là tái bảo hiểm VINARE cũng đạt kết quả kinh doanh khả quan. Đại diện VINARE cho biết, lợi nhuận trước thuế của Tổng công ty trong quý IV đạt hơn 177 tỷ đồng, tăng 200% so với cùng kỳ. Lợi nhuận trước thuế năm 2024 là 465,48 tỷ đồng, vượt kế hoạch lợi nhuận.

Ở chiều ngược lại, một số doanh nghiệp ở nhóm dưới có kết quả kinh doanh khá ảm đạm khi doanh thu và lợi nhuận đều giảm. Trong đó, nguyên nhân chủ yếu đến từ chi phí bồi thường và hoạt động cao, đồng thời tăng trích lập dự phòng.

Bảo hiểm hàng không VNI cho biết, tổng chi cho bồi thường bảo hiểm năm 2024 đạt gần 794 tỷ đồng, tăng trên 40% so với cùng kỳ năm 2023. Tổng chi phí cho hoạt động kinh doanh bảo hiểm của VNI cũng tăng cao khi đạt mức 2.175 tỷ đồng, tăng hơn 17% so với cùng kỳ. Mặc dù lợi nhuận quý IV/2024 tăng 125% nhưng mức lợi nhuận trước thuế của VNI trong năm 2024 chỉ còn hơn 15 tỷ đồng, giảm hơn 53%.

Một “ông lớn” bảo hiểm khác đó là MIC cũng ghi nhận, doanh thu thuần hoạt động kinh doanh bảo hiểm tăng nhưng tổng chi phí hoạt động kinh doanh cũng tăng cao, khiến lợi nhuận sau thuế quý IV/2024 chỉ còn gần 101 tỷ đồng, giảm gần 28% so với cùng kỳ. Điều này, kéo theo lợi nhuận trước thuế cả năm 2024 đạt trên 308 tỷ đồng, giảm hơn 12% so với cùng kỳ.

Kết thúc quý IV/2024, lợi nhuận trước thuế của bảo hiểm Bảo Minh chỉ còn gần 54 tỷ đồng, giảm 42% so với mức lợi nhuận sau thuế cùng kỳ. Điều này dẫn đến lợi nhuận trước thuế cả năm 2024 chỉ còn gần 273 tỷ đồng, giảm hơn 27% so với cùng kỳ năm 2023. Cùng trong tình hình kinh doanh tương tự, còn có sự góp mặt của bảo hiểm ABIC, BSH…

Nhiều chuyên gia đánh giá, sự phân hoá mạnh mẽ trên thị trường bảo hiểm phi nhân thọ (BHPNT) đã khiến nhóm các DN quy mô vừa và nhỏ ngày càng khó khăn, đặc biệt là ảnh hưởng nặng nề của thảm hoạ thiên nhiên bão số 3.

Theo số liệu của Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam từ 2019 - 2023, Top 10 doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ dẫn đầu đang chiếm đến 78% doanh thu, đây là các DN sở hữu mạng lưới phân phối rộng và thương hiệu mạnh. Có thể kể đến một số tên tuổi như PVI, Bảo Việt, PTI, MIC, PJICO… Điều đặc biệt, nhóm này luôn duy trì được vị thế dẫn đầu liên tục trong khoảng 5 năm trở lại đây.

Theo dự báo, bảo hiểm phi nhân thọ tại Việt Nam được đánh giá là thị trường tiềm năng với quy mô hiện tại khoảng 2,8 tỷ USD nhưng đến 2030 có thể đạt gấp 10 lần.

Dư địa tăng trưởng còn nhiều nhưng sẽ cạnh tranh gay gắt

Trao đổi với Đầu tư Tài chính - VietnamFinance, ông Nguyễn Anh Tuấn, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam, nêu quan điểm rằng ảnh hưởng của bão Yagi đến các doanh nghiệp bảo hiểm là không giống nhau, tập trung chủ yếu vào một số doanh nghiệp khai thác mạnh mảng tài sản kỹ thuật và có nhiều danh mục khai thác tại khu vực chịu thiệt hại là Hải Phòng – Quảng Ninh.

Bên cạnh đó, tình hình cạnh tranh trên thị trường bảo hiểm phi nhân thọ vẫn chưa có chiều hướng thuyên giảm, không chỉ ảnh hưởng đến doanh thu phí bảo hiểm mà còn đẩy chi phí khai thác của các doanh nghiệp tiếp tục tăng cao (đặc biệt đối với các nghiệp vụ bảo hiểm cá nhân – nhóm nghiệp vu chiếm tỷ trọng lớn nhất thị trường).

Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp lớn trong vài năm trở lại đây đã đặt mục tiêu tăng trưởng lợi nhuận là ưu tiên hàng đầu, không cạnh tranh bằng mọi giá về doanh thu.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Anh Tuấn cho rằng, cùng với sự phát triển của kinh tế Việt Nam được dự báo khả quan với mức tăng GDP mà Chính phủ đề ra trên 8% năm 2025 và tăng hai con số trong nhưng năm tiếp theo, thị trường bảo hiểm phi nhân thọ còn rất nhiều dư địa tăng trưởng.

Đầu tiên, hiện tỷ trọng phí bảo hiểm trên GDP tại Việt Nam còn ở mức rất thấp (2,24% năm 2023) so với mặt bằng chung của khu vực như Thái Lan và Malaysia (ở mức 5%) và trung bình toàn thế giới (khoảng 7%), do đó thị trường còn dư địa tăng trưởng rất lớn.

Thứ hai, thị trường bảo hiểm phi nhân thọ phụ thuộc rất nhiều vào tình hình kinh tế, đầu tư nước ngoài, đặc biệt là các dự án đầu tư công lớn của Chính phủ. Mới đây, Quốc hội cũng đã phê duyệt vốn đầu tư công kỷ lục lên đến 791 nghìn tỷ đồng, tương đương với 6,8% GDP của năm 2024. Kinh tế phát triển, mức sống, thu nhập người dân được cải thiện cũng sẽ là đòn bẩy lớn cho sự tăng trưởng của nhóm các nghiệp vụ bảo hiểm cá nhân như con người và xe cơ giới.

Thứ ba, tiềm năng thị trường bảo hiểm phi nhân thọ chưa được khai thác hết trong một số lĩnh vực như bảo hiểm tài sản công, bảo hiểm thiên tai, sức khỏe, bảo hiểm gián đoạn kinh doanh (business interruption) …

Đối với các DNBH phi nhân thọ vừa và nhỏ, ông Nguyễn Anh Tuấn gợi ý một số chiến lược để tồn tại và phát triển trong môi trường phi nhân thọ được cho là ngày càng “cô đặc” và cạnh tranh gay gắt.

Trước hết, các DN cần chú trọng nghiên cứu phát triển các sản phẩm bảo hiểm mới, sản phẩm bảo hiểm dành cho các thị trường “ngách”. Kế đến, tăng cường ứng dụng công nghệ, số hoá trong hoạt động kinh doanh, bao gồm cả kênh bán và giải quyết bồi thường nhằm tăng mức độ “thân thiện”, “dễ tiếp cận” với khách hàng.

Tiếp theo, đa dạng hóa tệp khách hàng thông qua đa dạng hóa các kênh phân phối, tiếp cận các nhóm khách hàng và đưa ra các giải pháp ‘cá nhân hóa’ cho từng nhóm riêng biệt. Cuối cùng, đầu tư cho phát triển, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đội ngũ cán bộ, trong đó lưu ý thêm việc quản trị doanh nghiệp, tinh gọn bộ máy hoạt động.