Trong hai thập niên đầu của thế kỷ XXI, tăng trưởng của Việt Nam dựa chủ yếu vào xuất khẩu, FDI và nhân công giá rẻ. Đến nay, mô hình đó đã dần tới giới hạn. Thế giới thay đổi nhanh với các tiêu chuẩn xanh, yêu cầu công nghệ, chuỗi cung ứng thông minh và cạnh tranh dữ dội. Doanh nghiệp Việt, đặc biệt là khu vực tư nhân, đang đứng trước câu hỏi: Nếu không đổi mới, liệu còn chỗ để tồn tại?
Đổi mới sáng tạo (ĐMST) vì vậy trở thành “động cơ” của thời kỳ phát triển mới, không chỉ giúp doanh nghiệp vượt qua thách thức mà còn mở ra cơ hội tăng trưởng đột phá.
Theo Báo cáo Đổi mới sáng tạo toàn cầu 2025 của WIPO, Việt Nam xếp hạng 44/132 quốc gia, tiếp tục dẫn đầu nhóm các nước có thu nhập trung bình thấp. Điều này phản ánh nỗ lực mạnh mẽ của khu vực doanh nghiệp trong việc dịch chuyển sang mô hình dựa trên tri thức, công nghệ và sáng tạo.
Tại một diễn đàn mới đây, Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định: “Việt Nam đang bước vào ‘cuộc đổi mới lần hai’ – lấy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số làm động lực trung tâm để thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình.”
Hiện nay, nhiều doanh nghiệp tư nhân lớn đã đi đầu trong xu hướng này. Vinamilk tích hợp ESG vào chiến lược số hóa sản xuất, sử dụng năng lượng tái tạo và quản trị bằng dữ liệu. TH Group ứng dụng công nghệ nông nghiệp số để truy xuất nguồn gốc, kiểm soát carbon và tiết kiệm nước. Viettel phát triển mô hình “chuyển đổi số xanh”, vừa nâng cao hiệu quả hoạt động, vừa giảm phát thải. Masan Group công bố báo cáo thường niên nói rõ về chiến lược phát triển bền vững và đổi mới sáng tạo,...
Điểm chung của các DN hàng đầu này là đều đặt đổi mới sáng tạo vào trung tâm chiến lược phát triển dài hạn, không chỉ để tối ưu lợi nhuận, mà để thích ứng với tiêu chuẩn toàn cầu và khẳng định vị thế mới của doanh nghiệp Việt.
Nếu đổi mới sáng tạo là “động cơ”, thì phát triển bền vững chính là hướng đi. Mô hình tăng trưởng mới của doanh nghiệp Việt đang gắn liền với hai trụ cột: số hóa để tối ưu – xanh hóa để tồn tại.
Theo Bộ Khoa học và Công nghệ, quá trình chuyển đổi của doanh nghiệp Việt đang diễn ra với tốc độ ngày càng rõ nét. Báo cáo công bố Chỉ số chuyển đổi số quốc gia năm 2024 cho thấy Việt Nam đã “tăng tốc hướng tới chuyển đổi số toàn diện” nhờ nền tảng công nghệ, hạ tầng dữ liệu và các chính sách thúc đẩy năng lực số trong cộng đồng doanh nghiệp.
Cùng với đó, hướng đi bền vững và xanh hóa đang trở thành xu thế quản trị mới. Báo cáo của Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) và Bộ Công Thương về hỗ trợ doanh nghiệp thích ứng chuẩn xanh quốc tế chỉ ra rằng doanh nghiệp Việt đang đứng trước “bước ngoặt chiến lược”, khi tiêu chuẩn môi trường – xã hội – quản trị (ESG) dần trở thành điều kiện để tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu, mở ra lợi thế cạnh tranh mới cho doanh nghiệp, nhưng đòi hỏi đầu tư dài hạn vào công nghệ, minh bạch dữ liệu môi trường và mô hình tăng trưởng xanh.
