Nước ta đã đạt được kết quả phát triển rất ấn tượng trong hơn ba thập niên qua nhưng vẫn là một nước đang phát triển với thu nhập bình quân đầu người ở mức trung bình thấp của thế giới. Nền tảng sản xuất của nước ta còn yếu so với thế giới, sức cạnh tranh của nền kinh tế còn thấp.
Bên cạnh đó, đóng góp của khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo còn hạn chế so với nhiều nền kinh tế ở giai đoạn phát triển tương tự. Trong khi đó, quá trình phát triển đã làm nảy sinh nhiều vấn đề về môi trường và xã hội, đòi hỏi được giải quyết thỏa đáng để bảo đảm phát triển cao và bền vững.
Về mức độ sẵn sàng tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, có thể nhận định tình hình nước ta như sau:
Về tổng thể, Việt Nam được đánh giá có mức độ sẵn sàng tham gia Cách mạng công nghiệp 4.0 khá thấp. Theo Báo cáo Sẵn sàng cho sản xuất tương lai năm 2018 của WEF, Việt Nam được xếp vào nhóm Non trẻ (Nascent), xếp ở vị trí 53 về Động lực sản xuất và vị trí 48 về Cấu trúc sản xuất. Cho đến nay tăng trưởng kinh tế của Việt Nam chưa dựa nhiều vào tri thức, khoa học công nghệ. Chỉ số kinh tế tri thức còn rất thấp, chưa đạt được điểm trung bình của thế giới.
Về thể chế kinh tế phục vụ việc tham gia Cách mạng công nghiệp 4.0, chất lượng thể chế của Việt Nam được đánh giá chưa cao. Việt Nam hiện đang xếp vị trí 94/140 nền kinh tế về Chỉ số Thể chế trong bộ chỉ số Năng lực cạnh tranh toàn cầu 4.0 của WEF (năm 2018). Nhìn chung, hệ thống thể chế, pháp luật về kinh doanh có nhiều điểm không phù hợp với nhu cầu đổi mới, sáng tạo của Cách mạng công nghiệp 4.0. Hiện nay, chưa có quy định pháp luật cho nhiều mô hình kinh doanh sử dụng công nghệ 4.0. Việc ứng dụng nhiều công nghệ của Cách mạng công nghiệp 4.0 vào sản xuất, kinh doanh gặp rào cản về pháp luật.
Về hạ tầng công nghệ, nền tảng công nghệ 4G phát triển khá tốt với tỷ lệ thuê bao điện thoại di động ở mức 139 thuê bao/100 dân, cao hơn nhiều trong khu vực và trên thế giới. Mạng cáp quang phủ rộng khắp cả nước, thị trường băng thông rộng có dây tăng trưởng nhanh và ổn định trong vài năm qua. Tuy chưa đủ đáp ứng nhu cầu của công nghiệp 4.0 nhưng hạ tầng internet đã có cơ sở khá vững chắc để đáp ứng nhu cầu của nền kinh tế trong tương lai.
Về nguồn nhân lực, Việt Nam có lực lượng lao động trẻ, được đào tạo khá tốt, nhất là trong lĩnh vực công nghệ thông tin – nền tảng của Cách mạng công nghiệp 4.0. Lực lượng lao động này được nhiều công ty công nghệ trên thế giới đánh giá cao, là yếu tố quan trọng để nhiều doanh nghiệp công nghệ thông tin Việt Nam phát triển ra thế giới và nhiều doanh nghiệp công nghệ nước ngoài đầu tư, thành lập các cơ sở Nghiên cứu và Phát triển (R&D) ở Việt Nam17. Tuy nhiên, còn thiếu các kỹ sư công nghệ, nhất là ở kỹ sư có trình độ cao và năng lực quản lý, và trình độ, kỹ năng chưa đáp ứng nhu cầu phát triển của các công ty công nghệ hiện nay và trong tương lai.
Về khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo đã đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ. Tuy nhiên, năng lực khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo vẫn còn nhiều hạn chế.
Về ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất, kinh doanh, nhìn chung các doanh nghiệp Việt Nam chưa ứng dụng các công nghệ của Cách mạng công nghiệp 4.0. Theo khảo sát của Bộ Công Thương và UNDP năm 2018, phần lớn các doanh nghiệp công nghiệp của Việt Nam (85%) đang đứng bên ngoài Cách mạng công nghiệp 4.0. Tuy nhiên, trong một số ngành dịch vụ, ví dụ như du lịch-lữ hành, thương mại, tài chính-ngân hàng, giáo dục, giao thông vận tải…, nhiều doanh nghiệp đã sử dụng nhiều công nghệ của Cách mạng công nghiệp 4.0 trong kinh doanh.
