Hồ sơ Thiên đường: Nghệ thuật tránh thuế của Nike

Phạm Vũ Lửa Hạ - 20/11/2017 22:16 (GMT+7)

Nike là một trong những tên tuổi nổi tiếng thế giới, có lợi nhuận hàng tỷ đô la từ giày thể thao bán trên toàn cầu. Công ty đa quốc gia này luôn đi trước một bước so với các đối thủ, và so với cơ quan thuế vụ.

VNF
Nike là một trong những tên tuổi nổi tiếng thế giới, có lợi nhuận hàng tỷ đô la từ giày thể thao bán trên toàn cầu.

Nhờ các tài liệu bị rò rỉ trong vụ Hồ sơ Thiên đường (Paradise Papers), người ta có thể xâu chuỗi các kế hoạch và cấu trúc đã giúp ích cho Nike trong thập niên qua. Qua đó, ta có thể thấy những mảng mập mờ và lỗ hổng, những nơi tránh thuế (tax haven) và thuế suất bằng 0, và việc di chuyển tiền và phí bản quyền từ lãnh thổ này sang lãnh thổ khác.

Ở cuối hành trình này là một vùng đất bị lãng quên ngoài tầm với của các cơ quan thuế vụ. Với những công ty biết cách lợi dụng hệ thống này, chuyện này hợp lý và hợp pháp. Với những người vận động đấu tranh nhất quyết cho rằng hệ thống này không công bằng, chuyện này thật lố bịch.

Với hệ thống này, tiền trả cho giày thể thao ở những thành phố như London, Paris, Berlin và Madrid rốt cuộc chảy vào và ra khỏi châu Âu, trên đường tới vùng Caribbe, hoặc tới những thực thể mà trên thực tế là vô quốc gia. Và dưới góc nhìn của các cơ quan thuế vụ, tất cả những chuyện này dường như hợp lệ.

Nike làm được điều này với sự trợ giúp của các luật sư khôn khéo, luật lệ phức tạp và các chính phủ phục tùng. Cụ thể như sau:

Giày Nike được sản xuất ở những nước như Việt Nam và Indonesia. Từ đó, giày được chuyển tới nhà kho của công ty ở Bỉ. Trung tâm "hậu cần" Laakdal này là một kho giày có quy mô khổng lồ. Khi các cửa hàng cần giày, chúng sẽ được chuyển đi từ đây.

Khi mua một đôi giày ví dụ ở London, ta hẳn nghĩ là số tiền đó sẽ đi vào Nike UK Ltd., công ty con chính của Nike ở Anh. Như vậy là hợp lý, nhưng thực tế không phải như vậy. Số tiền thu được từ bán giày chảy ra khỏi Vương quốc Anh và sang Hà Lan.

Hà Lan có ý nghĩa quan trọng. Đặc biệt, 2 công ty này là trung tâm hoạt động của Nike ở Hà Lan. 2 công ty này đóng thuế trên doanh thu gần 8 tỷ đô la Mỹ của Nike trên khắp châu Âu, Trung Đông và châu Phi.

Tuy nhiên, từ năm 2005-2014, Nike đã có thể chuyển những số tiền khổng lồ ra khỏi Hà Lan tới Bermuda. Bermuda là một nơi tránh thuế ở hải ngoại với thuế suất bằng 0. Nike làm như vậy thông qua Nike International Ltd, một công ty con ở Bermuda nắm giữ các quyền sở hữu trí tuệ của công ty cho các nhãn giày thể thao - báu vật quý giá nhất trong đế chế Nike. 

Mặc dù dường như không có nhân viên hay văn phòng gì ở Bermuda, công ty con này tính phí bản quyền thương hiệu khá cao mỗi năm với hội sở châu Âu của Nike vì đã bán giày thể thao. Các khoản phí này cho phép Nike chuyển lợi nhuận một cách hợp pháp khỏi châu Âu và sang Nike International Ltd.

Năm 2014, Nike phải suy nghĩ lại. Với thỏa thuận từ Hà Lan sắp hết hạn, công ty nghĩ ra một kế hoạch mới, lại với sự đồng ý của chính quyền Hà Lan. Cách này bao gồm chuyển sở hữu trí tuệ từ Nike International Ltd ở Bermuda sang một công ty con khác, Nike Innovate CV. Công ty này không đóng ở Bermuda, mà thực ra nó không đóng ở bất cứ nơi nào.

