'Cải cách thủ tục hành chính không chỉ là việc bỏ bớt giấy tờ'

Kinh tế tư nhân đang đóng vai trò ngày càng lớn trong sự phát triển của Thủ đô và cả nước. Chỉ tính riêng giai đoạn 2020 – 2024, khu vực này đã đóng góp khoảng 50% GDP, tạo việc làm cho hơn 80% lực lượng lao động và chiếm trên 53% tổng vốn đầu tư xã hội.

Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp vẫn gặp khó vì thủ tục hành chính rườm rà, mất thời gian và chi phí cơ hội. Nhận diện rõ nút thắt này, Hà Nội đang thực hiện loạt biện pháp cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục, hướng đến một môi trường kinh doanh thông thoáng, minh bạch, đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp tư nhân bứt phá.

Cải cách thủ tục hành chính không chỉ nằm trên giấy

Ngay sau khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân trở thành “động lực quan trọng nhất” của nền kinh tế, Hà Nội đã nhanh chóng cụ thể hóa bằng Kế hoạch hành động số 348-KH/TU (ngày 3/7/2025) với 88 nhiệm vụ trọng tâm. Một trong những mũi đột phá được ưu tiên là cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính, lấy tiêu chí “5 rõ” – rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thời gian, rõ kết quả – làm kim chỉ nam.

Thành phố đặt mục tiêu rút ngắn tối đa thời gian xử lý hồ sơ, giảm ít nhất 30% thủ tục không cần thiết, loại bỏ những quy định chồng chéo hoặc không còn phù hợp với thực tiễn. Trọng tâm cải cách được triển khai ở các lĩnh vực doanh nghiệp quan tâm nhất như: đăng ký kinh doanh, cấp phép xây dựng, tiếp cận đất đai, cấp phép đầu tư, thủ tục xuất nhập khẩu, và nghĩa vụ thuế – hải quan.

Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trương Việt Dũng nhấn mạnh: “Cải cách thủ tục hành chính không chỉ là việc bỏ bớt giấy tờ, mà là tạo ra một cơ chế vận hành mới – minh bạch, nhanh gọn, và đặt doanh nghiệp vào vị trí trung tâm của phục vụ”.

Đáng chú ý, một thay đổi quan trọng mà Hà Nội đang áp dụng là chuyển từ cơ chế tiền kiểm sang hậu kiểm. Thay vì yêu cầu doanh nghiệp phải xin đủ loại giấy phép trước khi bắt tay vào kinh doanh, thành phố cho phép hoạt động trong khuôn khổ pháp luật và chỉ kiểm tra khi phát hiện dấu hiệu vi phạm.

PGS.TS Nguyễn Minh Phong - Chuyên gia kinh tế, nhận xét: “Chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm là một bước tiến về tư duy quản lý, phù hợp với thông lệ quốc tế. Điều này vừa bảo đảm quyền tự do kinh doanh, vừa duy trì kỷ cương pháp luật. Quan trọng nhất là tạo môi trường tin cậy để doanh nghiệp tập trung vào sản xuất – kinh doanh thay vì lo chạy giấy tờ”.

Cải cách thủ tục hành chính ở Hà Nội không dừng lại ở việc cắt giảm trên giấy, mà còn gắn liền với quá trình chuyển đổi số mạnh mẽ. Đến nay, hơn 98% dịch vụ công đủ điều kiện đã được cung cấp trực tuyến mức độ 4, cho phép người dân và doanh nghiệp nộp hồ sơ, nhận kết quả tại nhà.

Theo Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội, chỉ riêng thủ tục đăng ký doanh nghiệp trực tuyến đã giúp rút ngắn thời gian xử lý từ 3 – 5 ngày xuống còn 1 ngày làm việc. Trong 6 tháng đầu năm 2025, 100% hồ sơ đăng ký mới và thay đổi thông tin doanh nghiệp đều được thực hiện online, tiết kiệm hàng triệu giờ công và chi phí cho xã hội.

