Giá thuốc lá rẻ: Lợi bất cập hại cho kinh tế và sức khỏe
Tiểu Vy -
15/08/2025 15:01 (GMT+7)
(VNF) - Việt Nam hiện là một trong những quốc gia có giá thuốc lá rẻ nhất trên thế giới. Theo báo cáo của WHO, giá một bao thuốc nhãn hiệu phổ biến nhất ở Việt Nam là 0,9 USD (năm 2020). Mức giá thuốc lá ở Việt Nam đứng thứ 15, gần thấp nhất, trong số 19 nước trong khu vực Tây Thái Bình Dương.
Giá thuốc lá rẻ gánh nặng cho kinh tế và sức khỏe
Việt Nam hiện nằm trong nhóm những quốc gia có giá thuốc lá thấp nhất thế giới. Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), năm 2020, giá một bao thuốc lá nhãn hiệu phổ biến nhất ở Việt Nam chỉ khoảng 0,9 USD. Trong khu vực Tây Thái Bình Dương, mức giá này đứng thứ 15/19 quốc gia, gần sát nhóm rẻ nhất.
Giá thuốc lá rẻ kéo theo mức tiêu thụ cao và tỷ lệ hút thuốc vẫn ở mức đáng báo động. Theo bà Phan Thị Hải, Phó Giám đốc Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá mỗi năm Việt Nam ghi nhận khoảng 103.000 ca tử vong do hút thuốc chủ động và do tiếp xúc với khói thuốc thụ động. Đây là con số gây thiệt hại nghiêm trọng cả về nhân lực và kinh tế.
Tăng thuế thuốc lá sẽ góp phần quan trọng vào việc giảm tỷ lệ sử dụng. Ảnh: TL
Nghiên cứu của Hội Kinh tế Y tế công bố năm 2022 cho thấy, tổng chi phí hàng năm liên quan đến bệnh tật, mất sức lao động và tử vong sớm do thuốc lá ở Việt Nam lên tới 108 nghìn tỷ đồng (tương đương 4,5 tỷ USD), chiếm khoảng 1,14% GDP. Cụ thể, chi phí y tế trực tiếp cho điều trị bệnh liên quan đến thuốc lá chiếm 16,4 nghìn tỷ đồng (683 triệu USD), chi phí gián tiếp do bệnh tật chiếm 5,9 nghìn tỷ đồng (245 triệu USD), và thiệt hại do tử vong sớm chiếm tới 85,8 nghìn tỷ đồng (3,5 tỷ USD). Điều đáng nói, khoản thiệt hại này cao gấp 5 lần so với số thu ngân sách từ thuế thuốc lá một khoảng chênh lệch lớn phản ánh rõ sự bất lợi của giá thuốc lá rẻ đối với nền kinh tế.
Bà Phan Thị Hải nhấn mạnh: “Đây là những chi phí hoàn toàn có thể phòng tránh, nhưng lại đang gây tổn hại nghiêm trọng tới kinh tế hiện tại và tương lai của Việt Nam”.
Tăng thuế thuốc lá: Công cụ mạnh để giảm tiêu dùng
Kinh nghiệm toàn cầu đã chứng minh, tăng thuế và giá bán là biện pháp hiệu quả nhất để giảm nhu cầu sử dụng thuốc lá. Khi giá tăng, một bộ phận người hút sẽ bỏ thuốc hoặc giảm số lượng điếu hút, đồng thời hạn chế đáng kể việc khởi đầu hút thuốc, nhất là ở giới trẻ.
Tuy nhiên, vẫn tồn tại quan điểm cho rằng tăng thuế thuốc lá có thể gây ảnh hưởng xấu tới nền kinh tế. Lập luận này đã bị bác bỏ bởi nhiều nghiên cứu quốc tế. Báo cáo của Ngân hàng Thế giới năm 2017 chỉ ra rằng, giảm tiêu dùng thuốc lá không làm giảm tổng số việc làm của nền kinh tế, bởi khoản chi không dùng mua thuốc lá sẽ được chuyển sang hàng hóa, dịch vụ khác, từ đó kích thích các ngành sản xuất và tạo thêm việc làm mới.
Thực tế tại Việt Nam cũng cho thấy tiềm năng tích cực. Một nghiên cứu gần đây ước tính, nếu tăng thuế thuốc lá thêm 60% so với mức hiện tại, tổng sản lượng của các ngành ngoài thuốc lá sẽ tăng thêm 0,18% và số việc làm trong các lĩnh vực khác sẽ tăng 0,24%, tương đương hơn 120.000 việc làm mới – một con số đủ bù đắp, thậm chí vượt xa những tổn thất việc làm trong ngành sản xuất thuốc lá.