Cách thức vận dụng khá phức tạp, và gây nhiều tranh cãi. Mô hình "CV" cho phép Nike Innovate tránh đóng thuế sở tại ở Hà Lan. Nike Innovate hiện cũng không bị đánh thuế ở bất cứ nơi nào. Nike không phải là công ty đa quốc gia duy nhất sử dụng mô hình CV. Nhiều công ty đa quốc gia lớn nhất Mỹ dùng các công ty con tương tự.

Bởi vậy Nike Innovate CV quả là một báu vật. Dường như các cơ quan thuế vụ Hà Lan không thể đụng tới nó, và nó nằm ngoài tầm với của cơ quan thuế vụ Mỹ, mặc dù Nike là một công ty đăng ký ở Mỹ với hội sở ở Portland, bang Oregon. Nike Innovate dường như không đăng ký thuế ở bất cứ nơi đâu trên thế giới.

Mô hình CV, và mô hình trước nó ở Bermuda, dường như đã giúp Nike giảm đáng kể thuế suất trên toàn cầu của mình. Hồi tháng 5, lợi nhuận tích lũy hải ngoại của Nike là hơn 12 tỷ đô la. Và thuế suất trên toàn cầu của công ty đã giảm từ 34,9% vào năm 2007 xuống còn 13,2% năm ngoái.

Khi được hỏi về những cách dàn xếp này, Nike nói: "Nike hoàn toàn tuân thủ các quy định thuế và chúng tôi tích cực bảo đảm rằng các hồ sơ khai thuế của chúng tôi hoàn toàn phù hợp với cách chúng tôi điều hành kinh doanh, các khoản đầu tư mà chúng tôi thực hiện và những việc làm mà chúng tôi tạo ra. Hội sở châu Âu của Nike đã đóng ở Hà Lan kể từ năm 1999. Hội sở có hơn 2.500 nhân viên, giám sát hoạt động của Nike tại hơn 75 nước".

Nhưng Nike và các công ty đa quốc gia đang chịu sức ép. Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) đã và đang cố gắng chấm dứt mô hình CV Hà Lan. Và mô hình này sẽ được xóa bỏ dần dần. Theo chỉ thị chống tránh thuế của Liên hiệp châu Âu (EU), Nike có thể phải tìm một cách mới để chuyển lợi nhuận của mình trước năm 2021, bằng không sẽ phải đóng thuế nhiều hơn hiện nay.

Cho tới nay, Nike đã đi trước một bước. Cuộc đua vẫn tiếp diễn.

Theo TBKTSG/The Guardian
Cùng chuyên mục
Hộ kinh doanh có thể nộp thuế TNCN theo lợi nhuận thay vì áp trên doanh thu

Hộ kinh doanh có thể nộp thuế TNCN theo lợi nhuận thay vì áp trên doanh thu

26/11/25 08:00 (GMT+7)

(VNF) - Bộ Tài chính đề xuất, đối với cá nhân, hộ kinh doanh có doanh thu vượt ngưỡng miễn thuế có thể tính thuế thu nhập cá nhân (TNCN) trên lợi nhuận thay vì áp theo doanh thu.

Đề xuất giảm mức thuế suất trong biểu thuế thu nhập cá nhân

Đề xuất giảm mức thuế suất trong biểu thuế thu nhập cá nhân

25/11/25 20:02 (GMT+7)

(VNF) - Bộ Tài chính dự kiến điều chỉnh biểu thuế thu nhập cá nhân lũy tiến từng phần theo hướng xem xét giảm mức thuế suất 15%, 25% xuống 10%, 20%.

Vingroup muốn 'hồi sinh' Thép Pomina

Vingroup muốn 'hồi sinh' Thép Pomina

25/11/25 18:01 (GMT+7)

(VNF) - Bên cạnh việc cấp vốn lưu động trong vòng tối đa 2 năm với lãi suất 0%, Vingroup ưu tiên chọn Pomina là nhà cung cấp thép cho các công ty thành viên.

