Đánh thuế thuốc lá cao: 'Giải pháp kép cho ngân sách và cộng đồng'
Tiểu Vy -
20/08/2025 14:26 (GMT+7)
(VNF) - Tăng thuế thuốc lá không chỉ giúp bổ sung nguồn thu ngân sách mà còn góp phần giảm tỷ lệ hút thuốc, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và giảm gánh nặng bệnh tật.
'Đòn bẩy' giảm tiêu dùng, tăng ngân sách
Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8 đã đưa ra hai phương án tăng thuế với rượu, bia, thuốc lá. Trong đó, phương án 2 với mức tăng mạnh được đánh giá là triệt để hơn. Tuy nhiên, để hài hòa với mục tiêu tăng trưởng kinh tế - xã hội trên 8% và phù hợp với tình hình mới, Chính phủ kiến nghị lựa chọn phương án 1 với mức tăng thấp hơn, dự kiến áp dụng từ năm 2027.
Nhiều đại biểu Quốc hội đồng tình với hướng đi này, bởi tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe cộng đồng đã quá rõ ràng. Các con số về chi phí điều trị bệnh liên quan đến thuốc lá đang trở thành gánh nặng lớn cho hệ thống y tế và ngân sách. Đại biểu Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) nhấn mạnh: thuế thuốc lá là biện pháp nhanh và tiết kiệm nhất để giảm tiêu dùng, từ đó góp phần đáng kể vào việc giảm bệnh tật và tử vong sớm.
Đánh thuế thuốc lá cao: Giải pháp kép cho ngân sách và cộng đồng
Khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng khẳng định thuế thuốc lá nên chiếm ít nhất 75% giá bán lẻ để mang lại hiệu quả tối ưu. Nhiều quốc gia đã chứng minh tăng thuế thuốc lá mang lại “lợi ích kép” vừa tăng nguồn thu ổn định, vừa giảm tỷ lệ hút thuốc.
Tại Philippines, sau khi tăng thuế mạnh năm 2012, tỷ lệ hút thuốc đã giảm từ 27% xuống còn 19,5%, trong khi nguồn thu tăng từ 680 triệu USD lên tới 2,9 tỷ USD sau 10 năm.
Ở Thái Lan, trong giai đoạn 1993 - 2017, việc 11 lần tăng thuế đã giúp tỷ lệ hút thuốc giảm từ 32% xuống 19,1%, đồng thời ngân sách tăng từ 500 triệu USD lên 2,3 tỷ USD.
So sánh trong khu vực, mức thuế thuốc lá ở Việt Nam hiện mới khoảng 36% giá bán lẻ thấp hơn rất nhiều so với Thái Lan (78,6%), Philippines (71,3%), Singapore (67,5%). Cũng chính vì vậy, giá thuốc lá ở Việt Nam vẫn thuộc nhóm rẻ nhất Đông Nam Á, dễ dàng tiếp cận cả với người có thu nhập thấp, trẻ em và thanh thiếu niên. Từ thực tiễn ấy, nhiều đại biểu đề xuất Việt Nam cần sớm tăng mạnh và tăng thường xuyên thuế thuốc lá coi đây là một dạng “thuế sức khỏe” để bảo vệ cộng đồng.
Ý kiến chuyên gia: "Thuế thuốc lá là thuế sức khỏe"
Cùng với việc tăng thuế, vấn đề kiểm soát thị trường cũng được đặt ra như một yêu cầu cấp thiết. Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) cho rằng: cần tăng cường ngăn chặn thuốc lá lậu ở khu vực biên giới, đặc biệt phía Nam. Khi thuế tăng, lợi nhuận từ buôn lậu càng cao, nguy cơ thuốc lá lậu tràn vào thị trường càng lớn. Vì vậy, phải thiết lập một cơ chế kiểm soát đồng bộ, liên ngành và xử lý nghiêm hàng lậu, vừa bảo đảm nguồn thu ngân sách, vừa bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Các ý kiến cũng đề nghị dành một phần nguồn thu ổn định từ thuế thuốc lá cho Quỹ phòng chống tác hại thuốc lá, tập trung vào truyền thông thay đổi hành vi, hỗ trợ cai nghiện và mở rộng dịch vụ y tế cộng đồng.
