Bộ GTVT đề nghị xoá nợ mua 3 tàu của Vinawaco từ năm 1995

“Nợ” từ việc phải mua lại tàu của Vietrancimex

Ngày 26/11, trao đổi với VietnamFinance, lãnh đạo Vinawaco cho biết: Khoản nợ 12 tỉ được hình thành từ năm 1995, thời điểm đó, Vinawaco đã tiếp nhận 3 tàu vận tải (tàu chở khách) từ Công ty Vietrancimex với giá trị 26,2 tỉ đồng (tương đương 2.250.000 USD).

Thời điểm này, Vinawaco được Thủ tướng Chính phủ, Ngân hàng nhà nước bố trí vốn mồi nhận thay nợ từ Công ty Vietrancimex (nay là Traximeco - Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu và Hợp tác đầu tư giao thông vận tải) 19,2 tỉ đồng, số tiền còn nợ lại Traximeco khoảng 7 tỉ đồng.

“Tuy nhiên, do Vinawaco là công ty chuyên thực hiện nạo vét, không thực hiện kinh doanh tàu khách nên đã kinh doanh thua lỗ. Vì thế, Thủ tướng tiếp tục đồng ý cho Vinawaco thanh lý 3 còn tàu trên. Tuy nhiên, khi bán chỉ được trên 13 tỉ đồng, số nợ còn lại là 12,6 tỉ đồng khiến Vinawaco không thể thanh toán”, vị này cho biết.

Đến năm 2005, khi thực hiện cổ phần hoá Vinawaco, Kiểm toán nhà nước đã chỉ rõ: “phần lỗ luỹ kế tính đến 31/12/2005 của Tổng công ty Vinawaco là 411.989 triệu đồng, âm vốn chủ sở hữu là -250.705 triệu đồng (chưa tính khoản lãi vay và chênh lệch tỷ giá của 3 tàu nạo vét của Mỹ được Chính phủ và Bộ Tài chính đồng ý chưa hoạch toán vào kết quả kinh doanh).

Với những khó khăn trên, Vinawaco không đủ điều kiện cổ phần hoá, lâm vào cảnh phá sản.

Chính phủ đồng ý xoá nợ cho Vinawaco

Trong bối cảnh Vinawaco chìm trong khó khăn, Bộ GTVT và Bộ Tài chính đã có văn bản kiến nghị Thủ tướng xoá khoản nợ trên.

Cụ thể, Bộ Tài chính có công văn số 9992/TC-TCDN ngày 8/9/2004, đề nghị Bộ GTVT phối hợp Ngân hàng Nhà nước Việt Nam báo cáo Thủ tướng Chính phủ xử lý dứt điểm khoản nợ vay 3 tàu với trị giá 19 tỉ đồng đã được lên lưới thanh toán giai đoạn 2 và khoanh nợ từ năm 1997...”

Căn cứ vào quyết định trên, Bộ GTVT có công văn 7052/GTVT- TC ngày 8/12/2004 gửi Thủ tướng Chính phủ đề xuất cho phép xoá khoản nợ trên theo QĐ 149/2001/QĐ –TTg ngày 5/10/2001 của Thủ tướng Chính phủ.

Về phía Ngân hàng nhà nước, tại công văn số 296/NHNN-TD ngày 6/4/2005 cũng trình Chính phủ cho phép Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo Vietcombank xử lý khoản nợ tồn đọng trên (gồm nợ gốc và nợ lãi).

“Về nguồn xử lý xoá nợ gốc trên Ngân hàng thương mại quốc doanh được hoạch toán trừ vào nguồn Ngân hàng Nhà nước đã chuyển cho các ngân hàng thương mại quốc doanh để cho vay thanh toán nợ”, công văn Ngân hàng Nhà nước nêu rõ

Như vậy, tổng hợp các ý kiến nêu trên, Thủ tướng Chính phủ đã có công văn 791/VPCP – KTTH ngày 21/2/2005 nêu rõ: “Để hỗ trợ đẩy nhanh quá trình cổ phần hoá, sắp xếp lại Tổng Công ty Vinawaco đồng ý áp dụng xoá nợ theo đề nghị của các Bộ ngành”...

Tại sao số nợ 12 tỉ đồng chưa được xoá?

