Điểm đến Ninh Bình: Từ 'đánh thức' đến vươn mình

Từ tỉnh nghèo thành điểm đến du lịch hàng đầu

Là vùng đất địa linh, nhân kiệt và có truyền thống lịch sử, văn hóa lâu đời, Ninh Bình có thể được coi là một địa phương vươn mình từ du lịch trong bối cảnh và xu hướng phát triển mới của thời đại. Sau hơn 30 năm trở lại Ninh Bình, cảm xúc của tôi vẫn vẹn nguyên trước sự hùng vĩ của thiên nhiên. Một sức sống mới thấm đẫm nơi đây, tại điểm đến mang đầy đủ sắc thái Việt Nam thu nhỏ.

Từ một tỉnh có kinh tế “nâu”, Ninh Bình chú trọng vào một ngành “công nghiệp không khói” để tiến đến phát triển bền vững, hình thành nền kinh tế xanh của địa phương. Nếu chứng kiến sự phát triển của tỉnh Ninh Bình ngày nay, hẳn ít người mường tượng ra được Ninh Bình đã từng có tốc độ tăng trưởng chậm, mang nặng tính chất tự cấp, tự túc. Đời sống nhân dân còn nhiều khó khăn khi sản lượng lương thực bình quân đầu người năm 1992 mới đạt trên 330kg. Công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp nhỏ bé, phân tán, manh mún; kỹ thuật, công nghệ lạc hậu. Lao động thiếu việc làm, trong khi dân số tăng cao.

Khác hẳn với một tỉnh nghèo ít được biết đến vào hơn 30 năm về trước, giờ đây hình ảnh Ninh Bình đã lớn mạnh hơn trước rất nhiều, điểm đến du lịch Ninh Bình dần bước vào tầm vóc nổi tiếng trên thế giới. Không phải tự nhiên mà nhiều tổ chức và chuyên trang quốc tế đã trao cho Ninh Bình các giải thưởng danh giá như: Top 10 trải nghiệm cuốn hút nhất năm 2024, Top 10 điểm đến thân thiện nhất thế giới; vị trí thứ 4 trong "Top 10 kỳ quan thế giới dành cho những người không thích đám đông" do Tạp chí quốc tế Forbes xếp hạng; “Điểm đến có ảnh hưởng trên thế giới” do Kotler Award bình chọn cho danh thắng Tràng An…

Như lời ông Phạm Quang Ngọc, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình, tỉnh xác định mục tiêu phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn, từng bước xây dựng Ninh Bình trở thành trung tâm du lịch của vùng và quốc gia. Định hướng này đã góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh theo hướng hợp lý, 90% cơ cấu kinh tế là công nghiệp, thương mại, dịch vụ. Như vậy, dịch vụ, du lịch chiếm một vị trí quan trọng, tạo động lực thúc đẩy các ngành kinh tế phát triển, tạo cho Ninh Bình có một môi trường sống bình yên, nhân dân có việc làm, đời sống ấm no.

Vẻ đẹp phong cảnh và văn hóa

“Ninh Bình đem đến cho tôi ấn tượng và trải nghiệm tuyệt vời”, đó là lời nhận xét từ một vị khách du lịch người Singapore trên bến thuyền Tràng An.

Ninh Bình đã trở thành điểm đến hấp dẫn trong mắt du khách trong và ngoài nước. Thật vậy, Ninh Bình có đủ đồi núi, sông hồ, đồng bằng và biển. Trong bản đồ du lịch, Ninh Bình đã có danh tiếng nhưng điều đó không đến đột ngột mà được vun đắp, phát triển dần dần trong suốt hơn 30 năm. Du lịch Ninh Bình đứng dậy trước các khó khăn lớn và chứng tỏ sức bật mạnh mẽ với hình ảnh và thương hiệu được nâng tầm lên rất nhiều. Để có được thương hiệu như ngày hôm nay, Ninh Bình phải tiến từng chút một.

Ninh Bình đón khách bằng cả 2 vẻ đẹp: phong cảnh và văn hóa. Có một câu nói lan truyền trong giới du khách thích khám phá Ninh Bình: “Một chuyến du lịch vài ngày vào kỳ nghỉ lễ không thể đủ để cảm nhận hết vẻ đẹp thiên nhiên và cuộc sống con người nơi đây”.