VN-Index 'trượt chân' tại ngưỡng kháng cự

VN-Index 'trượt chân' tại ngưỡng kháng cự

25/11/25 16:06 (GMT+7)

(VNF) - Áp lực bán gia tăng mạnh ngay trước phiên ATC khiến VN-Index không thể trụ lại mốc kháng cự 1.670 điểm.

Bộ Tài chính: 'Sẽ nâng ngưỡng doanh thu tính thuế đối với hộ kinh doanh'

Bộ Tài chính: 'Sẽ nâng ngưỡng doanh thu tính thuế đối với hộ kinh doanh'

25/11/25 15:30 (GMT+7)

(VNF) - Lãnh đạo Bộ Tài chính cho biết hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh có doanh thu năm dưới 3 tỷ đồng mà không tính được chi phí sẽ được trừ ngưỡng doanh thu trước khi tính thuế thu nhập cá nhân.

Hiệu suất đầu tư kém tích cực, dòng tiền vào quỹ đầu tư suy yếu

Hiệu suất đầu tư kém tích cực, dòng tiền vào quỹ đầu tư suy yếu

25/11/25 15:30 (GMT+7)

(VNF) - Tháng 10/2025, các quỹ đầu tư tại Việt Nam ghi nhận dòng tiền rút mạnh, trong khi hiệu suất quỹ cổ phiếu và trái phiếu đều chịu áp lực suy giảm

Ông Phạm Nhật Vượng lọt top 100 người giàu nhất hành tinh

Ông Phạm Nhật Vượng lọt top 100 người giàu nhất hành tinh

25/11/25 15:23 (GMT+7)

(VNF) - So với lần đầu tiên được Forbes công nhận là tỷ phú USD vào năm 2013, tài sản của ông Phạm Nhật Vượng đã tăng gấp 15 lần. Vị tỷ phú vừa lọt lọt top 100 người giàu nhất hành tinh.

Chi phí tăng và gánh nặng thuế: Năm 2026, làm thuê tốt hơn tự kinh doanh nhỏ?

Chi phí tăng và gánh nặng thuế: Năm 2026, làm thuê tốt hơn tự kinh doanh nhỏ?

25/11/25 15:00 (GMT+7)

(VNF) - Các chuyên gia nhận định rằng bối cảnh thuế mới không chỉ đặt doanh nghiệp vào áp lực tái cấu trúc mà còn buộc nhà kinh doanh phải vận hành chuyên nghiệp hơn, tính đúng – tính đủ và chuẩn bị cho một thị trường mà biên lợi nhuận sẽ quyết định sự sống còn.

DN lâu đời huỷ niêm yết và rời sàn: Xu hướng chưa dừng lại

DN lâu đời huỷ niêm yết và rời sàn: Xu hướng chưa dừng lại

25/11/25 13:00 (GMT+7)

(VNF) - Nhiều doanh nghiệp lâu đời như Bao bì Biên Hòa và CTX Holdings đang huỷ tư cách công ty đại chúng, bước đầu cho việc rời sàn chứng khoán.

Cục Thuế nêu lý do phần lớn hồ sơ hoàn thuế TNCN vẫn ách tắc

Cục Thuế nêu lý do phần lớn hồ sơ hoàn thuế TNCN vẫn ách tắc

25/11/25 12:30 (GMT+7)

(VNF) - Cục Thuế cho biết, phần lớn hồ sơ hoàn thuế thu nhập cá nhân (TNCN) chưa được thực hiện do tình trạng tổ chức trả thu nhập đã khấu trừ thuế của cá nhân nhưng chưa nộp vào ngân sách nhà nước.

Hộ kinh doanh phân phối nông sản mua của nông dân có chịu thuế VAT?

Hộ kinh doanh phân phối nông sản mua của nông dân có chịu thuế VAT?

25/11/25 10:04 (GMT+7)

(VNF) - Bộ Tài chính đã trả lời về phản ánh, kiến nghị về đề nghị hướng dẫn thuế suất trường hợp hộ kinh doanh phân phối hàng nông sản được thu mua từ nông dân sản xuất ra.