Quá trình chuyển đổi kép đang diễn ra mạnh mẽ, nhưng không đồng đều. Khối doanh nghiệp lớn và FDI đang đi nhanh, trong khi phần đông Doanh nghiệp nhỏ và vửa (SMEs) còn gặp rào cản về vốn, công nghệ, nhân lực và chính sách hỗ trợ.
Theo kết quả nghiên cứu của Fiin Group, chuyển đổi kép trong SMEs nhìn chung vẫn ở mức khởi đầu. Phần lớn doanh nghiệp mới dừng lại ở việc số hóa từng khâu riêng lẻ, trong khi các hoạt động xanh hóa chủ yếu mang tính tuân thủ tối thiểu, chưa trở thành một chiến lược cốt lõi.
Đại diện Cục Phát triển Doanh nghiệp tư nhân và Kinh tế tập thể (APED), Bộ Tài chính cho rằng: "Khu vực SMEs cần được tiếp cận tín dụng xanh và chuyển giao công nghệ nhằm phát triển theo hướng số hóa và xanh hóa. Trong bối cảnh đó, hệ sinh thái hỗ trợ đổi mới sáng tạo — gồm chính sách tín dụng, đào tạo nhân lực, kết nối công nghệ — được xem là nhân tố quan trọng để doanh nghiệp Việt không chỉ thích ứng mà còn phát triển bền vững.
Điều đó có nghĩa là, để đổi mới sáng tạo thật sự trở thành động lực tăng trưởng, Việt Nam cần chính sách “bà đỡ” đủ mạnh – vừa thúc đẩy doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ, vừa tạo khung thể chế khuyến khích mô hình kinh doanh xanh, kinh tế tuần hoàn và tiêu dùng bền vững.
Thế giới đang bước vào thời kỳ mà đổi mới sáng tạo không chỉ quyết định năng suất, mà còn quyết định sự sống còn. Với doanh nghiệp Việt, đây không còn là câu chuyện của “đi tắt đón đầu”, mà là “đi nhanh để không bị bỏ lại”.
Dữ liệu thực nghiệm cho thấy tác động rõ rệt của chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo tới năng suất doanh nghiệp Việt Nam. Một nghiên cứu của Trường Đại học Tài chính Marketing đã cung cấp bằng chứng thực nghiệm từ mẫu đại diện gồm 18.057 quan sát của 4.514 doanh nghiệp vừa và nhỏ tại miền Nam Việt Nam về tác động của chuyển đổi số đến năng suất lao động cho thấy, các SMEs áp dụng phần mềm quản lý đạt năng suất lao động cao hơn 7.2% so với những doanh nghiệp chưa áp dụng công nghệ.
Kết quả tương tự được ghi nhận trong nghiên cứu của Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông, khẳng định kỹ năng công nghệ số thể hiện qua 7 kỹ năng phổ biến có tác động tích cực đến năng suất lao động của doanh nghiệp. Cụ thể hơn, DN có nguồn nhân lực có kỹ năng công nghệ số cao có năng suất lao động cao hơn so với các DN có kỹ năng thấp.
Không chỉ trong lĩnh vực số hóa, các mô hình đổi mới hướng tới kinh tế xanh cũng cho thấy hiệu quả cao. Một nghiên cứu của Trường Kinh tế, Đại học Bách khoa Hà Nội thực hiện chỉ ra, đầu tư công nghệ xanh giúp doanh nghiệp đồng thời tăng năng suất và giảm chi phí vận hành.
Đó chính là bằng chứng cho thấy đổi mới sáng tạo – số hóa – xanh hóa đang tạo ra lợi thế cạnh tranh mới, và doanh nghiệp Việt đang có cơ hội vàng để bứt phá. Vấn đề còn lại là họ có đủ quyết tâm để đi đến cùng hay không.
Tại Hội thảo khoa học quốc gia “Đột phá phát triển khoa học, công nghệ thúc đẩy chuyển đổi xanh và phát triển bền vững”, ông Huỳnh Thành Đạt - Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương nhấn mạnh: “Phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo là yếu tố quyết định giúp Việt Nam đạt mục tiêu tăng trưởng hai con số, hướng tới trở thành nước công nghiệp hiện đại vào năm 2030 và nước phát triển, thu nhập cao vào năm 2045. Trong khi đó, chuyển đổi xanh là điều kiện tiên quyết để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.”