Đối với tôi, du lịch không chỉ đơn thuần là chụp vài chiếc ảnh. Du lịch là cảm nhận một cách sâu hơn về một vùng đất và nung nấu mong muốn trở lại. Với 1.821 di tích, trong đó có 298 di tích cấp tỉnh, 81 di tích cấp quốc gia trong đó có 3 di tích cấp quốc gia đặc biệt, Ninh Bình còn nhiều dư địa để phát triển du lịch một cách bền vững. “Không làm tổn hại đến môi trường” là tâm niệm và là quy định khắc cốt ghi tâm của những nhà làm du lịch tại Ninh Bình. Đó là cách để ngành công nghiệp không khói trở thành mũi nhọn, đầu tàu cho sự thay đổi và vươn mình phát triển của mảnh đất này.

Với những du khách lâu năm mới đặt chân trở về Ninh Bình, hình ảnh vùng đất này thật sự khác hẳn. Ninh Bình lung linh và rực sáng, Ninh Bình phô bày hết vẻ đẹp cả về thiên nhiên và văn hóa, lan tỏa đến bạn bè năm châu rằng nơi đây phát triển ra sao. Trong cảm nhận của du khách chúng tôi, dù lý do đến đây là vì được giới thiệu hay tò mò về nơi quay bộ phim nổi tiếng thế giới “Kong: Skull island” thì cũng đều ngạc nhiên và thích thú trước sự tươi đẹp của Ninh Bình. Và phần lớn du khách đều thể hiện cảm nhận tuyệt vời, không uống phí công sức vượt đường xa đến thăm nơi đây.

Rong ruổi trên chiếc thuyền trên sông, du khách có thể cầm mái chèo phụ cô lái đò trong mấy tiếng là đủ hiểu cài nghề này vất vả ra sao. Làm du lịch lợi cho nhiều người nhưng cũng phải đổ mồ hôi không ít. Trò chuyện mà không lơi tay chèo, cô Phong, một phụ nữ lớn tuổi chèo đò ở khu du lịch Thung Nham luôn miệng trò chuyện, hỏi han khách. Ninh Bình là một điểm đến được thiên nhiên ưu đãi nhiều lắm, như hàng ngàn chú chim các loại cứ tầm chiều muộn lại bay về đây ríu rít. “Chim các nơi bay về đây từ tháng 12 đến tháng 4 âm lịch, tạo nên sự sôi động tuyêt vời”. Đó cũng chính là thứ mỗi người lái đò muốn truyền tải đến từng vị khách.

Du lịch Ninh Bình, đặc biệt là các điểm đến như Tràng An, Thung Nham hay Tam Cốc – Bích Động nổi tiếng vì sự khác biệt sông nước. “Ngắm cảnh tuyệt vời nhất là lúc ngồi trên thuyền, khi tiếng chim kêu hòa cùng vào với tiếng gió vi vu” - kinh nghiệm đó của người lái đò bản địa là thứ đúng đắn nhất với tôi khi thưởng cảnh ở đất Ninh Bình này. Lạ một điều, mỗi người lái đò ở Ninh Bình lại có một bí quyết, một kinh nghiệm riêng để trò chuyện với du khách.

“Chúng tôi chèo đò cũng 13 năm rồi nhưng vẫn chưa là gì với các bậc cao niên ở đây. Mấy bác ấy làm từ lâu lắm rồi, cỡ hai chục năm cơ”, Cô Nhàn, một người chèo đò tham quan Tràng An cho biết, ở Khu danh thắng Tràng An, bến đò ở đây có 150 người lái đò xoay vòng, nghề đủ sống và còn tự hào vì hàng ngày giới thiệu vể đẹp cho du khách quốc tế.

Ninh Bình níu chân du khách quốc tế

Du lịch Ninh Bình giờ đây thể hiện bộ mặt khác hẳn với cách đây hơn 30 năm, khi tôi vẫn còn nghe một vài ý kiến bảo “ngại” vì đường sá không tiện. Vậy mà giờ đây, các điểm đến Ninh Bình như thay áo mới. Sự cần cù, chịu khó của người Ninh Bình thì ai cũng biết, nhưng thay đổi thần kỳ như vậy chỉ có thể là từ lao động, từ tinh thần quyết tâm vượt khó và cũng vì tình đoàn kết. Ninh Bình đã có một sức hút mãnh liệt với du khách, nhờ cố gắng không ngừng nghỉ. Trong chặng đường ấy, nỗ lực không biết mệt mỏi của chính quyền và nhân dân tỉnh Ninh Bình đã một lần nữa nâng tầm cho tỉnh, trở thành một điểm đến hấp dẫn.

Tràng An, quần thể du lịch ở tỉnh Ninh Bình ngày càng nổi tiếng với phong cảnh tuyệt mỹ và những hang động được ví như “Vịnh Hạ Long trên cạn”. Khu danh thắng Tràng An mang một vẻ đẹp thanh bình, đến mức níu giữ, lôi kéo du khách muốn quay trở lại lần nữa. Cảnh đẹp nên thơ ở đây khác xa với ồn ào đô thị, tạo cho du khách cảm nhận khác biệt.