Song song với đó, cần thực thi nghiêm các quy định cấm quảng cáo, khuyến mãi, tài trợ thuốc lá và quy định cấm hút thuốc tại các khu vực công cộng. “Thực tế, chúng ta có đầy đủ quy định, nhưng việc thực thi chưa được nghiêm, đặc biệt là ở các không gian công cộng”, đại biểu nhấn mạnh.
Đại biểu Nguyễn Hoàng Uyên (Long An) bổ sung: nếu thiếu giám sát, việc tăng thuế có thể bị lợi dụng, làm thất thoát nguồn thu và gây bất ổn thị trường. Chính vì vậy, ngoài chính sách thuế, cần tăng cường quản lý thị trường chặt chẽ, đồng thời bảo vệ quyền lợi hợp pháp của doanh nghiệp trong nước.
Ông Nguyễn Anh Trí (Hà Nội): “Vì sinh mạng người dân, xin đừng nương nhẹ”. Hiện Việt Nam có hơn 15 triệu người hút thuốc, nằm trong nhóm 15 quốc gia có số người hút thuốc cao nhất thế giới. Mỗi năm, trên 100.000 người tử vong do bệnh tật liên quan đến thuốc lá. Chỉ riêng năm 2022, chi phí y tế và mất sức lao động liên quan đến thuốc lá đã lên tới 108.000 tỷ đồng, tương đương 1,14% GDP.
Đại biểu Nguyễn Anh Trí (Hà Nội)
Bà Phan Thị Hải (Bộ Y tế) cho rằng: “Không nên trì hoãn thêm việc tăng thuế thuốc lá”. Giá bán lẻ tại Việt Nam chỉ từ 7.000 – 9.000 đồng/bao, rẻ bậc nhất khu vực. Với mức giá quá thấp, thuốc lá trở nên dễ tiếp cận, kể cả với thanh thiếu niên.
Bà Nguyễn Ngọc Anh (DEPOCEN) lo ngại tăng thuế sẽ làm bùng phát buôn lậu là không có cơ sở. Nghiên cứu năm 2018 cho thấy khi thuế tăng, tiêu dùng thuốc lá lậu giảm đi thay vì tăng lên. Giá thuốc lá lậu trên thực tế còn cao hơn so với hàng hợp pháp.
Theo nhiều chuyên gia, tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với thuốc lá không chỉ là một chính sách tài chính, đó là công cụ hữu hiệu nhất để bảo vệ sức khỏe nhân dân, giảm gánh nặng bệnh tật, đồng thời tạo nguồn thu bền vững cho ngân sách quốc gia. Nói cách khác, đây chính là “thuế sức khỏe” – khoản đầu tư cho tương lai của cộng đồng.
(VNF) - Khu đô thị thể thao Olympic, trục đại lộ cảnh quan sông Hồng, Khu đô thị phức hợp Hạ Long Xanh... là những dự án có tổng mức đầu tư lớn nhất sẽ được khởi công vào ngày 19/12.
(VNF) - TS Nguyễn Đức Hiển - Phó Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương nhận định để đạt được con số tăng trưởng hai con số này, cơ cấu nền kinh tế buộc phải có sự chuyển dịch mạnh mẽ về chất. Khu vực công nghiệp chế biến, chế tạo cần phải đạt mức tăng trưởng gần 13% mỗi năm, trong khi khu vực dịch vụ cũng phải duy trì tốc độ tăng trưởng 12,5%.
(VNF) - Thủ tướng khẳng định mục tiêu tăng trưởng 2 con số của Việt Nam là có nền tảng, có dư địa và khả thi. Trên cơ sở đó, Chính phủ quyết tâm thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới, tăng tốc phục hồi và hướng tới mục tiêu tăng trưởng cao gắn với phát triển bền vững trong giai đoạn tới.
