Góc nhìn chứng khoán: Hàng trăm triệu cổ phiếu được giữ lại, mừng hay lo?

Nhờ diễn biến tăng mạnh trên thị trường tương lai chứng khoán Mỹ trong phiên, VN-Index đã kết thúc ở mức tăng 2,84%, giành lại được 23,66 điểm phiên này, sau khi để mất 31,05 điểm hôm qua.

Đặc biệt là thanh khoản khớp lệnh hôm nay rất thấp, chỉ đạt hơn 420,7 triệu cổ phiếu tương đương giá trị khớp lệnh 4.810,9 tỷ đồng trên hai sàn. So với con số 783,9 triệu cổ phiếu và 10.029 tỷ đồng ngày T+3 thì rõ ràng đây là mức tụt giảm chóng mặt.

Điều đó có nghĩa là nhà đầu tư đã không bán ra nhiều trong phiên hôm nay và áp lực T+3 đã không dữ dội như chờ đợi. Lý do chính có lẽ là nhà đầu tư cầm cổ phiếu vẫn tự tin rằng thị trường đã điều chỉnh xong và cơ hội tăng giá sẽ tiếp tục. Mặt khác, cũng có thể một phần nhà đầu tư nghĩ rằng thị trường sẽ có giá tốt hơn chút nữa trong vài phiên tới.

Thực tế không có nhiều cổ phiếu có lãi cho vòng T+3 hiện tại. Thống kê sơ bộ với VN100 (bao gồm VN30+ VNMidcap, chiếm 82% giá trị khớp sàn HSX) thì với giá đóng cửa hôm nay chỉ có 37/100 cổ phiếu là có lãi, trong đó 24/100 cổ phiếu là lãi hơn 1%. Đó là tính theo mức đóng cửa của hôm 11/6 (cũng là giá mua rẻ nhất), còn nếu tính theo giá trung bình, chỉ có 10 cổ phiếu còn có lãi và 5 mã lãi hơn 1%.

Như vậy phần lớn nhà đầu tư T+3 đang chịu lỗ và chưa bán ra. Nếu thị trường thật sự đã điều chỉnh xong và tiếp tục tăng, các nhà đầu tư giữ cổ phiếu lại sẽ đúng. Tuy nhiên nếu thị trường tiếp tục giảm, quy mô cổ phiếu tích lũy dồn lại sẽ tăng lỗ và lớn hơn nữa. Đó sẽ là sức ép rất lớn.

Mức phục hồi mạnh phiên hôm nay chủ yếu do nhóm VN30 quay đầu mạnh và nhất là các cổ phiếu lớn nhất, như VHM, VRE tăng kịch trần, VIC tăng 4,94%, VNM tăng 4,46%, VCB tăng 2,07%, CTG tăng 4,26%, BID tăng 2,01%. Các mã này vẫn lỗ T+3 hoặc lãi không đáng kể.

Thanh khoản hôm nay giảm 52% tính theo giá trị khớp so với ngày T+3 hoặc giảm 45% tính theo tổng giá trị giao dịch (cả thỏa thuận). Như vậy cũng đồng nghĩa với một phần lớn tiền đã không quay lại thị trường hoặc không được khớp. Đó là các nhà đầu tư đã chốt lời và rút ra. Nếu lượng tiền này quay lại ngay thì với khối lượng bán nhỏ như hôm nay, giá sẽ còn tăng khủng khiếp hơn nữa.

Quy mô giao dịch giảm theo các vòng quay tiền/hàng về thường là do nhà đầu tư chưa mua trở lại. Có hàng tá lý do khiến họ chọn giải pháp đứng ngoài hoặc chỉ “chơi” vui vẻ bằng một lượng lãi nhỏ. Tình trạng này tiếp diễn sẽ khiến sức mua chung của thị trường suy yếu. Khi thị trường đảo chiều phục hồi sau khi tạo đỉnh cao ngắn hạn, thanh khoản thường giảm là vì lý do này.

Nhìn lại 5 tuần gần nhất, quy mô giao dịch (khớp lệnh) tăng dần theo chiều giá tăng. Hai tuần đầu mức khớp bình quân hàng ngày chỉ hơn 5.000 tỷ đồng, hai tuần kế tiếp tăng lên gần 5.400 tỷ đồng/ngày và xấp xỉ 6.000 tỷ đồng/ngày. Tuần trước mức khớp bình quân đạt xấp xỉ 8.000 tỷ đồng/ngày. Hôm nay mức khớp đột ngột còn hơn 4.800 tỷ đồng. Rõ ràng một phần rất lớn tiền đã được cho tạm nghỉ.

Thị trường muốn lên tiếp cần phải lôi lượng tiền này quay trở lại. Đây sẽ là bài toán khó vì một vài chục cổ phiếu đầu cơ vẫn tăng trần không có nghĩa là xu hướng chung của cả thị trường. Đó là chưa kể các mã đang mạnh giao dịch quá nhỏ so với tổng thị trường. Trong khi đó rủi ro thị trường chưa điều chỉnh xong và đa số cổ phiếu đã tạo đỉnh là rõ ràng hơn.

Khả năng phục hồi kỹ thuật vài phiên là diễn biến bình thường, nhất là khi các thị trường quốc tế cũng vậy. Các nhà đầu tư đang đứng ngoài sẽ thể hiện quan điểm về các phiên phục hồi này thông qua thanh khoản ở các phiên tăng. Mặt khác, khối lượng cổ phiếu khổng lồ tích tại đỉnh cao cũng có nguy cơ phân rã ngay khi thị trường xuất hiện các tín hiệu phục hồi yếu. Không phải tất cả các nhà đầu tư giữ cổ phiếu lại đều nghĩ rằng thị trường đã kết thúc điều chỉnh, mà có thể là canh giá hồi tốt hơn.