Trong kỷ nguyên mà tiêu chuẩn xanh, kinh tế số và tri thức sáng tạo đang trở thành “luật chơi” toàn cầu, doanh nghiệp Việt cần nhiều hơn những quyết định táo bạo – đầu tư vào con người, vào công nghệ, và vào giá trị dài hạn. Bởi chỉ khi tự đổi mới mình mỗi ngày, doanh nghiệp mới đủ sức định hình tương lai của chính họ và của nền kinh tế Việt Nam.
Tags:
(VNF) - Công ty cổ phần Hóa dược Việt Nam – doanh nghiệp có hơn 40 năm lịch sử trong ngành dược phẩm vừa bị Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức liệt vào danh sách “nhà thầu không đảm bảo uy tín” do từ chối ký hợp đồng cung cấp hóa chất xét nghiệm.
(VNF) - Công ty cổ phần Vinspace đăng ký 6 ngành nghề kinh doanh, trong đó có ngành sản xuất máy bay, tàu vũ trụ và máy móc liên quan.
(VNF) - Cơ quan thanh tra xác định Ngọc Thẩm Jewelry vi phạm công tác phòng chống rửa tiền khi không thực hiện báo cáo đối với 1.662 giao dịch có giá trị lớn.
(VNF) - Thanh tra Ngân hàng nhà nước xác định Vàng bạc đá quý Ngọc Hải phát sinh các vi phạm trong công tác phòng chống rửa tiền và trách nhiệm thuộc về Chủ tịch HĐTV.
(VNF) - Công ty Cổ phần Đông Sơn từng được biết đến như một trong những doanh nghiệp bất động sản tham gia nhiều dự án quy mô lớn tại Thanh Hoá. Tuy nhiên, thời gian gần đây, công ty xuất hiện trong danh sách nợ thuế lớn của tỉnh và bị cơ quan quản lý thuế áp dụng biện pháp cưỡng chế ngừng sử dụng hóa đơn.
(VNF) - Chào mừng cột mốc 26 năm thành lập (2/11/1999 - 2/11/2025), Công ty Cổ phần Xây Lắp Hải Long đã ghi dấu ấn mạnh mẽ với chuỗi thành tựu ấn tượng trong tháng 10/2025.
(VNF) - Khi đổi mới sáng tạo trở thành định hướng quan trọng của nền kinh tế, nhiều doanh nghiệp dù xác định rõ mục tiêu vẫn đang vật lộn với các rào cản về vốn, chính sách, thị trường và công nghệ. Trong khi đó, các chuyên gia cảnh báo rằng nếu không có hành động quyết đoán và hệ thống từ phía doanh nghiệp, Việt Nam rất dễ bị hụt hơi trong cuộc đua toàn cầu.
(VNF) - Nguyễn Quốc Vũ - chồng Đoàn Di Băng và là Tổng giám đốc Công ty TNHH Thương mại dịch vụ VB Group bị bắt để điều tra về tội sản xuất, buôn bán hàng giả.
(VNF) - Khi chuyển đổi kép xanh - số trở thành điều kiện tham gia sân chơi toàn cầu, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã chứng minh rằng thành công từ mô hình cũ không phải là “điểm dừng”, mà là nền tảng cho một chu kỳ phát triển mới dựa trên đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Công ty SJC ghi nhận doanh thu 8.840 tỷ đồng trong nửa đầu năm nay, giảm mạnh so với cùng kỳ năm ngoái, lợi nhuận trước thuế giảm gần 30%.
(VNF) - Tập đoàn Sơn Hải cho biết các thủ tục liên quan đến dự án trước lúc đấu thầu là trách nhiệm của cơ quan nhà nước có thẩm quyền chứ không phải của tập đoàn này.
(VNF) - Từ thành công của nhiều doanh nghiệp Việt đã chứng minh rằng, đổi mới sáng tạo không dừng ở công nghệ, mà bao gồm tái định vị thương hiệu, mở rộng hệ sinh thái dịch vụ, nâng cấp chuỗi giá trị và tái cấu trúc mô hình vận hành. Những điển hình dưới đây cho thấy những trụ cột căn bản của chuyển đổi thành công trong bối cảnh cạnh tranh mới.