Doanh thu lớn nhưng lợi nhuận ít: Hộ kinh doanh lo ngại gánh nặng thuế

Doanh thu lớn nhưng lợi nhuận ít: Hộ kinh doanh lo ngại gánh nặng thuế

25/11/25 09:00 (GMT+7)

(VNF) - Nhiều hộ kinh doanh lo lắng khi doanh thu cao nhưng lợi nhuận thực thấp khiến việc nộp thuế trở thành gánh nặng và mất công bằng.

Vàng khó mua, nhà đầu tư chuyển hướng tích sản chứng chỉ quỹ

Vàng khó mua, nhà đầu tư chuyển hướng tích sản chứng chỉ quỹ

24/11/25 15:45 (GMT+7)

(VNF) - Giá vàng tăng nóng và thị trường vật chất khó tiếp cận khiến một số nhà đầu tư bắt đầu dịch chuyển sang tích sản chứng chỉ quỹ.

VIC phá đỉnh, tỷ phú Phạm Nhật Vượng áp sát top 100 người giàu nhất hành tinh

VIC phá đỉnh, tỷ phú Phạm Nhật Vượng áp sát top 100 người giàu nhất hành tinh

24/11/25 15:31 (GMT+7)

(VNF) - Cổ phiếu VIC lập đỉnh mới quanh vùng 240.000 đồng/cp, trong khi VHM tăng mạnh, còn VRE tím trần, ông Phạm Nhật Vượng có thêm 88 triệu USD chỉ trong một ngày.

VRE 'kịch trần' với khối lượng bùng nổ, VN-Index bứt phá mạnh mẽ

VRE 'kịch trần' với khối lượng bùng nổ, VN-Index bứt phá mạnh mẽ

24/11/25 15:03 (GMT+7)

(VNF) - Nhóm cổ phiếu Vingroup bất ngờ hút dòng tiền lớn, qua đó trở thành động lực chính giúp VN-Index tăng mạnh.

Thuế hộ kinh doanh: Cần tính theo lợi nhuận, không chỉ áp trên doanh thu

Thuế hộ kinh doanh: Cần tính theo lợi nhuận, không chỉ áp trên doanh thu

24/11/25 15:00 (GMT+7)

(VNF) - Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi đề xuất mức miễn thuế cho hộ kinh doanh có doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm. Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo, chỉ dựa vào doanh thu để tính thuế sẽ thiếu công bằng, bởi doanh thu cao chưa hẳn tương ứng với lợi nhuận thực tế. Vì vậy, cần xây dựng công thức tính thuế dựa trên lợi nhuận ròng, khấu trừ chi phí hợp lý và chia theo số lao động trong gia đình, nhằm đảm bảo “đánh thuế theo khả năng nộp thuế, không đánh thuế vào sinh kế”.

Vi phạm về hóa đơn có thể bị phạt đến 100 triệu đồng

Vi phạm về hóa đơn có thể bị phạt đến 100 triệu đồng

24/11/25 12:01 (GMT+7)

(VNF) - Mua bán hóa đơn hoặc phát hành hóa đơn không phản ánh giao dịch thực tế bị phạt đến 100 triệu, bị chuyển hồ sơ sang cơ quan công an nếu có dấu hiệu tội phạm.

Dòng tiền luân chuyển, cơ hội cho số đông cổ phiếu

Dòng tiền luân chuyển, cơ hội cho số đông cổ phiếu

24/11/25 10:30 (GMT+7)

(VNF) - Sự luân chuyển của dòng tiền trên thị trường chứng khoán được kỳ vọng sẽ có tính lan tỏa rộng rãi hơn trong thời gian tới.

Nỗi lo trước làn sóng tăng giá: Dư 1 tỷ đồng, gửi tiết kiệm hay chọn kênh đầu tư khác?

Nỗi lo trước làn sóng tăng giá: Dư 1 tỷ đồng, gửi tiết kiệm hay chọn kênh đầu tư khác?

24/11/25 10:00 (GMT+7)

(VNF) - “Gửi tiết kiệm ngân hàng là chắc ăn nhất” luôn là lựa chọn đầu tiên của người dân khi có tiền để dành. Tuy nhiên, nếu bỏ hết trứng vào một giỏ, có bao nhiêu cũng đầu tư hết vào một kênh...đôi khi chưa phải là lựa chọn tối ưu nhất.

