Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính, Bộ Công an... cho ý kiến về đề xuất làm đường sắt tốc độ cao của VinSpeed

Văn phòng Chính phủ vừa có thông báo kết luận của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà tại cuộc họp về đề xuất đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam của Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển đường sắt cao tốc VinSpeed.

Cơ bản ủng hộ, hoan nghênh đề xuất của VinSpeed

Theo đó, Phó Thủ tướng cho biết Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 68 về phát triển kinh tế tư nhân, trong đó chủ trương mở rộng sự tham gia của doanh nghiệp tư nhân vào các dự án quan trọng quốc gia; khuyến khích khu vực kinh tế tư nhân tham gia cùng nhà nước vào các lĩnh vực chiến lược, các dự án, quan trọng quốc gia (như đường sắt tốc độ cao, đường sắt đô thị, công nghiệp mũi nhọn,...).

Vì vậy tại cuộc họp, các bộ, cơ quan có ý kiến ban đầu là cơ bản ủng hộ, hoan nghênh đối với đề xuất của VinSpeed việc đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam. Tuy nhiên, việc đề xuất chuyển hình thức đầu tư và đề xuất áp dụng một số cơ chế chính sách đặc thù, đặc biệt để triển khai dự án cần phải báo cáo cấp có thẩm quyền và thuộc thẩm quyền của Quốc hội.

Đối với các đề xuất cụ thể của VinSpeed, Phó Thủ tướng giao Bộ Xây dựng chủ trì tổng hợp trên cơ sở đề xuất, ý kiến góp ý của các Bộ, cơ quan: Tài chính, Nông nghiệp và Môi trường, Tư pháp, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam; báo cáo Thường trực Chính phủ, Ban Thường vụ Đảng ủy Chính phủ xem xét trước khi trình cấp có thẩm quyền xem xét về chủ trương chuyển đổi hình thức đầu tư, các cơ chế chính sách, đặc thù áp dụng riêng để thực hiện dự án.

Cụ thể, Bộ Tài chính được giao đánh giá kỹ lưỡng các nội dung thuộc chức năng, nhiệm vụ, gồm: đánh giá tính khả thi của việc chuyển hình thức từ đầu tư công sang đầu tư trực tiếp; đánh giá tính khả thi, khả năng cân đối nguồn vốn của nhà nước để cho doanh nghiệp vay theo đề xuất của nhà đầu tư; các cơ chế chính sách đặc thù, đặc biệt riêng cho dự án (việc nhà nước cho doanh nghiệp tư nhân vay không tính lãi suất với thời hạn vay 35 năm; về thời gian hoạt động của dự án là 99 năm; mức giá vé tối thiểu theo từng hạng và việc được hưởng các ưu đãi đầu tư khác quy định của luật…).

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chịu trách nhiệm rà soát, đánh giá và góp ý hoàn thiện đối với chính sách tổng dư nợ vay của dự án không tính vào tổng dư nợ các khoản vay của Tập đoàn Vingroup theo quy định của Luật các tổ chức tín dụng như ý kiến của Bộ Tài chính.

Các Bộ: Nông nghiệp và Môi trường, Tư pháp, Công an, Quốc phòng, Công Thương, Khoa học và Công nghệ theo chức năng nhiệm vụ rà soát, góp ý và đánh giá tác động đối với các cơ chế chính sách do VinSpeed đề xuất.

Về tiến độ thực hiện, Phó Thủ tướng giao các bộ, cơ quan khẩn trương có ý kiến, đề xuất các nội dung theo chức năng nhiệm vụ, gửi văn bản đến Bộ Xây dựng trước ngày 19/5/2025.

Bộ Xây dựng tổng hợp, báo cáo Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ Xây dựng, trình Ban Thường vụ Đảng ủy Chính phủ trước ngày 22/5/2025; báo cáo cấp có thẩm quyền và Quốc hội tại kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XV (khi được cấp có thẩm quyền cho phép).

Phó Thủ tướng giao VinSpeed chịu trách nhiệm chủ trì, phối hợp với Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính hoàn thiện hồ sơ phương án đầu tư, lập bản so sánh giữa 2 phương án đầu tư giữa nhà nước và tư nhân, trong đó làm rõ tính khả thi, tiến độ hoàn thành, hiệu quả đầu tư… từ đó chứng minh những ưu điểm khi tư nhân đầu tư như nhanh hơn, rẻ hơn, hiệu quả hơn.