Báo cáo năm 2019 của Ngân hàng Thế giới khẳng định, phần lớn dân số – đặc biệt là người nghèo – sẽ được hưởng lợi nhiều nhất khi giá thuốc lá tăng. Chính sách này giúp giảm tỷ lệ hút thuốc, hạ gánh nặng bệnh tật, ngăn ngừa tử vong sớm, và giảm nguy cơ rơi vào cảnh nghèo cùng cực do chi phí y tế liên quan đến thuốc lá.
Việc tăng thuế thuốc lá còn mang lại nhiều tác động lan tỏa: giảm hút thuốc thụ động, nâng cao năng suất lao động, cải thiện chất lượng cuộc sống của cả người hút và người xung quanh, đồng thời giúp Chính phủ có thêm nguồn thu để đầu tư vào y tế, giáo dục, các chương trình phúc lợi xã hội và phát triển kinh tế.
Với những lợi ích rõ rệt về sức khỏe cộng đồng và nguồn lực tài chính, cải cách hệ thống thuế thuốc lá được xem là một kịch bản “cùng thắng”: vừa bảo vệ sức khỏe người dân, vừa tăng ngân sách để phục vụ các mục tiêu ưu tiên của quốc gia.
(VNF) - Ông Phạm Đại Dương, Phó Trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương nhấn mạnh để hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số giai đoạn 2026–2030, Việt Nam cần một cú hích đổi mới mô hình tăng trưởng, trong đó kinh tế tuần hoàn giữ vai trò then chốt, gắn với chuyển đổi xanh, chuyển đổi số và nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực.
(VNF) - Từ chỗ quen với lối sản xuất tự cung tự cấp, vật đổi vật, nhiều phụ nữ Cơ Tu ở các xã miền núi phía Tây TP. Đà Nẵng đã mạnh dạn thay đổi tư duy, học cách làm ăn, tham gia thị trường và tiếp cận kinh tế số, vươn lên thoát nghèo.
(VNF) - Hàng chục nghìn hồ sơ tại Cục An toàn thực phẩm bị “bôi trơn” gần 100 tỷ đồng, trong đó nguyên Cục trưởng Nguyễn Thanh Phong chiếm đoạt gần 44 tỷ đồng.
(VNF) - Tại phiên xét xử phúc thẩm cựu Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phúc Hoàng Thị Thúy Lan được Viện kiểm sát đề nghị giảm án 24-30 tháng tù về tội Nhận hối lộ (án sơ thẩm tuyên 14 năm tù).
(VNF) - Ông Nguyễn Thanh Phong, cựu Cục trưởng An toàn thực phẩm Bộ Y tế, bị cáo buộc để chuyên viên nhận tiền khi xét hồ sơ công bố sản phẩm, tổng 95 tỷ đồng.
(VNF) - Tối 15/12, tại Cung Điền kinh Hà Nội, UBND TP. Hà Nội long trọng tổ chức Lễ khai mạc Đại hội Thể dục thể thao (TDTT) Thủ đô lần thứ XI năm 2025 - sự kiện thể thao quy mô lớn nhất của Thủ đô, được tổ chức 4 năm một lần, thu hút sự quan tâm của đông đảo cán bộ, nhân dân và người yêu thể thao cả nước.
(VNF) - Liên quan vụ án tiền số AntEx thuộc hệ sinh thái của Công ty NextTech gồm có 35 doanh nghiệp, ông Nguyễn Hòa Bình (thường gọi là Shark Bình) mới bị khởi tố thêm tội trốn thuế.
(VNF) - Sau khi Thanh tra Chính phủ chỉ ra những sai phạm tại dự án trụ sở mới Bộ Ngoại giao, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu Bộ Công an đang nghiên cứu, xác minh.
(VNF) - Sau khi khởi tố, cơ quan điều tra đang phối hợp cơ quan chuyên môn giám định các sản phẩm của Mailisa còn vợ chồng chuỗi thẩm mỹ viện này cũng đã giao nộp 300 tỷ đồng khắc phục hậu quả vụ án.
(VNF) - Cựu Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phúc (cũ) Hoàng Thị Thúy Lan đưa ra nhiều tình tiết để xin giảm nhẹ hình phạt, trong đó 'hoàn cảnh gia đình rất khó khăn.
(VNF) - Hà Tĩnh, nơi nhiều vùng biển bãi ngang và miền núi còn đối mặt với nghèo đa chiều, các chương trình giảm nghèo đang chuyển hướng mạnh sang nâng cao dân trí, dạy nghề và hỗ trợ sinh kế thực chất. Những lớp học cộng đồng, khóa đào tạo nghề gắn với doanh nghiệp và các mô hình hỗ trợ vốn – kỹ thuật đã mở ra cơ hội mới cho phụ nữ, lao động nghèo và đồng bào vùng khó.
