Doanh nghiệp nhà nước trọng yếu: Đầu tàu phát triển công nghiệp nền tảng quốc gia
Hoàng Ngân -
22/10/2025 20:00 (GMT+7)
(VNF) - Trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, doanh nghiệp nhà nước (DNNN) tiếp tục được xác định là lực lượng trung tâm, đóng vai trò dẫn dắt trong các ngành công nghiệp nền tảng quốc gia. Tuy nhiên, để DNNN thực sự phát huy vai trò này, yêu cầu về thể chế, cơ chế và phương thức quản trị cần được tiếp tục cải cách mạnh mẽ, đồng bộ và linh hoạt hơn.
Phát huy lợi thế hiện hữu, tập trung vào doanh nghiệp nòng cốt
Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, DNNN đang giữ vai trò chủ đạo trong nhiều lĩnh vực thiết yếu của nền kinh tế như năng lượng, hạ tầng giao thông, logistics, viễn thông, tài chính – ngân hàng…
Tính đến cuối năm 2023, cả nước có 671 DNNN và 142 doanh nghiệp có phần vốn nhà nước, với tổng tài sản đạt 4,19 triệu tỷ đồng, vốn chủ sở hữu gần 2 triệu tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế gần 243 nghìn tỷ đồng.
Mặc dù tốc độ tăng trưởng tài sản và đầu tư chưa cao, hiệu quả sử dụng vốn và đóng góp ngân sách từ DNNN lại vượt trội. TS. Nguyễn Đức Kiên, nguyên Tổ trưởng Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng, chỉ rõ: “Ba năm qua, trong khi khối FDI có xu hướng tăng trưởng âm, thì DNNN lại đạt mức tăng trưởng doanh thu, lợi nhuận và nộp ngân sách cao hơn nhiều. Vốn không tăng nhiều, nhưng hiệu quả sử dụng vốn lại tăng – đó là điểm tích cực cần được nhìn nhận đúng”.
Tuy nhiên, theo ông Kiên, để tận dụng hiệu quả nguồn lực này, điều quan trọng là cải cách quản trị doanh nghiệp nhà nước: “Chúng ta nên cải cách bằng cách đưa quản trị hiện đại vào DNNN, thay vì chỉ nhìn vào quy mô vốn hay tốc độ tăng trưởng tài sản”.
Ông Trịnh Xuân An, Ủy viên Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội, cũng đồng tình rằng, với chỉ khoảng 700 DNNN nhưng đóng góp tới 30% GDP, cần có cơ chế đặc thù và phân loại rõ ràng để tập trung phát triển những doanh nghiệp nòng cốt như Vietnam Airlines, Viettel, VNPT…
“Không thể ‘cào bằng’ tất cả DNNN như nhau. Những doanh nghiệp trụ cột cần có cơ chế đặc biệt về vốn, điều lệ, quyền tự chủ, vì mỗi lần điều chỉnh vốn điều lệ hiện nay là một quy trình phức tạp và chậm trễ”, ông Trịnh Xuân An cho biết.
Đồng thời, ông cũng nhấn mạnh đến khái niệm cần hình thành: “doanh nghiệp nhà nước tự chủ toàn phần”, những đơn vị có thể vận hành linh hoạt theo cơ chế thị trường, có năng lực cạnh tranh và vẫn thực hiện sứ mệnh chính trị - xã hội.
Vietnam Airlines: Tập đoàn quốc gia và vai trò kết nối công – tư
Trong các doanh nghiệp nhà nước, Vietnam Airlines là ví dụ tiêu biểu cho mô hình DNNN đa nhiệm – vừa vận hành hiệu quả về mặt thương mại, vừa thực hiện các nhiệm vụ chính trị, ngoại giao, quốc phòng trong những thời điểm đặc biệt như dịch bệnh hay thiên tai.
Với hệ sinh thái vận tải hàng không đồng bộ, đội tàu bay hiện đại và mạng bay phủ khắp, Vietnam Airlines không chỉ giữ vai trò xương sống trong hệ thống giao thông quốc gia mà còn góp phần thúc đẩy du lịch, logistics và kết nối quốc tế.
Tuy nhiên, theo TS. Nguyễn Đức Kiên, để tăng sức cạnh tranh và phát triển bền vững, cần thúc đẩy liên kết hệ sinh thái giữa các doanh nghiệp nhà nước trong lĩnh vực hàng không: “Cần giải bài toán hợp tác giữa các doanh nghiệp cùng lĩnh vực để tạo thành một mũi nhọn quốc gia, một tập đoàn hàng không mạnh, có thể cạnh tranh trong khu vực và trên thế giới”.
Đáng chú ý, ông Trịnh Xuân An còn chỉ ra một điểm mới rất quan trọng về mối quan hệ công – tư trong lĩnh vực này: “Quan niệm rằng nhà nước làm những gì tư nhân không thể làm đã lỗi thời.