(VNF) - Theo Bộ Công an, vụ thâu tóm khu đất "vàng" Bến Vân Đồn có việc giao tiền hối lộ bằng hai vali, vỏ thùng rượu, quà tặng xa xỉ và lời hứa cho penthouse.
(VNF) - Công an TP. Đà Nẵng vừa triệt phá thành công chuyên án, bắt giữ nhóm đối tượng hoạt động phạm tội sử dụng công nghệ cao để lừa đảo chiếm đoạt tài sản bằng hình thức kinh doanh đa cấp tiền ảo với tính chất phức tạp, quy mô toàn quốc, số tiền chiếm đoạt hàng ngàn tỷ đồng.
(VNF) - Sáng 16/12, tiếp xúc cử tri phường Võ Cường (Bắc Ninh) sau Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Phó Thủ tướng Nguyễn Hòa Bình cho biết Nhà nước sẽ điều chỉnh tăng lương khu vực công từ năm 2026, trong khi chờ ban hành bảng lương mới theo chủ trương cải cách tiền lương.
(VNF) - Trong bối cảnh an ninh năng lượng trở thành thách thức chiến lược, Việt Nam cần hơn 120 tỷ USD để triển khai Quy hoạch điện VIII trong 5 năm tới, song nguồn lực trong nước chỉ có thể đáp ứng khoảng một nửa. Theo ông Đặng Huy Đông, phần thiếu hụt 60 – 70 tỷ USD buộc Việt Nam phải trông cậy vào thị trường vốn và nhà đầu tư quốc tế, đặt ra bài toán lớn về cơ chế, thị trường điện và bảo đảm nguồn điện ổn định cho mục tiêu tăng trưởng cao trong những năm tới.
(VNF) - UNDP cho rằng tăng trưởng cao sẽ khó duy trì bền vững nếu nền kinh tế vẫn vận hành chủ yếu theo mô hình tuyến tính. Trước sức ép ngày càng lớn từ cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm và biến đổi khí hậu, kinh tế tuần hoàn cần được thúc đẩy như một hướng đi chiến lược, giúp Việt Nam vừa giữ nhịp tăng trưởng nhanh, vừa nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực và sức chống chịu của nền kinh tế trong dài hạn.
(VNF) - Từ chỗ quen với lối sản xuất tự cung tự cấp, vật đổi vật, nhiều phụ nữ Cơ Tu ở các xã miền núi phía Tây TP. Đà Nẵng đã mạnh dạn thay đổi tư duy, học cách làm ăn, tham gia thị trường và tiếp cận kinh tế số, vươn lên thoát nghèo.
(VNF) - Hàng chục nghìn hồ sơ tại Cục An toàn thực phẩm bị “bôi trơn” gần 100 tỷ đồng, trong đó nguyên Cục trưởng Nguyễn Thanh Phong chiếm đoạt gần 44 tỷ đồng.
(VNF) - Tại phiên xét xử phúc thẩm cựu Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phúc Hoàng Thị Thúy Lan được Viện kiểm sát đề nghị giảm án 24-30 tháng tù về tội Nhận hối lộ (án sơ thẩm tuyên 14 năm tù).
(VNF) - Ông Nguyễn Thanh Phong, cựu Cục trưởng An toàn thực phẩm Bộ Y tế, bị cáo buộc để chuyên viên nhận tiền khi xét hồ sơ công bố sản phẩm, tổng 95 tỷ đồng.
(VNF) - Tối 15/12, tại Cung Điền kinh Hà Nội, UBND TP. Hà Nội long trọng tổ chức Lễ khai mạc Đại hội Thể dục thể thao (TDTT) Thủ đô lần thứ XI năm 2025 - sự kiện thể thao quy mô lớn nhất của Thủ đô, được tổ chức 4 năm một lần, thu hút sự quan tâm của đông đảo cán bộ, nhân dân và người yêu thể thao cả nước.