VinSpeed cũng có trách nhiệm làm việc với các bộ, cơ quan: Xây dựng, Tài chính, Nông nghiệp và Môi trường, Tư pháp, Công Thương, Khoa học và Công nghệ, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam để làm rõ, hoàn thiện các cơ chế chính sách đặc thù, đặc biệt trình báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định.

VinSpeed có trách nhiệm thực hiện đúng cam kết về các nội dung đề xuất; nghiên cứu, có kế hoạch để xây dựng hệ thống công nghiệp đường sắt, đóng vai trò dẫn dắt để chuỗi công nghiệp đường sắt phát triển trường hợp được cấp có thẩm quyền quyết định.

Nhà nước không phải bỏ vốn cho dự án

Hôm qua, VinSpeed chính thức thông báo đăng ký thực hiện dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam. Dự án vốn đầu tư khoảng 1.562 nghìn tỷ đồng (tương đương khoảng 61,35 tỷ USD), không bao gồm chi phí bồi thường, hỗ trợ di dời, tái định cư để giải phóng mặt bằng.

Theo đề xuất của VinSpeed, doanh nghiệp sẽ chịu trách nhiệm thu xếp 20% tổng vốn đầu tư của dự án, tương đương 312,33 nghìn tỷ đồng (khoảng 12,27 tỷ USD); 80% số còn lại (không bao gồm chi phí bồi thường, hỗ trợ di dời, tái định cư để giải phóng mặt bằng), VinSpeed đề xuất vay vốn Nhà nước không tính lãi suất trong vòng 35 năm kể từ ngày giải ngân.

VinSpeed cam kết sẽ nỗ lực tối đa để có thể khởi công dự án trước tháng 12/2025, đẩy nhanh tiến độ xây dựng, đưa toàn tuyến vào khai thác vận hành trước tháng 12/2030.

Doanh nghiệp cũng cho biết đang thỏa thuận với đối tác đến từ các quốc gia có ngành công nghiệp đường sắt phát triển hàng đầu thế giới như Trung Quốc, Đức, Nhật Bản để nhận chuyển giao công nghệ và sản xuất các đầu máy, toa xe cùng hệ thống tín hiệu, điều khiển tại Việt Nam. Công ty cũng sẽ nhanh chóng tổ chức đào tạo nhân sự, làm chủ công nghệ nhằm tạo sự chủ động trong việc phát triển công nghiệp đường sắt cho quốc gia.

Để đảm bảo một phần nguồn thu hoàn trả cho Nhà nước, VinSpeed cho biết sẽ hợp tác với Vingroup và Vinhomes đề xuất phát triển các đô thị tại các vị trí phụ cận với các ga đường sắt theo mô hình TOD (Transit Oriented Development).

Nói rõ hơn về đề xuất vay 80% vốn dự án không tính lãi suất trong vòng 35 năm, bà Đào Thụy Vân, Phó Tổng giám đốc VinSpeed khẳng định đề xuất của doanh nghiệp là Nhà nước chỉ cho vay chứ không phải bỏ vốn đầu tư.

Theo bà Vân, phương án đã được duyệt tháng 11/2024 cho thấy Nhà nước đầu tư 61,35 tỷ USD, không bao gồm chi phí bồi thường, hỗ trợ di dời, tái định cư để giải phóng mặt bằng, với thời gian hoàn vốn theo các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực này tính toán, có thể lên đến 70 năm.

"Phương án của chúng tôi là Nhà nước cho VinSpeed vay 80%, tương đương 1.249,6 nghìn tỷ đồng (khoảng 49,08 tỷ USD) trong 35 năm không tính lãi, 20% còn lại tương đương khoảng 312,33 nghìn tỷ đồng, khoảng 12,27 tỷ USD, VinSpeed sẽ chủ động đi vay và chịu lãi. Như vậy, VinSpeed chủ động gánh cho Nhà nước 20% tổng vốn phải đầu tư và chịu lãi hoàn toàn cho số đó, đồng thời sẽ hoàn trả Nhà nước toàn bộ vốn vay sau 35 năm. Về cơ bản, Nhà nước không phải bỏ vốn cho dự án này", bà Vân nói.

Về đề xuất đầu tư các khu đô thị quanh nhà ga đường sắt tốc độ cao, bà Vân cho rằng đây là giải pháp để có thêm một phần nguồn thu, góp phần trả nợ cho Nhà nước nhưng vẫn phải trả chi phí sử dụng đất đầy đủ và sòng phẳng như mọi nhà đầu tư khác, chứ không có chuyện sử dụng miễn phí.