Đầu tư tiền tỷ vào trường quốc tế: Mẹ nguy cơ mất trắng, con không được đến lớp học

 Trường huy động vốn, phụ huynh thành nhà đầu tư

Sau sự cố tại Trường Quốc tế Mỹ (AISVN), khá nhiều phụ huynh tại TP. HCM chia sẻ câu chuyện về bạn bè, người thân đã tham gia góp vốn, bằng hợp đồng đầu tư khoản tiền tỷ cho nhà trường, không lấy lãi, đổi quyền lợi cho con học tại AIS trong khoảng 3- 12 năm.

Một phụ huynh tham gia hai hợp đồng góp vốn đầu tư năm 2019 vào một trường quốc tế cho biết, mỗi hợp đồng tương ứng với một suất học cho con, trị giá 3 tỷ đồng, lãi suất 0%. Điều kiện là hai con của vị này được hỗ trợ học tập, đào tạo miễn học phí trong thời gian học chính khóa (từ mầm non đến lớp 12). Nhà trường sẽ trả lại số tiền vay sau 90 ngày khi hai người con kết thúc học tại trường hoặc chuyển sang trường khác. 

Phụ huynh khác ở quận 7, TP. HCM,  có 2 hợp đồng đầu tư giáo dục tại AIS lần lượt vào năm 2018 và 2021, tổng số tiền cho trường vay là 6 tỷ đồng, không lãi suất, không tài sản thế chấp. Số tiền lãi mà trường không phải trả sẽ được tính là học phí của trẻ. Phụ huynh thì tính toán, số tiền hơn 6 tỷ nếu gửi ngân hàng, tiền lãi mỗi năm không đủ để đóng học phí cho 2 con. Phụ huynh này cho rằng, 'đây như một khoản bảo hiểm giáo dục cho con, nếu gia đình chẳng may khó khăn về kinh tế, việc học của con không bị ảnh hưởng'.

Có phụ huynh còn đóng tới 150.000 USD (tương đương 3,5 tỷ đồng) và vị này cho rằng tổng số tiền trường huy động của AIS có thể đã lên tới khoảng 150 triệu USD.

Với hàng nghìn học sinh theo học ở AIS, ngoài phụ huynh đóng gói đầu tư, thì các phụ huynh khác đều phải đóng học phí trước khi nhập học với mức giá thuộc hàng top trên thị trường. Mỗi năm từ 280 đến 725 triệu đồng từ bậc mầm non cho tới lớp 12.

Nếu cho con theo học tất cả cấp tại AIS, phụ huynh có thể phải bỏ ra số tiền hơn 7.8 tỷ đồng học phí. Đó là chưa kể các khoản không được hoàn lại như phí đăng ký nhập học 1.5 – 2.5 triệu đồng tùy lớp, phí ghi danh 20 – 40 triệu đồng, phí chương trình phát triển Anh ngữ 40 – 50 triệu đồng, phí cho các chương trình hoạt động học tập trải nghiệm, phí sách giáo khoa, phí xe đưa đón…

Thậm phí phụ huynh còn phải chịu thêm phí nộp muộn 0.05%/ngày trên tổng số khoản phí cần được thanh toán nếu phụ huynh đóng sau thời hạn đã được trường thông báo.

Rủi ro tiền của mẹ, bất an tương lai của con

Trường hợp phụ huynh góp vốn 2 hợp đồng từ năm 2019 như đã nêu ở trên, vào giữa năm 2023, khi con mới học được 5 năm, gia đình này chuyển ra nước ngoài sinh sống. Đến nay, họ vẫn chưa nhận lại số tiền cho vay theo cam kết của AIS.

Trên hợp đồng, AIS cam sẽ trả lại số tiền này cho phụ huynh khi học sinh kết thúc chương trình tại trường hoặc hoàn thành thủ tục chuyển trường trong vòng 90 ngày. Tuy nhiên, khi phụ huynh hoàn thành các thủ tục ngưng học tại trường cho con, nhà trường vẫn không thực hiện nghĩa vụ trả lại tiền. Nhiều phụ huynh khác có con đang học tại AISVN cũng tham gia những hợp đồng cho vay này và rơi vào tình cảnh tương tự. Tháng 9/2023, một số phụ huynh đã cầm theo băng rôn đến trường, yêu cầu nhà trường trả nợ theo hợp đồng.

Phụ huynh- nhà đầu tư vào AIS với khoản tiền hàng tỷ đồng đã hoang mang khi trường liên tục thông báo gặp khó khăn tài chính, dẫn đến việc nợ lương giáo viên, nhân viên.

Với hàng loạt phụ huynh - nhà đầu tư vào AIS, tình cảnh trường tổ chức việc học không đảm bảo như hiện nay, việc học của con không ổn định. Nhưng nếu chuyển con sang trường khác, sẽ rất phức tạp bởi chương trình học khác nhau, phụ huynh vừa phải mất khoản học phí cho trường mới, mà  số tiền cho vay theo cam kết ban đầu cũng khó mà nhận lại trong vòng 90 ngày như hợp đồng.

Phụ huynh ở quận 7 sau khi ký 2 hợp đồng đầu tư với AIS cho biết bản thân không nắm được tình hình tài chính của trường, cũng lường trước rủi ro nhưng chủ yếu tin tưởng vào uy tín của trường và chủ trường nên vẫn đầu tư. 

Tại AIS, với gói đầu tư hoàn lại 100%, hay còn gọi là hợp đồng đầu tư giáo dục, phụ huynh hầu như không được thông tin về khoản tiền đã đóng này được dùng vào việc gì, thu chi hàng năm ra sao, tổng số tiền là bao nhiêu...

Có thể thấy, khi xảy ra sự việc như AIS, thì hợp đồng không có những cam kết ràng buộc về việc sử dụng đồng vốn đóng góp như thế nào để bảo đảm an toàn nguồn tiền. Hình thức hợp đồng góp vốn đầu tư giáo dục ẩn giấu những hiểm họa.

Việc phụ huynh trao trước số tiền lớn cho trường học cũng kèm theo rủi ro là nhà trường hoàn toàn có khả năng gặp sự cố, bị thua lỗ, thậm chí phá sản. Món tiền đó không được bảo hiểm và nếu trường phá sản thì cũng chỉ thực hiện theo luật Phá sản của doanh nghiệp vì hầu hết trường tư hoạt động như một công ty, hay doanh nghiệp vì lợi nhuận.

Theo một cá nhân có kinh nghiệm nghiên cứu về các mô hình giáo dục, cho hay tại TP.HCM hiện có nhiều trường thực hiện hình thức này và bản chất của 'gói đầu tư giáo dục' là một hợp đồng vay vốn hay huy động vốn.