(VNF) - Liên quan vụ án tiền số AntEx thuộc hệ sinh thái của Công ty NextTech gồm có 35 doanh nghiệp, ông Nguyễn Hòa Bình (thường gọi là Shark Bình) mới bị khởi tố thêm tội trốn thuế.
(VNF) - Sau khi Thanh tra Chính phủ chỉ ra những sai phạm tại dự án trụ sở mới Bộ Ngoại giao, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu Bộ Công an đang nghiên cứu, xác minh.
(VNF) - Sau khi khởi tố, cơ quan điều tra đang phối hợp cơ quan chuyên môn giám định các sản phẩm của Mailisa còn vợ chồng chuỗi thẩm mỹ viện này cũng đã giao nộp 300 tỷ đồng khắc phục hậu quả vụ án.
(VNF) - Cựu Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phúc (cũ) Hoàng Thị Thúy Lan đưa ra nhiều tình tiết để xin giảm nhẹ hình phạt, trong đó 'hoàn cảnh gia đình rất khó khăn.
(VNF) - Hà Tĩnh, nơi nhiều vùng biển bãi ngang và miền núi còn đối mặt với nghèo đa chiều, các chương trình giảm nghèo đang chuyển hướng mạnh sang nâng cao dân trí, dạy nghề và hỗ trợ sinh kế thực chất. Những lớp học cộng đồng, khóa đào tạo nghề gắn với doanh nghiệp và các mô hình hỗ trợ vốn – kỹ thuật đã mở ra cơ hội mới cho phụ nữ, lao động nghèo và đồng bào vùng khó.
(VNF) - Chiều nay, chuyến bay kỹ thuật sử dụng máy bay Boeing 787 của Vietnam Airlines sẽ hạ cánh xuống sân bay Long Thành để thực hiện thử tải, đánh dấu bước kiểm tra quan trọng trước khi sân bay này chính thức đón các chuyến bay chở khách đầu tiên vào ngày 19/12.
(VNF) - Mô hình "nâng cao nhận thức - chuyển đổi thói quen - ứng dụng số” không chỉ giúp hơn 200 hộ nông dân Tây Nguyên cải thiện kỹ thuật sản xuất, tăng thu nhập và tiếp cận thị trường quốc tế, mà còn trở thành điểm sáng về trao quyền kinh tế cho phụ nữ và người dân tộc thiểu số.
(VNF) - Theo TS Lê Duy Bình, dù duy trì được ổn định vĩ mô và nhiều động lực tăng trưởng mới đã manh nha hình thành song kinh tế Việt Nam vẫn cần tăng tốc chuyển đổi mô hình, nâng cao năng suất và giá trị gia tăng để tạo nền tảng vững chắc cho mục tiêu tăng trưởng cao, bền vững trong giai đoạn tới.
(VNF) - Sau một ngày thi đấu sôi nổi, Giải bóng đá Báo chí các tỉnh thành lần thứ XI – năm 2025 đã chính thức khép lại thành công vào tối 13/12 tại sân bóng Nguyên Dương (Hà Nội). Giải đấu tiếp tục khẳng định vị thế là sân chơi thể thao truyền thống, giàu ý nghĩa dành riêng cho cộng đồng những người làm báo đang công tác tại Hà Nội và các tỉnh, thành.
(VNF) - Khu đô thị thể thao Olympic, trục đại lộ cảnh quan sông Hồng, Khu đô thị phức hợp Hạ Long Xanh... là những dự án có tổng mức đầu tư lớn nhất sẽ được khởi công vào ngày 19/12.
(VNF) - Một hộ dân có hơn 400 m2 đất mặt tiền phố Đinh Tiên Hoàng được bồi thường khoảng 400 tỷ đồng để di dời nhường đất làm Quảng trường - công viên phía đông Hồ Hoàn Kiếm.