(VNF) - Chiều nay, chuyến bay kỹ thuật sử dụng máy bay Boeing 787 của Vietnam Airlines sẽ hạ cánh xuống sân bay Long Thành để thực hiện thử tải, đánh dấu bước kiểm tra quan trọng trước khi sân bay này chính thức đón các chuyến bay chở khách đầu tiên vào ngày 19/12.
(VNF) - Mô hình "nâng cao nhận thức - chuyển đổi thói quen - ứng dụng số” không chỉ giúp hơn 200 hộ nông dân Tây Nguyên cải thiện kỹ thuật sản xuất, tăng thu nhập và tiếp cận thị trường quốc tế, mà còn trở thành điểm sáng về trao quyền kinh tế cho phụ nữ và người dân tộc thiểu số.
(VNF) - Theo TS Lê Duy Bình, dù duy trì được ổn định vĩ mô và nhiều động lực tăng trưởng mới đã manh nha hình thành song kinh tế Việt Nam vẫn cần tăng tốc chuyển đổi mô hình, nâng cao năng suất và giá trị gia tăng để tạo nền tảng vững chắc cho mục tiêu tăng trưởng cao, bền vững trong giai đoạn tới.
(VNF) - Sau một ngày thi đấu sôi nổi, Giải bóng đá Báo chí các tỉnh thành lần thứ XI – năm 2025 đã chính thức khép lại thành công vào tối 13/12 tại sân bóng Nguyên Dương (Hà Nội). Giải đấu tiếp tục khẳng định vị thế là sân chơi thể thao truyền thống, giàu ý nghĩa dành riêng cho cộng đồng những người làm báo đang công tác tại Hà Nội và các tỉnh, thành.
(VNF) - Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Thanh Hóa đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam 3 người liên quan Công ty TNHH Thương mại vàng bạc Kim Chung để điều tra về hành vi "Trốn thuế".
(VNF) - Chủ tiệm vàng Kim Chung bị khởi tố trốn thuế hàng nghìn tỷ; “nữ đại gia” Phạm Mỹ Hạnh lừa đảo góp vốn trồng sâm Ngọc Linh, chiếm đoạt hơn 850 tỷ đồng; đồng thời, Chủ tịch Công ty Công nghệ NhoNho đang bị truy nã đặc biệt.
(VNF) - Sáng 13/12, tại sân bóng Nguyên Dương (phường Đại Mỗ, TP. Hà Nội), Giải bóng đá Báo chí các tỉnh thành lần thứ XI – năm 2025 đã chính thức khai mạc trong không khí sôi nổi, đoàn kết của những người làm báo, bất chấp điều kiện thời tiết mưa lạnh đặc trưng của mùa đông Hà Nội.
(VNF) - Ông Nguyễn Đức Hiển, Phó trưởng ban Chính sách, Chiến lược Trung ương nhận định hệ thống ngân hàng không thể mở rộng mãi, việc tăng cung tín dụng quá mức cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Nếu đặt mục tiêu tăng trưởng hai con số nhưng lạm phát cao thì con số tăng trưởng đó sẽ không còn nhiều ý nghĩa.
(VNF) - Ngày 12/12, TAND TP. HCM đã tuyên án đối với bị cáo Nguyễn Thị Thanh Nhàn (Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty AIC) và các đồng phạm trong vụ án vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.
(VNF) - Trường hợp phát hiện vi phạm, không đúng đối tượng, không đảm bảo điều kiện về thu nhập, nhà ở xã hội sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật; nếu đã thực hiện mua - bán sẽ bị thu hồi căn hộ.
(VNF) - Bộ Công Thương phối hợp với Đại sứ quán Thụy Sĩ tại Việt Nam tổ chức Hội nghị Tổng kết Dự án Chính sách thương mại và Xúc tiến xuất khẩu Việt Nam do Chính phủ Thụy Sĩ tài trợ (Dự án SwissTrade).
(VNF) - Ông Phạm Đại Dương, Phó Trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương nhấn mạnh để hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số giai đoạn 2026–2030, Việt Nam cần một cú hích đổi mới mô hình tăng trưởng, trong đó kinh tế tuần hoàn giữ vai trò then chốt, gắn với chuyển đổi xanh, chuyển đổi số và nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực.
(VNF) - Dự án cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh có tổng chiều dài 121km, phân kỳ thành 2 giai đoạn với tổng mức đầu tư gần 23000 tỷ đồng và dự kiến thông tuyến vào ngày 19/12 tới đây.