Hiện nay, giữa doanh nghiệp nhà nước và tư nhân hoàn toàn có thể hợp tác cùng một hướng để cùng phát triển. Trong ngành hàng không, sự tồn tại và phát triển song song giữa Vietnam Airlines và các hãng bay tư nhân là minh chứng rõ ràng cho điều đó”.
Theo ông An, mối quan hệ giữa doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp tư nhân không còn là “cạnh tranh đối đầu”, mà nên hướng tới “bổ trợ và cộng hưởng”. Điều này càng đặc biệt đúng trong lĩnh vực hàng không, nơi đòi hỏi sự đầu tư lớn, kết nối đồng bộ và vận hành linh hoạt để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế – xã hội và an ninh quốc phòng.
Tuy nhiên, để các DNNN như Vietnam Airlines có thể “bắt tay” hiệu quả với khu vực tư nhân, họ cần được trao quyền tự chủ đủ lớn. Cụ thể, là được gỡ bỏ những rào cản về thể chế và luật pháp hiện còn chồng chéo.
“Chúng ta đã ‘thông’ về luật – với Luật Quản lý vốn, Luật Đầu tư, Luật Đấu thầu… Nhưng để ‘thoáng’, thì cần tiếp tục tháo gỡ các điểm chồng lấn, mâu thuẫn giữa các luật. Nếu không, doanh nghiệp sẽ khó phát huy hết tiềm năng”, ông An cho biết.
Những số liệu tích cực và kinh nghiệm thực tiễn từ các DNNN nòng cốt như Vietnam Airlines cho thấy khu vực này vẫn đang là lực lượng trụ cột của nền kinh tế. Nhưng để DNNN thực sự phát huy vai trò dẫn dắt trong các ngành công nghiệp nền tảng, cần có tầm nhìn mới trong chính sách: không “cào bằng”, mà chọn lọc và đầu tư có trọng tâm, trọng điểm.
Bên cạnh đó, sự hợp tác giữa khu vực công và tư – như bài học từ ngành hàng không – cho thấy hướng đi mới: doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp tư nhân hoàn toàn có thể bắt tay phát triển cùng nhau, thay vì cạnh tranh đối đầu.
Với chính sách phù hợp, cơ chế đủ linh hoạt và sự đồng thuận giữa Quốc hội, Chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp, DNNN hoàn toàn có thể là đầu tàu đưa Việt Nam tiến xa trong tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.
(VNF) - Chia sẻ kinh nghiệm về xuất khẩu nông sản Việt, ông Phan Minh Thông - Tổng Giám đốc Công ty Phúc Sinh cho biết, Israel là nơi có thể học hỏi nhiều về tư duy kinh doanh và văn hóa làm việc.
(VNF) - Mặc dù được mở bán cả hai tùy chọn động cơ đốt xăng và hybrid tiết kiệm nhiên liệu, tuy nhiên doanh số của Hyundai SantaFe hybrid thời gian qua vẫn chưa vượt qua được ‘vua phân khúc’ Ford Everest.
(VNF) - “Dòng chảy” của ống nhựa không chỉ dẫn nước sinh hoạt mà còn mang theo sự sống, niềm tin, và cả tương lai của hàng triệu người. Ở nơi giao thoa giữa bốn “thế giới” dân dụng, nông nghiệp, công nghiệp và môi trường, ống nhựa Ströman của Tập đoàn Tân Á Đại Thành như mạch ngầm bền bỉ, âm thầm vận hành, kết nối với công nghệ và tiêu chuẩn Đức chuẩn xác đến từng chi tiết.
(VNF) - Tối 5/12, Nhà hát Hồ Gươm sẽ đưa Hà Nội trở thành tâm điểm khoa học của thế giới khi hàng trăm trí tuệ kiệt xuất hội tụ tại Lễ trao giải VinFuture 2025. Theo hé lộ của thành viên Hội đồng VinFuture, đề cử chiến thắng Giải thưởng Chính triệu đô - lớn nhất thế giới - là công trình nghiên cứu có tầm ảnh hưởng đến một quy mô dân số rất lớn trên toàn cầu.
(VNF) - Chuẩn bị tâm thế, tiềm lực và chiến lược từ sớm, từ xa, nên khi bước vào lĩnh vực năng lượng tái tạo, T&T Group nhanh chóng nổi lên như một “ông lớn” với loạt dự án tầm quốc gia, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, góp sức cùng Chính phủ thực hiện thành công cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
(VNF) - Suzuki triển khai chương trình “Ưu đãi tất niên, sắm xe như ý” trên toàn hệ thống đại lý trong tháng 12. Các mẫu xe du lịch Suzuki được hỗ trợ lệ phí trước bạ 100% hoặc tặng gói bảo dưỡng dài hạn, trong đó, mức ưu đãi cao nhất lên đến 95 triệu đồng.
(VNF) - Việt Nam đã ký kết 17 FTA với trên 60 nước đối tác với đa dạng các nội dung, thỏa thuận, trong số đó có nhiều FTA thế hệ mới, bao trùm như: EVFTA, UKVFTA, CPTPP...