Các điểm danh thắng của Ninh Bình còn nổi tiếng và thu hút du khách chính bởi sự gắn bó với lịch sử. Đến Tràng An, ai cũng muốn được đắm mình trên dòng Sào Khê - dòng sông ghi bao dấu ấn của lịch sử, nay vẫn chảy xanh biếc một màu. Đi thuyền trên sông Sào Khê quả là một trải nghiệm thú vị. Hoa súng nở bung hai bên sông như muốn chào mời lữ khách tiếp tục khám phá. Người lái đò dường như đều tay chèo hơn, con đò nhịp nhàng rẽ nước, tạo thành gợn sóng tỏa ra, rồi chiếc đò sau lại tiếp nối.

Cảm giác thiên nhiên kỳ thú càng kích thích, với tiếng nước róc rách nghe thật vui tai. Đoàn thuyền đi một cách chậm rãi, như hòa cùng dòng chảy của dòng sông. Tuy chậm nhưng cảm nhận khi đi đò thú vị hơn đi thuyền máy, cũng bởi ý thức bảo vệ dòng sông của người làm du lịch.

Điều kỳ thú khi du lịch Ninh Bình chính là đi thuyền qua các hang động, nơi du khách có thể thoải mái ngắm nhìn cũng như chụp ảnh hang động, thưởng thức cảm giác cúi gập người khi gặp bóng tối của hang. Cùng với đó là những câu chuyện của người lái đò kế về cac mỏm đá, khối thạch nhũ, những cái tên dân gian... như một nét văn hóa được lan tỏa tới du khách mọi miền.

Điểm đặc biệt gây ấn tượng với du khách chúng tôi là ý thức lao động hết mình không chỉ cho bản thân mà còn cho hình ảnh thân thiện, mến khách của người làm du lịch Ninh Bình. Không chỉ vậy, ý thức bảo vệ môi trường cũng thường trực trong mỗi người làm dịch vụ dù là nhỏ nhất. Điều đó góp phần lý giải tại sao sự tăng trưởng du lịch của Ninh Bình lại mạnh mẽ đến vậy.

Quyết tâm biến du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn

Sau chặng đường 203 năm với danh xưng Ninh Bình và 33 năm tái lập tỉnh, Ninh Bình là điểm du lịch độc đáo và phong phú loại hình, ngày càng hấp dẫn nhiều du khách từ phương xa. Điểm đến này trở nên nổi bật cũng vì người Ninh Bình đã thể hiện quyết tâm của mình trong phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Mục tiêu đó đã được khẳng định trong Nghị quyết của Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh về phát triển du lịch Ninh Bình giai đoạn 2021-2030, định hướng đến năm 2045, thể hiện ý chí và tinh thần của tỉnh vì đã hướng đến việc định vị thương hiệu du lịch của mình, một điều không thể thiếu trong thời đại hội nhập.

Những nhận xét tốt đẹp của các vị khách nước ngoài có lẽ đã quá đủ để nói lên lợi thế và sức mạnh nội tại của du lịch Ninh Bình.. Cảnh quan hùng vĩ chỉ có thể biến thành động lực phát triển nhờ bàn tay con người. Du khách đến Ninh Bình không chỉ vì phong cảnh thiên nhiên mà còn vì nền văn hóa có bề dày lịch sử, có truyền thống hào hùng. Đó cũng chính là một trong những hướng phát triển của tỉnh trong thời đại hội nhập sôi động này.

Câu chuyện về phát triển du lịch của Ninh Bình còn thể hiện ở cách mà mảnh đất này đã vượt qua đại dịch covid-19. Khi đó, Ninh Bình ra sức giữ vững và củng cố nền tảng, chờ đợi cơ hội phát triển du lịch trở lại sau khi dịch được đẩy lùi. Sự quyết liệt hành động của đảng bộ và các cấp chính quyền thể hiện ở các chủ trương như “Nghị quyết 07 -NQ/TU ngày 29/10/2021 về phát triển du lịch Ninh Bình giai đoạn 2021 - 2030, định hướng đến năm 2045” và “Kế hoạch phục hồi và phát triển du lịch sau đại dịch Covid-19”.

