Doanh nghiệp than thở về tư duy ấu trĩ, sự vô lý của chính quyền

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng nhấn mạnh vai trò rất quan trọng của công nghiệp hỗ trợ trong việc tạo ra giá trị gia tăng cao, tạo nền tảng để thực hiện thành công quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, góp phần giúp nền kinh tế tăng trưởng bền vững, dài hạn, tránh bẫy thu nhập trung bình.

“Công nghiệp hỗ trợ được xem là nhân tố thúc đẩy hay ‘bánh đà’ của nền công nghiệp. Các nước có nền công nghiệp phát triển trong khu vực và trên thế giới đều rất quan tâm, chú trọng và đã có những cơ chế, chính sách đặc biệt nhằm phát triển công nghiệp hỗ trợ từ rất sớm và thực tế là họ đã đạt được những thành tựu vượt bậc”, Phó Thủ tướng nói.

Ông cho biết hiện Việt Nam có khoảng 3.000 doanh nghiệp đang hoạt động trong công nghiệp hỗ trợ, tạo việc làm cho hơn 550.000 lao động. Số lượng ít ỏi như vậy cùng với năng lực sản xuất quá thấp nên công nghiệp hỗ trợ lâu nay vẫn là khâu yếu trong các chuỗi sản xuất.

“Nếu các doanh nghiệp đầu tàu không tha thiết với đất nước thì không thể tạo ‘bánh đà’ cho nền công nghiệp và Việt Nam không thể có những sản phẩm mạnh tự thân” – Phó Thủ tướng nhận định.

Chia sẻ thực tế tại hội nghị, ông Trần Bá Dương - Chủ tịch tập đoàn ô tô Thaco Trường Hải, đã kể lại hành trình trong vài chục năm phát triển của Thaco. Ông Dương nhấn mạnh công nghiệp ô tô là động lực kéo theo sự phát triển của các ngành công nghiệp hỗ trợ khác như cơ khí, điện, điện tử, nhựa, cao su, kính, thiết bị tự động hoá…. Và khi những ngành công nghiệp phụ trợ này phát triển sẽ tạo ra nhiều giá trị cho nền kinh tế đất nước, tạo ra giá trị sản xuất công nghiệp, giải quyết hàng triệu công ăn việc làm cho người lao động.

Chủ tịch Tập đoàn Thaco cho hay từ năm 2003 đến nay, để có thể đạt tỷ lệ nội địa hoá các dòng xe lắp ráp như 35-40% với xe tải, 55-60% với xe bus, 25% với xe con thì doanh nghiệp cũng đã “vật vã” qua các bước thử nghiệm, đi dần từ làm xe tải, tới xe bus, sau mới tới dòng xe cá nhân. Ban đầu, Thaco cũng chỉ có thể chọn làm những chi tiết lớn, đơn giản trong mỗi chiếc xe, dần từng bước cho tới bây giờ có được 32 công ty linh kiện chia theo các nhóm (như linh kiện kim loại, linh kiện nhựa, hoá chất…) đi kèm nhà máy lắp ráp ô tô.

Theo ông Dương, thành quả lớn của Trường Hải là đã xuất khẩu được nhiều loại linh kiện cho các nhà máy ô tô của Thái Lan, Philippines. Năm 2018, doanh thu của lĩnh vực này là 8 triệu USD, năm 2019 sẽ hướng tới mức doanh thu là 20 triệu USD.

“Dù không dễ dàng gì, những bước phát triển ổn định cho ngành công nghiệp hỗ trợ đã hình thành. Cũng như việc xây nhà mà mọi loại vật liệu đều phải nhập, chỉ cát, đá, xi măng có thể tự cung cấp thì không hiệu quả, công nghiệp hỗ trợ chính là cơ hội mang lại những sản phẩm mang giá trị Việt” – ông Dương chia sẻ.

Đại diện ngành dệt may, Chủ tịch Hiệp hội bông sợi Nguyễn Văn Tuấn, chia sẻ thực tế rằng Việt Nam có ngành dệt may “lớn nhưng không mạnh”, giá trị không cao. Và nút thắt nằm ở lĩnh vực phụ trợ là dệt vải, cụ thể hơn là khâu nhuộm. “Không có vải nên ngành dệt may dễ tổn thương vì phụ thuộc hoàn toàn nguồn nguyên liệu nước ngoài” – ông Tuấn nói.

Theo ông, chiến lược phát triển dệt may bền vững là phải phát triển được ngành dệt vì Việt Nam đã cung cấp được nguồn sợi, thậm chí còn thừa nhiều để xuất khẩu. Phần khó nhất là nhuộm, sao để có được nhiều loại vải đẹp, chất lượng, giá trị cao.

“Vừa rồi chúng ta thí điểm những khu dệt nhuộm như khu công nghiệp Rạng Đông ở Nam Định nhưng thế vẫn là quá ít. Hiện Việt Nam chỉ có 5 tỉnh cho phát triển ngành nhuộm nhưng tư duy vẫn ấu trĩ khi không cho nhuộm gia công, nghĩa là không tạo ra điều kiện cho việc phát triển chuỗi liên kết. Thậm chí có tỉnh còn vô lý đến mức khi có doanh nghiệp đề nghị làm nhuộm không nước thải (nhuộm bằng C02) thì nhất quyết không đồng ý vì cho rằng nhuộm mà không nước thải thì không phải là nhuộm” -  ông Tuấn than thở

Chủ trì hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu lãnh đạo Bộ Công Thương, lãnh đạo ngành dệt may tập trung cho ý kiến này để thấy rõ thực trạng, những nút thắt cần gỡ cho lĩnh vực.