Về ứng dụng công nghệ và đổi mới sáng tạo trong khu vực công, mặc dù đã có nhiều tiến bộ trong thời gian gần đây, việc xây dựng chính phủ điện tử và ứng dụng các công nghệ trong quản lý nhà nước còn chậm.
Tóm lại, Việt Nam đã có nhiều yếu tố cần thiết để tham gia Cách mạng công nghiệp 4.0. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều việc phải làm, nhất là về thể chế và chính sách để có thể khai thác toàn bộ tiềm năng của cuộc cách mạng công nghiệp này.
Quý độc giả quan tâm có thể xem toàn văn Dự thảo Chiến lược quốc gia về cách mạng công nghiệp lần thứ tư đến năm 2030 do Bộ Kế hoạch và Đầu tư soạn thảo tại đây.
Tags:
(VNF) - Ngân hàng Thế giới (World Bank) nhận định Việt Nam có lợi thế to lớn để phát triển kinh tế biển. Tuy nhiên, thành quả kinh tế có thể bị xóa sổ nếu không có biện pháp ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu và khai thác quá mức.
(VNF) - Theo World Bank, Khu vực Đông Á – Thái Bình Dương tiếp tục là điểm sáng về tăng trưởng so với hầu hết phần còn lại của thế giới, nhưng để tạo thêm việc làm và duy trì tăng trưởng cần phải có các cải cách tham vọng, khi cả khu vực phải đối mặt với những bất định toàn cầu.
(VNF) - Theo Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), nửa đầu năm 2025, mặc dù có những thách thức lớn trên toàn cầu, nền kinh tế Việt Nam vẫn đạt được kết quả nổi bật. Trong những tháng cuối năm, tốc độ tăng trưởng khả năng sẽ “giảm tốc”.
(VNF) - Theo báo cáo của World Bank, tăng trưởng kinh tế của Việt Nam vẫn đứng vững giữa những bất định gia tăng về thương mại toàn cầu.
(VNF) - Cục Thuế (Bộ Tài chính) cho biết, đã ban hành 4 sổ tay hướng dẫn nghiệp vụ nhằm hỗ trợ cho cá nhân, hộ kinh doanh và tổ chức kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử (TMĐT)
(VNF) - Trí tuệ nhân tạo (AI) hiện đang là động lực chuyển đổi mạnh mẽ, tái định hình các nền kinh tế và xã hội toàn cầu. AI đang từng ngày thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nâng cao năng suất và mang lại các giải pháp cho những thách thức phức tạp trong nhiều ngành khác nhau.
(VNF) - Báo cáo “Nhu cầu Giải trí số Việt Nam 2024 – 2025” tập trung phân tích xu hướng nổi bật như loại hình giải trí ưa chuộng, nền tảng phổ biến, mức độ sẵn sàng chi trả cho nội dung số, và sự gia tăng ảnh hưởng của AI đến hành vi tiêu dùng.
(VNF) - Ngày 28/5, VIDIRECT ra mắt Báo cáo "Khung pháp lý mới về xử lý nợ xấu củng cố triển vọng ngành ngân hàng Việt Nam". Báo cáo của VNDIRECT chỉ ra, việc luật hóa Nghị quyết 42 sẽ góp phần quan trọng trong việc khơi thông quá trình xử lý nợ xấu và tài sản đảm bảo, từ đó hỗ trợ kéo giảm tỷ lệ nợ xấu toàn ngành ngân hàng xuống dưới mức 3%.
(VNF) - Báo cáo Việt Nam 2045 - Tăng trưởng Xanh hơn: Con đường Hướng tới Tương lai Bền vững của Ngân hàng Thế giới (World Bank) nhấn mạnh rằng đầu tư vào thích ứng khí hậu sẽ giúp giảm thiểu tác động của các cú sốc khí hậu đối với khu vực nông nghiệp, doanh nghiệp và các cơ sở sản xuất tại Việt Nam.