Song song với việc cắt giảm thủ tục, Hà Nội tăng cường đối thoại với cộng đồng doanh nghiệp. Các buổi gặp gỡ, tọa đàm được tổ chức định kỳ để lắng nghe phản ánh, từ đó điều chỉnh hoặc bãi bỏ những quy định gây khó.

Bà Trịnh Thị Ngân - Trưởng Ban Cố vấn Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Hà Nội, cho biết: “Doanh nghiệp không chỉ cần chính sách tốt trên giấy, mà cần sự nhanh nhạy trong thực thi. Việc Hà Nội tổ chức đối thoại thường xuyên và phản hồi nhanh là tín hiệu tích cực giúp doanh nghiệp yên tâm đầu tư”.

Một ví dụ cụ thể là trong lĩnh vực cấp phép xây dựng: khi doanh nghiệp phản ánh thời gian cấp phép kéo dài do yêu cầu thẩm định nhiều lần, Sở Xây dựng đã rút gọn quy trình từ 5 bước xuống 3 bước, đồng thời áp dụng song song hình thức trực tuyến và trực tiếp để linh hoạt hơn.

Hướng tới môi trường kinh doanh minh bạch, cạnh tranh

Các động thái cải cách của Hà Nội phù hợp với mục tiêu mà Nghị quyết 68-NQ/TW đặt ra: đến năm 2030, khu vực kinh tế tư nhân đóng góp 55–58% GDP, tạo việc làm cho 84–85% lực lượng lao động; và đến 2045, đạt trên 60% GDP.

Theo các chuyên gia, cắt giảm thủ tục hành chính không chỉ giúp giảm chi phí và thời gian, mà còn nâng cao tính minh bạch, từ đó củng cố niềm tin của nhà đầu tư. Đây là yếu tố quan trọng để thu hút dòng vốn tư nhân và vốn FDI chất lượng cao, tạo hiệu ứng lan tỏa cho toàn bộ nền kinh tế Thủ đô.

GS.TS Ngô Thắng Lợi (Đại học Kinh tế Quốc dân) nhận định, nếu duy trì quyết tâm cải cách như hiện nay, Hà Nội có thể trở thành hình mẫu về môi trường kinh doanh ở Việt Nam. Điều này sẽ thúc đẩy sự liên kết giữa doanh nghiệp tư nhân với doanh nghiệp nhà nước và khu vực FDI, hình thành hệ sinh thái phát triển bền vững.

Dù đạt nhiều kết quả tích cực, quá trình cải cách thủ tục hành chính vẫn đối mặt với không ít thách thức. Một số thủ tục liên quan đến nhiều bộ, ngành trung ương nên việc cắt giảm cần có sự phối hợp chặt chẽ. Ngoài ra, năng lực số của một bộ phận doanh nghiệp, nhất là ở vùng ven và khu vực nông thôn, còn hạn chế, gây khó khăn khi áp dụng dịch vụ công trực tuyến.

Do đó, để giải quyết vấn đề này, Chính quyền Hà Nội xác định, để cải cách thành công, phải song hành hai giải pháp: tiếp tục tinh giản thủ tục, đồng thời hỗ trợ nâng cao năng lực số cho doanh nghiệp và người dân. Thành phố đang triển khai các lớp tập huấn, hướng dẫn trực tuyến, đồng thời nâng cấp hạ tầng mạng và bảo mật dữ liệu để bảo đảm an toàn, thuận tiện cho người sử dụng.

Nói như Phó Chủ tịch UBND TP Trương Việt Dũng: Chúng tôi coi sự phát triển của doanh nghiệp là thước đo thành công của bộ máy chính quyền. Mỗi thủ tục được rút gọn, mỗi ngày chờ đợi được rút ngắn, chính là một bước tiến của môi trường kinh doanh Thủ đô.

Với những động thái quyết liệt từ cắt giảm giấy tờ đến số hóa toàn diện, cùng sự ghi nhận tích cực từ cộng đồng doanh nghiệp, Hà Nội đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu biến kinh tế tư nhân trở thành động lực quan trọng nhất, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững trong giai đoạn mới.