(VNF) - Hơn 60% startup trên thế giới đổ vỡ không phải vì mô hình kinh doanh hay doanh số, mà vì xung đột lợi ích nội bộ, đặc biệt là mâu thuẫn giữa các sáng lập viên và đồng sở hữu.
(VNF) - Cảm giác “nướng” hết mấy trăm tỷ đồng cho khởi nghiệp là trải nghiệm mà rất ít người từng trải qua. Với ông Nguyễn Trung Dũng, CEO Dh Foods, đó không chỉ là thất bại tài chính, mà còn là bài học về lòng tự tin, sự chủ quan và sức mạnh của trải nghiệm thực tế.
(VNF) - Quốc Cường Gia Lai đang xoay vốn để tất toán nghĩa vụ pháp lý tại dự án Bắc Phước Kiển. Công ty đã vay hơn 1.000 tỷ đồng từ người thân lãnh đạo.
(VNF) - Thủ tướng đề nghị các doanh nghiệp tư nhân tích cực tham gia trong các lĩnh vực ưu tiên, trong đó có đường sắt, điện hạt nhân, sân bay, bến cảng...
(VNF) - Xây dựng Hòa Bình miễn nhiệm vị trí tổng giám đốc với ông Lê Văn Nam. Ông Lê Viết Hiếu được giao tạm thời điều hành hoạt động của công ty.
(VNF) - Thuduc House ghi nhận lãi trong quý III đạt mức cao nhất 4 năm nhờ khoản thu nhập từ thắng kiện thuế. Doanh nghiệp này vượt kế hoạch lợi nhuận sau 9 tháng.
(VNF) - Theo ông Nguyễn Hữu Hiệu - Tổng Giám đốc FiinGroup, mặc dù giữ vai trò trụ cột trong nền kinh tế, khối DNNVV vẫn chưa thể khai thác hết tiềm năng do những hạn chế về năng lực và quy mô, đặc biệt là trong việc tiếp cận các nguồn vốn cần thiết cho hành trình chuyển đổi.
(VNF) - Tập đoàn Hoa Sen (HoSE: HSG) ghi nhận lợi nhuận sau thuế hợp nhất năm tài chính 2025 đạt 732 tỷ đồng, hoàn thành 146% kế hoạch lợi nhuận đã đề ra ở phương án cao.
(VNF) - Tổng công ty cổ phần Xây dựng Điện Việt Nam (VNECO) vừa nhận liên tiếp 3 quyết định chấm dứt hợp đồng từ Ban QLDA các công trình điện miền Trung với lý do dừng triển khai các gói thầu thi công.
(VNF) - Công ty cổ phần Phát triển điện ảnh V-Film có ngành nghề kinh doanh chính là hoạt động sản xuất phim điện ảnh, phim video và chương trình truyền hình.
(VNF) - Giữa làn sóng “Bắc tiến” của loạt thương hiệu bán lẻ, WinCommerce khẳng định vẫn giữ vững vị thế dẫn đầu tại khu vực được xem là “pháo đài” của mình.
(VNF) - Dù doanh thu giảm do yếu tố mùa vụ, Công ty Cổ phần Thủy điện A Vương (AVC) vẫn ghi nhận kết quả kinh doanh tích cực trong quý III/2025 với lợi nhuận sau thuế đạt gần 100 tỷ đồng.
(VNF) - Công ty cổ phần Hóa dược Việt Nam – doanh nghiệp có hơn 40 năm lịch sử trong ngành dược phẩm vừa bị Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức liệt vào danh sách “nhà thầu không đảm bảo uy tín” do từ chối ký hợp đồng cung cấp hóa chất xét nghiệm.
(VNF) - Bão Kalmaegi đổ bộ vào Gia Lai và Đắk Lắk với sức gió mạnh đã khiến nhiều nhà dân bị sập đổ, tốc mái, tài sản hư hỏng…