Không chỉ cố gắng giữ vững thế mạnh du lịch của mình trong khoảng thời gian chịu nhiều thiệt hại do dịch covid-19, Ninh Bình còn cho thấy tầm nhìn khi tận dụng thời gian này củng cố và phát triển các loại hình du lịch mới phong phú, hấp dẫn và giàu bản sắc. Mũi nhọn du lịch cũng góp phần quan trọng để thu nhập của người dân vào hàng cao của cả nước, Ninh Bình cũng cho thấy sự vững vàng của mình khi là một trong các tỉnh tự cân đối ngân sách và điều tiết về Trung ương. Từ một tỉnh nghèo, Ninh Bình đã có bước phát triển vượt bậc, có tốc độ tăng trưởng kinh tế (GRDP) năm 2024 đạt 8,56%; thu nhập bình quân đầu người đứng thứ 11 cả nước.

Đúng như lời nhiều du khách nhận xét, Ninh Bình biết cách tự làm mới mình trên nền tảng được thiên nhiên ưu ái và nhiều dư địa phát triển. Du lịch Ninh Bình giờ đây mang một bộ cánh mới nhiều màu sắc. Đó là màu tươi mới với sự đổi mới chất lượng dịch vụ. Các loại hình mới như du lịch khám phá, nghỉ dưỡng, đẩy mạnh nâng cấp dịch vụ vui chơi giải trí phục vụ mọi đối tượng. Đó là hướng đi vô cùng chính xác, bởi thực chất một địa phương vừa có phong cảnh thiên nhiên đa dạng, vừa có nền văn hóa giàu bản sắc thì cần kết hợp chặt chẽ các điều kiện đó với nhau.

Sự khai thác có chọn lọc, có chiều sâu của Ninh Bình đã đem lại thành quả như mong muốn. Các chương trình du lịch, các tour được thiết kế hài hòa, kết hợp một hoặc nhiều phần với văn hóa lễ hội, tâm linh, tìm hiểu lịch sử, cuộc sống đã đem đến cho du lịch Ninh Bình thành công thấy rõ.

Hướng đến tương lai

Du lịch là ngành công nghiệp không khói nhưng phụ thuộc vào cả về tài chính và con người. Điều đó đòi hỏi một địa phương có thế mạnh về du lịch như Ninh Bình càng phải giữ vững nền tảng của mình, không ngủ quên trên chiến thắng dù đã được “đánh thức” thành công.

Mỗi giai đoạn phát triển của du lịch thường rất dài, thành quả có được là nhờ cả một quá trình 10, 20 năm thậm chí lâu hơn thế. Các sản phẩm du lịch vẫn âm thầm tồn tại và phát triển trong lòng du khách, đặc biệt là những người đã từng đặt chân đến Ninh Bình.

Một bàn tay không thể vỗ nên tiếng, để nền du lịch của Ninh Bình vươn mình và tiếp tục phát triển mạnh mẽ, đòi hỏi phải có sự chung tay của cả hệ thống chính trị và người dân, cần có một sức bật mạnh mẽ xuất phát từ chính phong cảnh thiên nhiên tuyệt vời và sự thân thiện, hiếu khách của người dân. Cũng không thể không nhắc đến nguồn lực đầu tư vào du lịch Ninh Bình của các doanh nghiệp, đưa chất lượng dịch vụ du lịch càng ngày càng đi lên.

Con đường xây dựng thương hiệu, hình ảnh du lịch của Ninh Bình về cơ bản cũng có nét tương đồng với nhiều địa phương khác ở nước ta, tuy nhiên, với những lợi thế rất riêng, du lịch Ninh Bình phải tự làm mới mình để hướng đến mục tiêu trở thành điểm đến “An toàn – thân thiện – chất lượng – hấp dẫn” như Nghị quyết về phát triển du lịch của tỉnh đề ra.

Có thể thấy những việc cần làm rất nhiều, từ quy hoạch, định hướng đến xây dựng và phát triển thương hiệu riêng cho du lịch tỉnh nhà. Muốn vậy, Ninh Bình cần tập trung hơn nữa vào thế mạnh riêng có của mình, cần điểm nhấn, cần sự kiện nổi bật thu hút du khách, nâng tầm hơn nữa dịch vụ.

Bên cạnh đó cũng cần đẩy mạnh truyền thông, quảng bá trong chính người dân của mình, tăng cường liên kết với các địa phương khác để hình thành nên các chương trình du lịch phong phú, mang tính kết nối để thỏa mãn nhu cầu của du khách.

Đường dài mới biết ngựa hay. Câu ví von đó được nhiều người áp dụng vào ngành du lịch và cũng là đánh giá “tưởng thưởng” cho sự đổi thay ngoạn mục của tỉnh Ninh Bình. Thời đại ngày nay với vô vàn thời cơ trong thách thức là cơ hội để Ninh Bình chứng tỏ sức mạnh nội tại của chính mình và tinh thần quyết tâm phát triển ngành kinh tế xanh, góp phần đem lại sự phát triển bền vững cho vùng đất giàu truyền thống và bản sắc này.