‘Gã khổng lồ’ khí đốt Nga ghi nhận sản lượng thấp lịch sử

Cắt giảm mạnh sản lượng

Cho đến năm 2023, Gazprom là công ty khí đốt tự nhiên niêm yết công khai lớn nhất thế giới, nhưng động cơ của nền kinh tế Nga đã phải trả giá đắt khi chiến sự Ukraine nổ ra.

Báo cáo thường niên của Gazprom công bố ngày 10/6 cho thấy họ đã cắt giảm 13% sản lượng khí đốt tự nhiên xuống mức thấp nhất mọi thời đại là 359 tỷ mét khối (bcm) trong năm 2023. Con số này giảm mạnh so với 412,94bcm của năm trước và thấp hơn 1/3 so với mức 515bcm trong năm 2021, thời điểm trước khi chiến sự nổ ra.

Sản lượng sản xuất khí đốt này là thấp nhất kể từ khi công ty được Bộ Công nghiệp Khí đốt Liên Xô thành lập vào cuối năm 1989, theo Reuters.

Moscow từ lâu đã bị cáo buộc sử dụng xuất khẩu năng lượng của mình làm vũ khí và Gazprom đã hạn chế dòng năng lượng này tới thị trường châu Âu sinh lợi nhất của họ nhằm gây áp lực cho các đồng minh của Ukraine và trả đũa các lệnh trừng phạt của phương Tây.

Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng điều này đã phản tác dụng khi châu Âu tìm được nguồn nhập khẩu khí đốt dài hạn thay thế. Na Uy đã vượt qua Nga để trở thành nhà cung cấp khí đốt qua đường ống hàng đầu của lục địa, trong khi nguồn cung khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ Mỹ và các nơi khác cũng tăng lên.

Tháng trước, tập đoàn Gazprom, bao gồm cả các doanh nghiệp dầu và điện, đã công bố khoản lỗ ròng năm 2023 là 629 tỷ rúp (7 tỷ USD), ghi nhận khoản lỗ đầu tiên sau 25 năm.

Mất khách hàng tiềm năng

Vốn luôn bày tỏ quan điểm trung lập trước cuộc xung đột Nga-Ukraine, Trung Quốc đã tăng cường đáng kể hợp tác thương mại với Nga trong hai năm qua. Tuy nhiên, những nỗ lực của Nga nhằm ký kết một thỏa thuận đường ống dẫn khí đốt lớn Power of Siberia 2 (Sức mạnh Siberia 2) với Trung Quốc đã bị mắc kẹt vì không đi được đến thống nhất về mức giá và sản lượng khí đốt.

Financial Times dẫn các nguồn thạo tin cho hay Trung Quốc đã yêu cầu trả mức giá gần bằng mức giá nội địa được trợ cấp mạnh mẽ của Nga và sẽ chỉ cam kết mua một phần nhỏ so với công suất hàng năm theo kế hoạch là 50 tỷ m3 khí đốt của đường ống này.

Chia sẻ với Newsweek, ông Vladimir Milov, cựu Thứ trưởng Bộ Năng lượng Nga, cho hay: “Các chính phủ châu Âu về cơ bản đã quyết định rằng họ sẽ không quay trở lại và họ đã thực hiện các bước đi có chủ ý nhất định để chuyển sang các nhà cung cấp thay thế”.

Ông cho biết việc mất đi các thị trường châu Âu sinh lời của Gazprom đã ảnh hưởng đến khả năng trang trải cho chiến sự của Nga, mặc dù "ngành dầu mỏ đang hoạt động tốt hơn nhiều và vẫn đang tạo ra lợi nhuận và thuế cho ngân sách, vốn là nguồn chính tài trợ cho chiến sự chứ không phải từ Gazprom."

Điều này xảy ra khi các quan chức châu Âu đang tìm cách duy trì nguồn cung cấp khí đốt qua đường ống Nga-Ukraine khi hợp đồng với Gazprom hết hạn.

Slovakia và Áo nằm trong số các quốc gia châu Âu vẫn phụ thuộc nhiều vào khí đốt của Nga thông qua đường ống đi qua Ukraine nhưng nguồn cung trong dài hạn là không chắc chắn khi thỏa thuận vận chuyển kết thúc vào cuối năm 2024.

Ukraine đã từ chối gia hạn thỏa thuận, nhưng một lựa chọn đang được xem xét là các công ty châu Âu mua và bơm khí đốt từ Azerbaijan vào các đường ống của Nga hướng tới châu Âu.