Vì sao VDB chưa nhận TSĐB trong vụ phá sản Vinashinlines?

Vì sao VDB chưa nhận TSĐB trong vụ phá sản Vinashinlines?

24/11/25 09:15 (GMT+7)

(VNF) - Tòa án không chấp nhận đề nghị đề nghị xem xét lại quyết định tuyên bố phá sản, giao tài sản cho đơn vị thanh lý của VDB Đông Bắc.

‘Bán cà phê thu 700 triệu/năm, có lúc bù lỗ 2 triệu': Ngưỡng miễn thuế nào hợp lý?

‘Bán cà phê thu 700 triệu/năm, có lúc bù lỗ 2 triệu': Ngưỡng miễn thuế nào hợp lý?

24/11/25 08:00 (GMT+7)

(VNF) - Các chuyên gia chung quan điểm, ngưỡng miễn thuế của hộ kinh doanh 200 triệu/năm là bất cập, cần điều chỉnh tăng thêm và lưu ý đến mức lợi nhuận của từng nhóm ngành nghề.

‘Quán quân’ tăng trưởng sàn HoSE nói gì về chuỗi tăng trần tuần qua?

‘Quán quân’ tăng trưởng sàn HoSE nói gì về chuỗi tăng trần tuần qua?

24/11/25 07:15 (GMT+7)

(VNF) - Có thêm 39,62%, cổ phiếu HII là mã có mức tăng theo tuần cao nhất trên sàn HoSE từ đầu tháng 11 đến nay.

Mảnh ghép quan trọng để phát triển con người Việt Nam toàn diện

Mảnh ghép quan trọng để phát triển con người Việt Nam toàn diện

24/11/25 06:00 (GMT+7)

(VNF) - Theo TS. Lê Minh Nghĩa, kỹ năng quản lý tài chính cá nhân – gia đình gắn chặt với mục tiêu phát triển con người Việt Nam toàn diện. Một con người toàn diện không chỉ có tri thức, đạo đức, sức khỏe, kỹ năng lao động, mà còn cần năng lực quản lý nguồn lực tài chính của chính mình để sống chủ động, an toàn và có trách nhiệm với gia đình – xã hội.

Cổ phiếu tăng mạnh: Cuộc 'so kè' giữa cặp penny HII - HID và bộ đôi bluechip VIC - VJC

Cổ phiếu tăng mạnh: Cuộc 'so kè' giữa cặp penny HII - HID và bộ đôi bluechip VIC - VJC

23/11/25 18:00 (GMT+7)

(VNF) - Trong khi cặp penny HII – HID gây chú ý với loạt văn bản giải trình về chuỗi 5 phiên tăng trần liên tiếp, cặp bluechip VIC – VJC thu hút sự quan tâm bởi hành trình lập đỉnh.

Tin khác
Dòng vốn vào quỹ tăng tốc: Việt Nam đứng trước cơ hội vượt lên

Dòng vốn vào quỹ tăng tốc: Việt Nam đứng trước cơ hội vượt lên

(VNF) - Các quỹ đầu tư giúp chuyển hóa dòng tiết kiệm của người dân sang đầu tư một cách chuyên nghiệp, giảm rủi ro cho từng cá nhân, đồng thời nâng tính thanh khoản và hiệu quả vận hành của thị trường.

Hộ kinh doanh có thể nộp thuế TNCN theo lợi nhuận thay vì áp trên doanh thu

Hộ kinh doanh có thể nộp thuế TNCN theo lợi nhuận thay vì áp trên doanh thu

Đề xuất giảm mức thuế suất trong biểu thuế thu nhập cá nhân

Đề xuất giảm mức thuế suất trong biểu thuế thu nhập cá nhân

Vingroup muốn 'hồi sinh' Thép Pomina

Vingroup muốn 'hồi sinh' Thép Pomina

VN-Index 'trượt chân' tại ngưỡng kháng cự

VN-Index 'trượt chân' tại ngưỡng kháng cự

Bộ Tài chính: 'Sẽ nâng ngưỡng doanh thu tính thuế đối với hộ kinh doanh'

Bộ Tài chính: 'Sẽ nâng ngưỡng doanh thu tính thuế đối với hộ kinh doanh'

Hiệu suất đầu tư kém tích cực, dòng tiền vào quỹ đầu tư suy yếu

Hiệu suất đầu tư kém tích cực, dòng tiền vào quỹ đầu tư suy yếu

Ông Phạm Nhật Vượng lọt top 100 người giàu nhất hành tinh

Ông Phạm Nhật Vượng lọt top 100 người giàu nhất hành tinh

Chi phí tăng và gánh nặng thuế: Năm 2026, làm thuê tốt hơn tự kinh doanh nhỏ?