(VNF) - Báo cáo Việt Nam 2045 - Đột phá: Thể chế cho một Tương lai Thu nhập cao của Ngân hàng Thế giới (World Bank) nhận định rằng để duy trì tốc độ tăng trưởng ở mức cao để đạt mục tiêu đề ra, Việt Nam cần củng cố hệ thống pháp luật và môi trường pháp lý, đồng thời nâng cao hiệu quả đầu tư công cả về quy mô và chất lượng.
(VNF) - Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu biến động, bài toán tích lũy và đầu tư của Việt Nam là một thách thức lớn đòi hỏi một cách tiếp cận sáng tạo phù hợp với thực tiễn. Các mô hình và giải pháp phát triển vốn và phân bổ chúng để vừa mở rộng nền kinh tế, vừa bảo vệ môi trường phát triển bền vững và công bằng xã hội, đã trở thành vấn đề cốt lõi trong chiến lược phát triển quốc gia.
(VNF) - Sáng 17/5, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân, với 429/434 ĐBQH có mặt tham gia biểu quyết tán thành, đạt tỷ lệ 98,84%.
(VNF) - Thay mặt Bộ Chính trị, Tổng Bí thư Tô Lâm vừa ký Nghị quyết số 68 ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân.
(VNF) - Báo cáo khảo sát do Ban Nghiên cứu Phát triển Kinh tế Tư nhân phối hợp với các hiệp hội doanh nghiệp thực hiện.
(VNF) - Bình Dương tiếp tục giữ vững “ngôi vương” thu nhập, trong khi 2 “đầu tàu” kinh tế là Hà Nội và TP. HCM lần lượt xếp thứ 2 và thứ 4 trong số những địa phương có thu nhập bình quân đầu người cao nhất cả nước.
(VNF) - Năm 2024, nhiều địa phương đã ghi nhận những con số thu ngân sách kỷ lục, vượt dự toán và tăng cao so với năm trước. Đặc biệt, 2 “đầu tàu” kinh tế là TP.HCM và Hà Nội lần đầu tiên vượt mốc 500.000 tỷ đồng.
(VNF) - Đề án xây dựng trung tâm tài chính quốc tế và khu vực đã chính thức được Bộ Kế hoạch và đầu tư trình lên Chính phủ. Với các nội dung được đề cập trong đề án, có thể hình dung được những cơ chế chính sách quan trọng sẽ được áp dụng trong quá trình triển khai mô hình này.
(VNF) - Theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới (World Bank), GDP thực của Việt Nam được dự báo sẽ tăng trưởng 6,8% vào năm 2025 và 6,5% vào năm 2026.
(VNF) - Tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng có chiều dài tuyến chính khoảng 390,9km, với tổng mức đầu tư lên tới khoảng 200.000 tỷ đồng.
(VNF) - Tại kỳ họp bất thường lần thứ 9 của Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường (KH,CN&MT) của Quốc hội Lê Quang Huy đã trình bày Báo cáo thẩm tra về các cơ chế, chính sách đặc thù đầu tư xây dựng dự án điện hạt nhân Ninh Thuận.
(VNF) - Báo cáo “Khảo sát toàn cầu về Crypto và Web3” năm 2024 của Consensys cho thấy sự gia tăng mức độ quen thuộc với Web3, Crypto và Blockchain, đồng thời nêu bật những lo ngại về quyền riêng tư và lòng tin của xã hội đối với Web2.
(VNF) - Trong báo cáo thẩm tra sơ bộ chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội đã chỉ ra các rủi ro về thu hồi đất, tiến độ thực hiện dự án.
(VNF) - Tạp chí Đầu tư Tài chính thực hiện cải chính và xin lỗi về thông tin trong bài Xử phạt Regina Miracle International Việt Nam vì hoạt động không Giấy phép Môi trường.
(VNF) - Theo báo cáo của World Bank, tăng trưởng chung của khu vực dự báo đạt 4,8% trong năm 2024 nhưng sẽ chững lại còn 4,4% vào năm 2025.
(VNF) - Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) đưa ra dự báo tăng trưởng kinh tế tích cực cho Việt Nam, với tổng sản phẩm quốc nội (GDP) ước đạt 6,0% trong năm 2024 và 6,2% trong năm 2025.
(VNF) - Ngân hàng Thế giới (World Bank) nhận định Việt Nam có lợi thế to lớn để phát triển kinh tế biển. Tuy nhiên, thành quả kinh tế có thể bị xóa sổ nếu không có biện pháp ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu và khai thác quá mức.
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.
