Độc quyền mua là gì?

Độc quyền mua (monopsony, monopsonist) là dạng tập trung người mua hay tình huống thị trường trong đó một người mua duy nhất đối mặt với nhiều nhà cung cấp nhỏ.

(Tài liệu tham khảo: Nguyễn Văn Ngọc, Từ điển Kinh tế học, Đại học Kinh tế Quốc dân)

Nếu một hãng độc quyền bán bán ra hàng hóa được sản xuất từ những nguyên liệu rất đặc thù mà những nhà sản xuất khác không dùng tới thì nhiều khả năng nó lại trở thành độc quyền mua. Ở vị thế vừa độc quyền mua vừa độc quyền bán, nó sẽ chiếm thặng dư của cả khách hàng đầu ra lẫn nhà cung cấp đầu vào.

Ví dụ nếu như cả nước Việt Nam chỉ có duy nhất một chuỗi rạp chiếu phim của CGV. Các nhà sản xuất phim cả trong nước và nước ngoài khi bán ở Việt Nam chỉ có thể bán được cho CGV để nhãn hiệu này phân phối, quảng cáo cho phim của họ. Ngược lại các khán giả muốn xem phim chỉ có thể tới CGV để xem phim. Vậy CGV đã trở thành hãng độc quyền bán và mua trên thị trường Việt Nam. Nó bán vé cao hơn so với giá hiện nay và mua rẻ hơn so với giá hiện nay.