Tuy nhiên, khá bất ngờ khi ngày 7/3/2018, Ngân hàng Nhà nước có công văn 1378/NHNN_TD về việc xử lý tồn tại của Vinawaco gửi Văn phòng Chính phủ. Trong đó, Ngân hàng nhà nước trích dẫn một số điều khoản tại Quyết định số 736/QĐ-NHNN ngày 23/5/2005 cho rằng:

“Đối với số nợ gốc, Vietcombank hạch toán số nợ gốc được xử lý nêu trên ra theo dõi trên tài khoản ngoại bảng cân đối kế toán để tiếp tục theo dõi thu hồi nợ. Đối với số nợ lãi, Vietcombank xử lý theo quy định hiện hành để xoá số nợ lãi phát sinh, từ số nợ gốc theo quyết định của Thống đốc ngân hàng nhà nước”, công văn nêu rõ.

Như vậy, nếu theo quy định trên, thì Vinawaco chưa được khoá khoản nợ gốc là 12 tỉ đồng.

Trách nhiệm của Vietcombank Tp. Hồ Chí Minh ra sao?

Trong văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ, Thứ trưởng Nguyễn Văn Công cũng báo cáo trách nhiệm một phần từ phía Vietcombank Tp. Hồ Chí Minh.

Ví dụ như, việc xoá nợ từ năm 2005, đến năm 2015 khi Vinawaco thực hiện cổ phần hoá thì Ngân hàng không đòi nợ, không thông báo nợ, không đối chiếu công nợ. Thậm chí, khi rà soát trên Trung tâm Thông tin tín dụng quốc gia Việt Nam để xem xét cấp tín dụng cho Vinawaco cũng không có thông tin nào về khoản nợ xấu tồn đọng tại Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam.

Đặc biệt, năm 2007, khi cổ phần hoá Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam, Ngân hàng cũng không thông báo, không đối chiếu khoản nợ này với Vinawaco. “Theo quy định, khi cổ phần hoá doanh nghiệp phải đối chiếu tất cả các khoản nợ tại thời điểm xác định giá trị doanh nghiệp.

Đến năm 2016, Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam chi nhánh Tp. Hồ Chí Minh, mới thông báo về khoản nợ 12,6 tỉ đồng tại ngân hàng này.

“Như vậy, trong quá trình suốt 10 năm (2005-2015), việc không thông báo nợ, không đối chiếu công nợ, không đời nợ thuộc trách nhiệm của Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam”, công văn Thứ trưởng Nguyễn Văn Công nêu rõ.

Bộ GTVT đề nghị xoá "tổng nợ" 53 tỉ đồng cho Vinawaco?

Trao đổi với VietnamFinance, đại diện Vinawaco lý giải: từ năm 1995, việc mua tàu được tính theo USD với mức giá là 2.250.000 USD (khoảng 26,2 tỉ đồng). Thời điểm này 1 USD tính ra khoảng 7.000 đồng, hiện tại, 1 USD đã lên tới 23.000 đồng.

“Vì thế, con số lãi của Vietcombank Tp. Hồ Chí Minh tính toán lên tới 40 tỉ đồng, trong đó, khoản lãi trong hạn là 27,2 tỉ đồng, lãi phạt là 13,3 tỉ đồng. Cộng với số nợ gốc 12,6 tỉ đồng, vì thế, Vinawaco có tổng nợ lên tới 53 tỉ đồng. Điều này là khá vô lý”, vị này kiến nghị.

Đồng tình với quan điểm trên, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Công cho rằng: khoản nợ gốc 12,6 tỉ đồng của Vinawaco đã được xoá từ năm 2005 và đang theo dõi trên tài khoản ngoại bảng của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam.

“Mặt khác, Vinawaco đã hạch toán giảm nợ ngân hàng, giảm lỗ để tăng vốn chủ sở hữu, làm tăng vốn nhà nước. Đến nay, Vinawaco đã thực hiện cổ phần hoá để không ảnh hưởng đến vốn điều lệ, cơ cấu vốn điều lệ, phần vốn nhà nước tại Vinawaco, Bộ GTVT đề nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Ngân hàng nhà nước Việt Nam xử lý dứt điểm khoản nợ đã được xoá trên theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ”, Thứ trưởng Nguyễn Văn Công nêu.