Chi phí tăng và gánh nặng thuế: Năm 2026, làm thuê tốt hơn tự kinh doanh nhỏ?

DN lâu đời huỷ niêm yết và rời sàn: Xu hướng chưa dừng lại

DN lâu đời huỷ niêm yết và rời sàn: Xu hướng chưa dừng lại

Cục Thuế nêu lý do phần lớn hồ sơ hoàn thuế TNCN vẫn ách tắc

Cục Thuế nêu lý do phần lớn hồ sơ hoàn thuế TNCN vẫn ách tắc

Hộ kinh doanh phân phối nông sản mua của nông dân có chịu thuế VAT?

Hộ kinh doanh phân phối nông sản mua của nông dân có chịu thuế VAT?

Doanh thu lớn nhưng lợi nhuận ít: Hộ kinh doanh lo ngại gánh nặng thuế

Doanh thu lớn nhưng lợi nhuận ít: Hộ kinh doanh lo ngại gánh nặng thuế

Vàng khó mua, nhà đầu tư chuyển hướng tích sản chứng chỉ quỹ

Vàng khó mua, nhà đầu tư chuyển hướng tích sản chứng chỉ quỹ

VIC phá đỉnh, tỷ phú Phạm Nhật Vượng áp sát top 100 người giàu nhất hành tinh

VIC phá đỉnh, tỷ phú Phạm Nhật Vượng áp sát top 100 người giàu nhất hành tinh

VRE 'kịch trần' với khối lượng bùng nổ, VN-Index bứt phá mạnh mẽ

VRE 'kịch trần' với khối lượng bùng nổ, VN-Index bứt phá mạnh mẽ

Thuế hộ kinh doanh: Cần tính theo lợi nhuận, không chỉ áp trên doanh thu

Thuế hộ kinh doanh: Cần tính theo lợi nhuận, không chỉ áp trên doanh thu

Vi phạm về hóa đơn có thể bị phạt đến 100 triệu đồng

Vi phạm về hóa đơn có thể bị phạt đến 100 triệu đồng

Dòng tiền luân chuyển, cơ hội cho số đông cổ phiếu

Dòng tiền luân chuyển, cơ hội cho số đông cổ phiếu

Nỗi lo trước làn sóng tăng giá: Dư 1 tỷ đồng, gửi tiết kiệm hay chọn kênh đầu tư khác?

Nỗi lo trước làn sóng tăng giá: Dư 1 tỷ đồng, gửi tiết kiệm hay chọn kênh đầu tư khác?

Vì sao VDB chưa nhận TSĐB trong vụ phá sản Vinashinlines?

Vì sao VDB chưa nhận TSĐB trong vụ phá sản Vinashinlines?

‘Bán cà phê thu 700 triệu/năm, có lúc bù lỗ 2 triệu': Ngưỡng miễn thuế nào hợp lý?

‘Bán cà phê thu 700 triệu/năm, có lúc bù lỗ 2 triệu': Ngưỡng miễn thuế nào hợp lý?

‘Quán quân’ tăng trưởng sàn HoSE nói gì về chuỗi tăng trần tuần qua?

‘Quán quân’ tăng trưởng sàn HoSE nói gì về chuỗi tăng trần tuần qua?

Mảnh ghép quan trọng để phát triển con người Việt Nam toàn diện

Mảnh ghép quan trọng để phát triển con người Việt Nam toàn diện

Cổ phiếu tăng mạnh: Cuộc 'so kè' giữa cặp penny HII - HID và bộ đôi bluechip VIC - VJC

Cổ phiếu tăng mạnh: Cuộc 'so kè' giữa cặp penny HII - HID và bộ đôi bluechip VIC - VJC