(VNF) - Với vị trí kim cương trên cung đường ven biển đẹp nhất Đà Nẵng, Newtown Diamond đem đến không gian sống đẳng cấp và tầm nhìn tuyệt mĩ mà chủ nhân tương lai có thể trực tiếp trải nghiệm tại căn hộ mẫu sang trọng, tinh tế vừa khai trương.
(VNF) - Vietjet dành tặng khách hàng ưu đãi “3 ngày vàng” hấp dẫn với vé 0 đồng (chưa bao gồm thuế, phí) áp dụng từ nay đến ngày 4/12/2025 với các chuyến bay kết nối Hà Nội, TP. HCM – Côn Đảo.
(VNF) - Không chỉ là một hiệp định thương mại tự do thông thường, Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – Israel (VIFTA) có ý nghĩa chiến lược khi tạo cầu nối giữa Việt Nam – trung tâm sản xuất của châu Á và Israel – quốc gia đi đầu về đổi mới sáng tạo.
(VNF) - FE CREDIT tiếp tục khẳng định vị thế trên thị trường tài chính Việt Nam khi xuất sắc đạt giải vàng ở hạng mục O2O/New Retail/Innovative & New Tech Sales Channels và Giải Đồng ở hạng mục Real-time Marketing trong khuôn khổ MMA Smarties Vietnam 2025.
(VNF) - Chiều 28/11/2025, Công ty Cổ phần Chứng khoán UP (UPSC) tổ chức thành công tọa đàm “Dealmakers Forum: Kết nối cơ hội - Dẫn dắt thị trường M&A”.
(VNF) - Toyota Innova Cross phiên bản giá rẻ, Subaru Forester thế hệ mới, bộ đôi xe điện siêu sang của Maserati và "tân binh" Mitsubishi Destinator là các mẫu xe mới vừa ra mắt thị trường dịp cuối năm.
(VNF) - Sáng 30/11/2025, Hội nghị Tổng kết Đề án Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp giai đoạn 2017 – 2025 (Đề án 939) và triển khai Đề án Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp giai đoạn 2026 – 2035 (Đề án 2415) và biểu dương các điển hình hợp tác xã do phụ nữ quản lý năm 2025 đã diễn ra tại Hà Nội với sự chủ trì của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và trực tuyến với 34 điểm cầu khắp cả nước.
(VNF) - Hội Mỹ nghệ Kim hoàn Đá quý TP. HCM (SJA) SJA khát vọng xây dựng ngành kim hoàn TP. HCM trở thành một trong những trung tâm chế tác, thiết kế và thương mại trang sức quan trọng của châu Á trong thập niên tới.
(VNF) - Trong bối cảnh xuất khẩu sang các thị trường chính truyền thống đang gặp khó, thị trường Israel nổi lên như một điểm sáng thay thế đầy tiềm năng cho cá ngừ Việt Nam, theo nhận định của VASEP (Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam).
(VNF) - Thị trường kim loại quý đang chứng kiến làn sóng tăng giá hiếm thấy, với bạc lập kỷ lục mới và vàng bứt phá lên mức cao nhất hai tuần. Sự thiếu hụt nguồn cung, nhu cầu đầu tư tăng mạnh và kỳ vọng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) giảm lãi suất đang khiến thị trường bước vào giai đoạn biến động lớn.
(VNF) - Một chủ hộ kinh doanh tại Tuyên Quang vừa bị khởi tố vì khai doanh thu bán hàng online chỉ bằng một phần rất nhỏ so với thực tế, nhằm trốn số tiền thuế gần 837 triệu đồng. Vụ việc được cơ quan công an phát hiện trong quá trình kiểm tra hoạt động bán hàng qua livestream.
(VNF) - Suốt 30 năm qua, ông Vũ Hoài Nam (SN 1976, trú phường Hồng Quang, tỉnh Ninh Bình) đã sưu tầm được khoảng 500 tờ tiền giấy của Việt Nam qua nhiều thời kỳ và hơn 200 đồng tiền xu.
(VNF) - Kết thúc tháng 11, giá vàng trong nước vẫn neo ở mức cao nhất từ trước đến nay. Tính từ đầu năm đến nay, giá vàng trong nước đã tăng tới hơn 70 triệu đồng/lượng.
(VNF) - Chia sẻ kinh nghiệm về xuất khẩu nông sản Việt, ông Phan Minh Thông - Tổng Giám đốc Công ty Phúc Sinh cho biết, Israel là nơi có thể học hỏi nhiều về tư duy kinh doanh và văn hóa làm việc.
(VNF) - Hàng loạt dự án nhà ở xã hội tại Đà Nẵng như An Trung 2, Đại Địa Bảo, Ecohome Hòa Hiệp… đang được đẩy nhanh tiến độ, cung cấp hàng nghìn căn hộ cho thị trường, đáp ứng nhu cầu an cư của người thu nhập thấp.