Có gì trong bức tranh tài chính doanh nghiệp niêm yết quý III?

Theo thống kê của Công ty Chứng khoán VNDirect, tính tới ngày 3/11/2021, 717 công ty niêm yết trên ba sàn, chiếm 86% giá trị vốn hóa thị trường, đã công bố kết quả kinh doanh quý III/2021. Đáng chú ý, lợi nhuận ròng toàn thị trường trong quý III/2021 ước tính tăng trưởng tích cực 17,8% so với cùng kỳ năm ngoái bất chấp các biện pháp giãn cách xã hội nghiêm ngặt trong quý III.

"Theo ước tính của chúng tôi, trong quý III/2021, tổng lợi nhuận của các công ty niêm yết trên ba sàn (HoSE, HNX, UPCoM) tăng 17,8% so với cùng kỳ, thấp hơn so với quý I/2021 và quý II/2021 lần lượt là 92,0% và 72,3%. Kết quả trên phần nào khá bất ngờ khi GDP quý III/2021 giảm 6,2% so với cùng kỳ trong bối cảnh giãn cách xã hội trên toàn quốc nghiêm ngặt", nhóm chuyên gia của VNDirect cho hay.

Lợi nhuận ròng quý III/2021 của các công ty niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán TP. HCM (HoSE) có kết quả khả quan hơn với mức tăng 22,6% so với cùng kỳ. Các doanh nghiệp thuộc VN30 và vốn hóa lớn ghi nhận mức tăng trưởng lợi nhuận 21,3% và
20,2% so với cùng kỳ, vượt trội so với nhóm vốn hóa trung bình (tăng trưởng 12,2%) và vốn hóa nhỏ (giảm 24%).

Lũy kế 9 tháng năm 2021, lợi nhuận ròng toàn thị trường ước tính tăng mạnh 54,6% so với cùng kỳ năm ngoái.

Bên cạnh lợi nhuận ròng, lợi nhuận gộp cũng phát đi tín hiệu đáng lưu tâm khi đạt mức cao nhất trong 5 năm qua. Cụ thể, tính toán của VNDirect cho thấy biên lợi nhuận gộp toàn thị trường (trừ nhóm Ngân hàng và Hàng không) đạt 24% trong quý III/2021, trong khi từ quý I/2016 trở lại đây chỉ dao động từ 17,6% đến 21,7%.

"Theo quan điểm của chúng tôi, biên lợi nhuận gộp  trong quý III/2021 đã tăng đáng kể nhờ chủ yếu do biên lợi nhuận gộp của ngành Bất động sản, Hóa chất và Thép khả quan hơn cùng kỳ", nhóm chuyên gia nhận định.

Một điểm đáng chú ý khác là đòn bẩy tài chính (thể hiện qua chỉ số D/E) và chi phí lãi vay toàn thị trường tiếp tục giảm trong quý III/2021, xuống mức thấp nhất trong 5 năm qua.

Đi vào từng nhóm ngành, VNDirect cho biết các doanh nghiệp thép hưởng lợi từ cả sản lượng tăng và giá bán bình quân cao hơn, ghi nhận mức tăng trưởng lợi nhuận 17,2% so với cùng kỳ trong quý III/2021. Với các doanh nghiệp dịch vụ tài chính (chủ yếu là các công ty chứng khoán), lợi nhuận quý III/2021 tăng 119,3% so với cùng kỳ trong bối cảnh thị trường chứng khoán tăng mạnh cả về điểm số lẫn thanh khoản.

Trong khi đó, lợi nhuận quý III/2021 của ngành ngân hàng giảm tốc, ghi nhận tăng trưởng chỉ đạt 13,1% so với cùng kỳ so với mức tăng 79,0% và 34,3% so với cùng kỳ trong quý I/2021 và quý II/2021 do các ngân hàng tăng trưởng tín dụng chậm lại và tăng trích lập dự phòng.

Lợi nhuận ngành bất động sản chỉ tăng 6% so với cùng kỳ, thấp hơn so với mức 96% trong quý II/2021 và 18% trong quý III/20.

Do các biện pháp đóng cửa và hạn chế di chuyển trong tháng 8 và 9, ngành Đồ uống, Ô tô, Bán lẻ, Vận tải ghi nhận sự sụt giảm lợi nhuận ròng nặng nề trong quý III/2021 với mức giảm lần lượt 65%, 54%, 53% và 18% so với cùng kỳ. Bên cạnh đó, các ngành khác ghi nhận lợi nhuận suy giảm bao gồm Xây dựng và Vật liệu (giảm 32% so với cùng kỳ), Khai khoáng (giảm 37% so với cùng kỳ).

Nhóm ngành thực phẩm công bố tăng trưởng lợi nhuận quý III/2021 hồi phục 5,1% so với cùng kỳ trong bối cảnh các doanh nghiệp trong nhóm ngành này chịu tác động trái chiều từ xu hướng tăng giá hàng hóa.